tag:blogger.com,1999:blog-63527015470311149932024-02-06T19:46:34.694-08:00Cyber විපරමචම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.comBlogger75125tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-27978283462111257212023-11-02T14:20:00.001-07:002023-11-02T17:22:09.744-07:00PayHere Data Breach - RESURFACED!<p></p><p class="MsoNormal"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJQ3zpyZFf5FW5YbXnhcdIoJ0wi8lsbS4ckVwDyIbEuG6RsWqeeV4F7K9OE0F8ods88JYXYRSG-3UlwMzUOnsG_kJ2y-bY8YR05kU3k84JoUmXnU0xYDt-BTkgPxhVSZpIIHoCVXEpc0oO79J3EGAxFhyUlMdROItZDWuKOGb7douo_FYqwUWKMD57PPI/s486/xcvxv.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Image from newscutter.lk" border="0" data-original-height="303" data-original-width="486" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJQ3zpyZFf5FW5YbXnhcdIoJ0wi8lsbS4ckVwDyIbEuG6RsWqeeV4F7K9OE0F8ods88JYXYRSG-3UlwMzUOnsG_kJ2y-bY8YR05kU3k84JoUmXnU0xYDt-BTkgPxhVSZpIIHoCVXEpc0oO79J3EGAxFhyUlMdROItZDWuKOGb7douo_FYqwUWKMD57PPI/w640-h400/xcvxv.png" title="Image from newscutter.lk" width="640" /></a></div><br /><u><br /></u><p></p><p class="MsoNormal"><span style="font-size: medium;"><b>Background:</b></span></p>
<p class="MsoNormal">After more than a year since the initial breach in April
2022, the PayHere data breach resurfaced on the dark web in July 2023, causing
confusion and concern among Social Media users in Sri Lanka.</p><p class="MsoNormal">Key reason for that is the suspicion whether Helakuru app user data also been impacted as it is owned by the same company behind the Internet Payment Gateway (IPG), PayHere.<br />Helakuru is a very popular unicode keyboard used by more than 10 million Sri Lankans.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRJkZWiA7ibs3ALUO1UkD-_WQ9BqPbZARw83CRUcvCVYRj1JHQUlknMLnyKe5vd2cRoNkBnvgOAmUOMiQ-sU6vtIuYST0lj7-tnHnedjiadHlPlt6QEQlHsRiUevUB7DEQHpLUlgJ6VkvWXUEVqU3k8DZhpzSZjTDTavbZgkurwftatDScJP8Ip3K2His/s945/sa.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="208" data-original-width="945" height="141" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRJkZWiA7ibs3ALUO1UkD-_WQ9BqPbZARw83CRUcvCVYRj1JHQUlknMLnyKe5vd2cRoNkBnvgOAmUOMiQ-sU6vtIuYST0lj7-tnHnedjiadHlPlt6QEQlHsRiUevUB7DEQHpLUlgJ6VkvWXUEVqU3k8DZhpzSZjTDTavbZgkurwftatDScJP8Ip3K2His/w640-h141/sa.jpg" width="640" /></a></div><br /><p class="MsoNormal"><b style="font-size: large;">Initial Breach (April 2022):</b></p>
<p class="MsoNormal"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><b>Nature of Breach
(April 2022):</b><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"></p><ul style="text-align: left;"><li>PayHere, the
financial technology arm of Bhasha Lanka, suffered a cyberattack in April 2022,
l<span style="font-family: inherit;">eading to a 36 hour service outage.</span></li><li><span style="background-color: white; color: #333333;"><span style="font-family: inherit;">Breach exposed more than 65GB of payment records including over 1.5M unique email addresses. </span></span></li><li><span style="background-color: white; color: #333333;"><span style="font-family: inherit;">The data also included IP and physical addresses, names, phone numbers, purchase histories and partially obfuscated credit card data (card type, first 6 and last 4 digits plus expiry date).</span></span></li><li>The attackers defaced the w<span style="font-family: inherit;">ebsite and published a note on the landing page.</span></li><li><span style="font-family: inherit;">The attackers
hijacked the SMS gatew</span>ay and sent messages to some merchants which read as "PayHere is Hacked".</li><li>As per PayHere, no full credit card numbers were compromised, as they do not
store complete card details.</li></ul><o:p></o:p><p></p>
<p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><o:p> </o:p><b style="text-indent: 36pt;">Company Response and Criticism
(April 2022 - July 2023):</b></p>
<p class="MsoNormal"></p><ul style="text-align: left;"><li><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_GEF4L1Yl3bB1GSthfgjVNC_QvrD2SDwlRCu8a7588r_XcezPdAGZJpr8DlqPIeMWuvY1t_06XWIf6ylD5ECH4HCfl5cAZtemu9md_itRs9S8uY8P1U3v9FIWBUlf7UJQ8SJxgAbtmZdq7w3dvyOPF1dg5YgHTNgHAKP_DBqXkTskRgpv_jaS0g1Rtgs/s596/ss.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="312" data-original-width="596" height="184" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_GEF4L1Yl3bB1GSthfgjVNC_QvrD2SDwlRCu8a7588r_XcezPdAGZJpr8DlqPIeMWuvY1t_06XWIf6ylD5ECH4HCfl5cAZtemu9md_itRs9S8uY8P1U3v9FIWBUlf7UJQ8SJxgAbtmZdq7w3dvyOPF1dg5YgHTNgHAKP_DBqXkTskRgpv_jaS0g1Rtgs/w350-h184/ss.jpg" width="350" /></a></div><b>Initial Delay
in Transparency:<br /></b>The company
faced criticism from experts like Troy Hunt (creator of Have I Been Pwned service) for
delayed communication and lack of transparency in educating clients promptly
about the incident.</li><li><b>Risk of Partial
Credit Card Details:<br /></b> Hunt emphasized
that partial credit card details, if leaked, could still pose risks,
highlighting the need for stricter security measures.</li></ul><p></p>
<p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="mso-spacerun: yes;"> <br /><br /> </span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimWRRaZ0MzpaKptnIIGweuTaTPFnRCfVRd4o_UE8fEOyjZHsg2cnp26GsolfqBRZOoZMs1gsRVFB1M3wsMdWCta02Yp6LKWLrH7eFGSg-tCEvw6iB35OrgWnygHzqhx5J0EwrFnuQBy0rHX3buE12Fgi0jwzqRPJpIGj-vp7rRAub10bYh55ZRNUDdOjM/s805/das.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="805" data-original-width="592" height="410" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimWRRaZ0MzpaKptnIIGweuTaTPFnRCfVRd4o_UE8fEOyjZHsg2cnp26GsolfqBRZOoZMs1gsRVFB1M3wsMdWCta02Yp6LKWLrH7eFGSg-tCEvw6iB35OrgWnygHzqhx5J0EwrFnuQBy0rHX3buE12Fgi0jwzqRPJpIGj-vp7rRAub10bYh55ZRNUDdOjM/w301-h410/das.jpg" width="301" /></a></div><o:p></o:p><p></p>
<p class="MsoNormal"><b>Company Response and Ongoing Measures (May 2022 -
August 2022):<o:p></o:p></b></p>
<ul style="text-align: left;"><li>PayHere published
a detailed report, apologized to affected parties, upgraded systems and engaged BugZero bug
bounty program to strengthen security measures.</li><li>Sri Lanka CERT
confirmed no compromise of full card numbers, and the investigation case was
closed by Visa and MasterCard card networks after reviewing the incident
report.<br /><br /><div style="text-align: left;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiEJUbMgtdyI1ZM_vxtgbfwEWZDL77Sm5U9tWNYUUa69wUlnbxmIX9yXY6W-pn2Pg-9mfrVPOqlvqBWBeppqn_rctylGBt-yRknFp3oKUej3zxS7ab0_64H2qrCQ2bHY2n2ebDfoSvJGO1W_sjq8BkTRJse5TCTciKP29fK8E2mv62er688Q4ATFt1KHAY" style="clear: right; margin-bottom: 1em;"><img alt="" data-original-height="273" data-original-width="733" height="120" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiEJUbMgtdyI1ZM_vxtgbfwEWZDL77Sm5U9tWNYUUa69wUlnbxmIX9yXY6W-pn2Pg-9mfrVPOqlvqBWBeppqn_rctylGBt-yRknFp3oKUej3zxS7ab0_64H2qrCQ2bHY2n2ebDfoSvJGO1W_sjq8BkTRJse5TCTciKP29fK8E2mv62er688Q4ATFt1KHAY=w324-h120" width="324" /></a></div></li></ul><o:p></o:p><p></p>
<p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-size: medium;"><o:p><br /></o:p></span></p><p class="MsoNormal"><span style="font-size: medium;"><o:p><br /></o:p></span></p><p class="MsoNormal"><o:p style="font-size: large;"> </o:p><b style="font-size: large;">Resurfacing of Data (July 2023):</b></p>
<p class="MsoNormal"><b>Dark Web Resurfacing (July 27, 2023, and July 29,
2023):<o:p></o:p></b></p>
<p class="MsoNormal"></p><ul style="text-align: left;"><li><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Google One and F-Secure.com
highlighted the data breach involving PayHere on the dark web, causing concern
among users.</li><li><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>PayHere clarified
that this was not a new breach but a recirculation of the same data from the
April 2022 incident. They assured that new compromise of systems have not occured since corrective
measures were implemented post the 2022 breach.</li></ul><o:p></o:p><p></p>
<p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><o:p> </o:p>Company's Assurance and Continued Security Measures:</p>
<p class="MsoNormal"></p><ul style="text-align: left;"><li>PayHere reassured users of their commitment to security,
emphasizing constant coordination with cybersecurity experts to maintain the
platform's safety.</li><li>The company acknowledged the need for better transparency,
pledging to improve communication and educate clients promptly in the event of
any future security incidents.</li></ul><o:p></o:p><p></p>
<p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal"><br /></p><p class="MsoNormal"><b><span style="font-size: medium;">Are you impacted?</span></b></p><p class="MsoNormal"><b>How can you check?</b></p><p class="MsoNormal"></p><ul style="text-align: left;"><li>Enter email address in HaveIbeenPwned service <a href="https://haveibeenpwned.com/">here</a> and check if your details were listed under PayHere breach.</li><li>Go to <a href="http://one.google.com">one.google.com</a>, under "Dark web report", click 'Try Now'. Then click 'Run Scan'.<br /><br /></li></ul><div><b>Corrective measures if impacted.</b></div><p></p>
<p class="MsoNormal"></p><ul style="text-align: left;"><li>Be cautious of phishing emails or text messages and don't click on suspicious links.</li><li>Implement Multi-Factor-Authentication on your critical accounts where available.</li><li>Use complex and unique passswords/passphrases and use a reliable password manager to manage them.</li><li>Always update your devices (smart phones, laptops, desktops)</li></ul><p></p><p class="MsoNormal"> </p><p class="MsoNormal"><u>References</u></p><p class="MsoNormal">
1. Troy Hunt <br /><a href="https://www.troyhunt.com/weekly-update-294/">News on the website</a><br /><a href="https://twitter.com/troyhunt/status/1521093750109315074?ref=troyhunt.com">Twitter commentary</a></p><p class="MsoNormal">2. <a href="https://blog.payhere.lk/ensuring-integrity-on-payhere-cybersecurity-incident/">PayHere Incident Report</a></p><p class="MsoNormal"><o:p></o:p></p>
<p class="MsoNormal">3. <a href="https://izoologic.com/2022/05/02/sri-lankan-payment-gateway-payhere-suffered-from-a-cyberattack/">IZoological</a></p><p class="MsoNormal">4. <a href="https://www.newscutter.lk/breaking-news/can-the-pay-here-hack-become-sri-lankas-largest-data-breach-03052022-33952/">Newscutter.lk</a></p><p class="MsoNormal">5. <a href="https://www.yoshlk.me/technicity/payhere-hack/">Yoshlk.me</a></p><br />
<p class="MsoNormal"><o:p> </o:p></p><br /><p></p>චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-16148208847847116542022-10-10T19:38:00.009-07:002022-10-10T20:32:27.075-07:00Episode 78: විනාසයි! Optus නිසා මාත් HACKED. දැන් මොකද කරන්නෙ?<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUHnYfzYSGpMA2AuFTUEvHH7GoDWzACbvy0R0XuREL1nMgvo-2Ez7DlHgAJylpPfkIwQXeaZekfcMfLxiN7RUW9C8EiR4l8hyqbhgUcWJ6R_3dtgmcN_t4FfgrhzNAHJ97l6oYMQIDaI_H501f0HG-w_7wFn0sY67fewuTcKw2wRx5vNeCQZ1ay6-G/s750/https___vms-network-images-prod.s3-ap-southeast-2.amazonaws.com_2022_09_456351_pickerimage.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="422" data-original-width="750" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUHnYfzYSGpMA2AuFTUEvHH7GoDWzACbvy0R0XuREL1nMgvo-2Ez7DlHgAJylpPfkIwQXeaZekfcMfLxiN7RUW9C8EiR4l8hyqbhgUcWJ6R_3dtgmcN_t4FfgrhzNAHJ97l6oYMQIDaI_H501f0HG-w_7wFn0sY67fewuTcKw2wRx5vNeCQZ1ay6-G/w640-h360/https___vms-network-images-prod.s3-ap-southeast-2.amazonaws.com_2022_09_456351_pickerimage.jpg" width="640" /></a></div>Broadcast on 3ZZZ Community Radio on 9th October 2022. Duration: 7 mins<br /><p><iframe allowtransparency="true" data-name="pb-iframe-player" height="150" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/player-v2/?i=9nhe6-12e507b-pb&from=pb6admin&share=1&download=1&rtl=0&fonts=Arial&skin=1&font-color=auto&logo_link=episode_page&btn-skin=7" style="border: none; min-width: min(100%, 430px);" title="Episode 78: විනාසයි. OPTUS නිසා මාත් HACKED. දැන් මොකද කරන්නෙ?" width="100%"></iframe></p><p>All previous episodes are available at Cyber Wiparama podcast.</p><p>Follow the podcast via your favorite podcast app (Apple, Android, Podbean, TuneIn, Spotify etc). Just search for 'Wiparama' to find this podcast.<br /><br />++ Transcript ++</p><p>පසුගිය සැප්තැම්බර් 22දා, Optus ආයතනය දැන ගන්නවා, ඔවුන්ගේ පාරිභෝගිකයන්ගේ පුද්ගලික විස්තර අන්තර්ගත පද්ධතියක් සයිබර් ප්රහාරයකට ලක් වුන බව. ඔවුන් පසු දිනම මේ බව තමන්ගේ පාර්භෝගිකයන්ට දැනුම් දෙනවා.</p><p>මිලියන 9.8 ක මිනිසුන්ගේ සම්පූර්ණ නම, උපන් දිනය , දුරකථන අංකය සහ ඊමේල් ලිපිනය මේ සොරාගත් දත්ත ගබඩාවෙ තියෙනවා. </p><p> මේ පිරිසෙන් මිලියන 1.2ක උප කුලකයට මීට අමතරව තමන්ගේ දැනට වලංගු අනන්යතා විස්තර නැති වුනා. එයට ගමන් බලපත්ර, රියදුරු බලපත්ර හෝ මෙඩිකෙයා අංක යන ඒවායින් එකක් හෝ කිහිපයක් ඇතුලත්. </p><p>මේ හැක් එක නිසා අනන්යතා සොරකමකට වඩාත්ම ගොදුරු වීමට ඉඩ ඇත්තේ මේ අය. මෙලෙසින් අගතියට පත් අයට ඔවුන්ගේ අනන්යතා විස්තර නැති වූ වග සහතික කරමින් ඔප්ටස් ආයතනය දෙවැනි ඊමේල් එක පසුගියදා, සිදුවීමෙන් සති දෙකකට පස්සෙ එවනු ලැබුවා. </p><p>සමහර විට ඔබටත් මේ ඊමේල් එක ලැබෙන්න ඇති. වසර 2017 ඉතා කෙටි කාලයකට පමණක් ඔප්ට්ස් සේවාව භාවිතා කල මටත් එය ලැබුනා. දැන් අප මේ විස්තර සයිබර් හොරුන් හෙට දවසේ භාවිතා කරමින්, අපගේ අනන්යතාව සොරාගෙන ඒ හරහා මුදල් සොරකමේ හෝ වෙනත් අපේ නමින් වංචනික ක්රියාවල යෙදෙන එක වලක්වන්නේ කොහොමද? සමහර විට ඔබ මෙයට නතු නොවුනත්, හෙට දවසේ මෙය ඔබට විය හැකි නිසා ඒ ගැන විමසිලිමත් වීමත් සාධරණයි. </p><p>එනිසා අද සයිබර සටහනෙන් අපි කෙටියෙන් විමසා බලමු මෙලෙසින් අපගේ දත්ත සයිබර් ප්රහාරයකට ලක් වුනහොත් අප වහා ගත යුතු ක්රියාමාර්ග.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimAPn2tr8pAx6M4ldY-tbMYSs7DJqZFsWprW0ttMMzeZQpqFHqlkIXlS0hU-x5MJrSuJ2iJY8ADu2murgYZHRzCrWwjegeVOPX6l5-sMj7DyRk-VcZPN_uf7blWAO0xcBuWccHr6ZFG5ShAyYbzTd0W7vTrFnt9N_IPXJterVoZN-Y2wWq8D0S-HPv/s1280/maxresdefault.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimAPn2tr8pAx6M4ldY-tbMYSs7DJqZFsWprW0ttMMzeZQpqFHqlkIXlS0hU-x5MJrSuJ2iJY8ADu2murgYZHRzCrWwjegeVOPX6l5-sMj7DyRk-VcZPN_uf7blWAO0xcBuWccHr6ZFG5ShAyYbzTd0W7vTrFnt9N_IPXJterVoZN-Y2wWq8D0S-HPv/w640-h360/maxresdefault.jpg" width="640" /></a></div><br /><p><b>1. BE SCAM AWARE</b></p><p>මූලිකම කාරනේ අපට ලැබෙන ඊමේල්, කෙටි පනිවිඩ සහ දුරකථන ඇමතුම් ගැන අප අතිශය පරෙස්සම් විය යුතුයි. නොදන්නා ලින්ක් ක්ලික් කිරීමෙන් වලකින්න. ඒ හරහා සයිබර් හොරුන්ට පුලුවන් ඔබව හොර වෙබ් අඩවි වෙත ගෙන ගොස් ඔබේ මුදල් හෝ වෙනත් පුද්ගලික දත්ත හොරා ගන්න. එහෙමත් නැත්නම් වයිරස් ආදී මැල්වෙයා ඔබගේ පරිගනකයේ හෝ දුරකතනයේ ස්ථාපිත කරන්න. </p><p>ඔප්ටස් ආයතනය සඳහන් කරනවා ඔවුන් එවන කිසිම ඊමේල් එකක හෝ කෙටි පනිවිඩයක ලින්ක් එවන්නෙ නැති බව. පුරුද්දක් විදියට අදාල ආයතනවල නිල වෙබ් අඩවියට කෙලින්ම පිවිසීම හැර ලින්ක් ක්ලික් කිරීම හරහා ඒ වෙත නොයන්න. </p><p>.මේ හැක් කිරීම කල පාර්ශවය ඒ සඳහා ඉතා විශාල කප්පමක් ඔපටස් ආයතනයෙන් ඉල්ලා, පාරිභෝගිකයන් 10000කගෙ විස්තර අන්තර්ජාලයට මුදා හැරියෙ ඔප්ටස් ආයතනය බිය ගන්වන්නට. </p><p>නමුත් කිසිවිටෙක ඔප්ටස් ආයතනය මේ කප්පම ගෙවන්නෙ නෑ. </p><p>අන්තිමෙ වුනේ වෙනත් සයිබර් හොරුන් මේ විස්තර භාවිතා කරමින්, ඒ වින්දිතයන් වෙනත් වංචා හරහා ගොදුරු කර ගැනීමට උත්සාහ කිරීම.</p><p>මෙලෙසින් බොර දියේ මාලු බාන්නට උත්සාහ කල අවුරුදු 19ක කොලුවෙක් නිව් සවුත් වේල්ස් ප්රාන්තයකදී පසු ගියද අත් අඩංගුවට ලක් වුනා. ඔහුට තියෙන චෝදනාව කෙටි පනිවිඩ හරහා, පුද්ගලික විස්තර අන්තරජාලයට මුදා හැරුනු පුද්ගලයින්ගෙන් මුදල් ඉල්ලා තර්ජනය කිරීම.</p><p><br /></p><p>ඒ නිසා ඊමේල්, කෙටි පනිවිඩ සහ දුරකථන හරහා ඔබ වෙත එන සියලු පනිවිඩ ගැන අතිශය පරෙස්සම් වෙන්න.</p><p>ScamWatch වෙබ් අඩවියේ ලියාදිංචී වීම හරහා මේ ගැන නිරන්තරයෙන් Scam Alerts ලැබීමත් ඉන් ආරක්ශා වෙන්න හොඳ දැනුවත් කිරීමක් වේවි.</p><p><a href="https://www.scamwatch.gov.au/news-alerts/subscribe-to-scam-alert-emails" target="_blank">Link </a></p><p><b>2. MFA and Good Password Hygiene</b></p><p>දෙවන කාරනේ, ගිනුම් ආරක්ශා කිරීම වෙනුවෙන් කල හැකි තාක්ශනික ක්රමවේදයන්. බැංකු හෝ රජයේ ගිනුම් වගේම සමාජ ජාලා ගිනුම් වලටත් මල්ටි ෆැක්ටර් ඔතෙන්ටිකේශන් ක්රියාත්මක කරන්න. ඒ කියන්නෙ පාස්වර්ඩ් එකට අමතරව තවත් සාධකයක් එකතු වීම නිසා සාපේක්ශ්ව වැඩි ආරක්ශාවක් ඔබේ ගිනුමට ලැබීම.</p><p>පාස්වර්ඩ් කියන්නෙ මොන තරම් ප්රිය නොවූ දෙයක් වුනත්, අකමැත්තෙන් වුනත් කියන්න වෙන්නෙ හැම එකටම එකම පාස්වර්ඩ් එක නොදා වෙනස් සංකීර්ණ පාස්වර්ඩ් භාවිතා කරන්න. මේක කිසි දිනෙක හරියට කරන්න බෑ පාස්වර්ඩ් මැනේජර් එකක් නැතුව. ඒ නිසා මේ දක්වා කල් දදා හිටියනම අදම පටන් ගන්න පාස්වර්ඩ් මැනේජර් එකක් හරහා ඔබේ පාස්වර්ඩ් ආරක්ශා කර ගන්න.<br /><br />Refer Cyber.gov.au <a href="https://www.cyber.gov.au/acsc/individuals-and-families/step-by-step-guides" target="_blank">step-by-step guidance</a></p><p><b>3. Use Anti-Virus software on your device</b></p><p>ඔබ භාවිතා කරන පරිගණකයේ ඇන්ටි වයිරස් වැඩසටහනක් තබා ගන්නත්, සියලුම උපාංගවල සෙකියුරිටි අප්ඩේට්ස් කල් නොයවා ඉන්ස්ටෝල් විමට අනුමැතිය දෙන්නත් වග බලා ගන්න. </p><p><b>4. Secure compromised personal information</b></p><p>මගේ රියදුරු බලපත්ර අංකය මෙයට නතු වූ නිසා මම වික්රොඩ්ස් වෙබ් අඩවියට ගොස් අලුත් අංකයක් ඉල්ලා සිටියා. එය ලැබෙන තුරු දැනට භාවිතා වෙන අංකය ෆ්ලෑග් කිරීමකට ලක් කරා. ඒ හරහා වික් රෝඩ්ස් ආයතනයට පුලුවන් එම අංකය භාවිතා කිරීම් සම්බන්ධව විමසිලිමත් වෙන්න.</p><p>මෙලෙසින් ඔබටත්, නැති වුනේ පාස්පෝට් අංකයද, මෙඩිකෙයා අංකයද ආදිය මත, ඔබේ ප්රාන්තයට අදාලව ගත යුතු ක්රියාමාර්ග Optus ආයතනයෙන් එවු ඊමේල් පනිවිඩයේ සඳහන් වෙනවා.</p><p><b>5. Monitor your credit report</b></p><p>මේ දත්ත හොරකම හරහා සොරුන්ට පුලුවන් අප ලෙසින් පෙනී සීටිමින් ණය, ක්රෙඩිට් කාඩ් ආදිය ගන්න. ඒ නිසා වහාම අපගේ ණය වාර්තා (ක්රෙඩිට් රිපෝට්ස්) ආරක්ශා කර ගත යුතු වෙනවා. ඔප්ටස් ආයතනය සඳහන් කරලා තියෙනවා, ඉක්විෆැක්ස් ආයතනය හරහා නොමිලේ වසරකට මෙම ආරක්ශාව ලබා දෙන්න කටයුතු කරන වග. ඒ සම්බන්ධව ඔවුන්ගෙන් ඊමේල් ලඟදිම ලැබේවි. </p><p>අපට සාමාන්යයෙන් මාස තුනකට වරක් අපේ ක්රෙඩිට් රිපෝට්ස් නොමිළේ ගන්න පුලුවන්. හැකිනම් ණය වාර්තා ලබා දීම සම්බන්ධ ආයතන තුනෙන්ම ඔබ සම්බන්ධ ඔබගේ වාර්තා ලබා ගන්න. </p><p><b>6. Apply a temporary ban on your credit.</b></p><p>ඊට අමතරව තාවකාලිකව ක්රෙඩිට් බෑන් එකක් යෙදවීම හරහා අනවසරයෙන් අප නමින් වෙනත් කෙනෙක් මූල්යමය කටයුත්තක යෙදීම වැලැක්විය හැකියි. මෙයද නොමිළේ ලබා ගත හැකි සේවාවක් නිසා ඔබට මා මතක් කරනවා හැකි ඉක්මනින් මේ ආරක්ශන ක්රමවේදය ක්රියාත්මක කරන්න කියලා.</p><p><br /></p><p>මා දන්නවා මෙතන බොහෝ විස්තර කියවුනා. ඔබට සමහර විට මේ ආරක්ශන ක්රමවේද සම්බන්ධව වැඩි විස්තර අවශ්ය ඇති.</p><p>ඒ වෙනුවෙන් ඔබට සියලු විස්තර idcare.org web වෙබ් අඩවියෙන් ලබා ගන්න පුලුවන්. නැවතත් සඳහන් කරන්නම් වෙබ් ලිපිනය.<a href="http://idcare.org" target="_blank"> IDCARE.org.</a></p><p><span style="color: #2b00fe;">අප කෙතරම් පරෙස්සමෙන් වාහනය පැදවූවත්, මාර්ගයේ අපේ වරදක් නැතිව අනතුරු වෙන්න පුලුවන්. නමුත් ඉන් අදහස් වෙන්නෙ නෑ අප පරෙස්සමෙන් නොයා යුතුයි කියා. මේත් එවැනි අවස්ථාවක්.</span></p><p><span style="color: #2b00fe;">ඒ නිසා, ඔක්තෝම්බර් සයිබර් ආරක්ශාව සම්බන්ධ දැනුවත් කිරීමේ මාසෙදි, මා ඔබට මතක් කරන්නේ ඔබගේ දත්ත අද නොවේ නම් හෙට මෙලෙසින් අනතුරට භාජනය වෙන්න ලොකු ඉඩක් තියෙනවා.</span></p><p><span style="color: #2b00fe;">ඉන් වෙන හානිය අඩු කරගත හැක්කේ ඒ සමබන්ධව දැනුමින් සන්නද්ධව, සබුද්ධිකව ගන්නා ක්රියාමාර්ග හරහාම පමණයි.</span></p><p><span style="color: #2b00fe;"><br /></span></p><p><span style="color: #2b00fe;">කල් නොදමමු. අදම ක්රියාත්මක වෙමු. සයිබර් අපරාධකරුවන්ට නතු නොවෙමු. </span></p>චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-28829706679983587332022-05-02T19:24:00.005-07:002022-05-02T19:24:39.138-07:00Episode 77: පිස්සුවෙන් වගේ හෑශ්ටැග් ගහන්නට පෙර, මෙය අහන්න.<p>Broadcast on 3zzz on 1st May 2022<br /><br />Read time: 5 minutes.<br /><iframe allowtransparency="true" data-name="pb-iframe-player" height="150" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/player-v2/?i=42rj2-12162c7-pb&from=pb6admin&share=1&download=1&rtl=0&fonts=Arial&skin=1&font-color=&logo_link=episode_page&btn-skin=7" style="border: none; min-width: min(100%, 430px);" title="Ep 77: මොකක්ද මේ හැමෝම කතා වෙන හෑශ්ටැග්?" width="100%"></iframe><br /><br /><br /><br />මේ දවස්වල ලංකාවේ පවතින උද්ඝෝශනය ගෝල්ෆේස් හි, හෝ වෙනත් වීදිවල ජන ඒකරාශි වීමක් පමණක් කියලා කෙනෙකුට පෙනුනත්, ඇත්තටම එය සක්රියව ක්රියාත්මක වෙන්නෙ සයිබර් අවකාශෙ කියලා කිව්වොත් එය අතිශයෝක්තියක් නොවේ.</p><p> ඒකට හේතුව මේ අරගලයේ නියුතුව ඉන්න පිරිසෙන් ඉතා වැඩි පිරිසකට ස්මාට් දුරකථන සහ සමාජ ජාලා භාවිතය ගැනත්, ඒ හරහා කල හැකි බලපෑම් ගැන තියෙන සබුද්ධික බව. ඒ නිසාම දෝ පසුගිය සති කිහිපය පුරාවට අපේ සමාජ ජාලා පිටු පිරී ගියේ ලංකාවේ දේශපාලනික තත්ත්වය ගැන පල වෙන පෝස්ටු සහ කමෙන්ට්වලින්.</p><p>ඔය අතරෙ නිතර ඇහුන සහ දැක්ක සංකල්පයක් තමා හෑශ්ටැග් කියන්නෙ. එය ලාංකික බොහෝ දෙනාට අලුත් අත්දැකීමක් වුන නිසාද කොහෙද, එහි ක්රියාකාරිත්වය ගැන වැටහීමකින් තොරව, උන්මාදයකින් මෙන් ඒවා භාවිතා කරනවා අපි දුටුවා; තාමත් දකිනවා. ඒ නිසා අද සයිබර් සටහනෙන් අපි කතා කරමු හෑශ්ටැග් හරි විදියට භාවිතා කරන හැටි කෙටියෙන්.<br /><br /><br /></p><p><br /></p><p><b>මොකක්ද මේ හෑශ්ටැග් කියන්නෙ?</b></p><p> කීබෝඩ් එකේ හෑශ් එහෙම නැත්නම් පවුන්ඩ් කියන සංකේතය ලියලා ඒකත් එක්ක වචනයක් හෝ එක දිගට ලියන වාක්ය කොටස, clickable ටැග් එකක් බවට පත් වෙනවා. ඒ කියන්නෙ ඒ වචනය හෝ වාක්ය කොටස click කලොත් එම හෑශ්ටැග් එකම තියෙන, ඒ සමාජජාලය තුල තියෙන ඕනෙම පෝස්ටුවක් එක්ක එය ගොනු ගත වෙනවා. ඒ කියන්නෙ ඔබ හෑශ්ටැග් එකක් එක්ක යමක් පල කලහොත් ඔබේ සටහන වැඩි පිරිසකට සොයා ගැනීම පහසු වෙනවා. උදාහරණයක් විදියට, ලංකාවේ සංචාරය කරන්න බලාපොරොත්තු වෙන විදේශිකයෙක්, #visitsrilanka හෝ #srilankatravelවගේ ටැග් එකක් සර්ච් කලොත්, ලංකාවේ සංචාරකයන්ට අදාල රූප, පුවත්, වීඩියෝ ආදිය ඔක්කොම එක තැනකට ඇවිත් පෙන්වනවා.</p><p> සරල උපමාවකින් කිව්වොත් හෑශ්ටැග් එකක් කියන්නෙ ඩිජිටල් නූලකින් සයිබර් අවකාශෙ ඒ ටැග් එක තියෙන සියලුම පෝස්ට්, රූප ආදිය එකට ගැට ගහනවා වගේ වැඩක්. මෙයට කියන්නෙ content categorization කියලා. එහෙම එක හෑශ්ටැග් එකකට අදාල සියලුම දේ එකම තැනකට ගොනු වුනාම ඒකට කියනවා Hashtag feed එකක් කියලා.</p><p> </p><p> මේ නිසා හෑශ්ටැග් කියන සංකල්පෙ, එහි වැඩි පිරිසකට ලඟා වීමට තියෙන ශක්යතාවය නිසා digital marketing වල ඉතා ජනප්රිය අංගයක්. මෙය වැඩිපුරම භාවිතා වෙන්නෙ ට්විටර් සමාජ ජාලෙ. ඇත්තෙන්ම හෑශ්ටැග් කියන තාක්ශණයෙ උපත සිදුවෙන්නෙත් ට්විටර් වල. පසුව එය අනෙක් සමාජ ජාලා වලට පැතිරුනා.පර්යේශන වලින් හොයා ගෙන තියෙනවා, හරියට හෑශ්ටැග් භාවිතා කලොත්, ඉන්ස්ටග්රම් සමාජමාද්යයේ පෝස්ටුවක්, හෑශ්ටැග් නැති පෝස්ටුවකට වඩා 12% අමතර ක්රියාකාරිත්වයක් ලබනවා කියලා.. ඒ අතර ඉතා විශාල පිරිසක් ඒ හෑශ්ටැග් එකම භාවිතා කලොත්, එය බොහෝ දෙනෙක් දකින trending hashtag එකක් බවට පත් වෙනවා.</p><p><br /></p><p>ඒ නිසා පුලුවන් හැමෝම, හැම තැනකම තමන්ගෙ හෑශ්ටැග් එක අලවා ගෙන ගියා නම් එය විශාල පිරිසක් අතරට යවන්න පුලුවන් කියලා මේ ගැන සක්රිය බොහෝ දෙනා සිතා සිටින බවක් පේනවා. නමුත් සත්යය් එය නොවේ. හෑශ්ටැග් කියන දේ හරි අවබෝධයෙන් තමා පාවිච්චි කරන්න ඕනෙ.</p><p>එකම හෑශ්ටැග් එක හැම තැනම කමෙන්ට් විදියට copy paste කරන අය ඔබ දැක ඇති. සමහර අය එකම හෑශ්ටැග් එක විස්ස, තිහ එකම පෝස්ට් එකේ ඇතුලත් කරලා අනෙක් අයටත් එය අලුත් පෝස්ට් විදියට copy/paste කොට එය ප්රචාරය කරන්න ඉල්ලා සිටිනවා. </p><p>සමාජ මාධ්ය වල මේ වගේ ක්රියාකාරකම් හඳුනා ගන්නේ spamming විදියට. එවිට ඒවායේ අභ්යන්තර ක්රියාකාරිත්වය විසින් මේ වගේ පෝස්ටුවල reach එක අඩු කරනවා. තව දුරටත් මේ වැඩේ වෙනව නම් ඒ ගිනුම් බ්ලොක් කිරීමකට පවා ලක් වෙන්න පුලුවන්. </p><p>Instagram සමාජ ජාලයේ මෙලෙසින් හෑශ්ටැග් අවභාවිතා කරන අයව shadowban නම් සීමා කිරීමකට ලක් කරනවා. එතනදි වෙන්නෙ ඒ දඬුවමට ලක් වුනු අයගේ පෝස්ට් පේන්නෙ එයාලගෙ followersලට විතරයි. ඉතින් කොච්චර හෑශ්ටැග් එකතු කරත් ඒකෙන් කිසි වැඩක් වෙන්නෙ නැහැ. අනෙක් සමාජ ජාලවල අභ්යන්තර ක්රියාකාරිත්වය එනම් ඇල්ගොරිතම් සියල්ල වැඩ කරන්නෙ මීට සමාන ආකාරයකින්.</p><p><br /></p><p>තව වැදගත් කාරනයක් තමා කමෙන්ට්වල හෑශ්ටැග් එකතු කරන්න පුලුවන් වුනාට එය මම අර මුලින් කිව්ව feed එකට ඒවා එකතු වෙන්නෙ නැහැ. ඉතින් එය පලක් නොවෙන වැඩක්. ඒ නිසා හැම කමෙන්ට් එකේම ඉවක් බවක් නැතිව හෑශ්ටැග් එකතු කරන ඔබේ මිතුරාට එහි නිශ්පල බවත්, එය නිතර කිරීමෙන් තමන්ගෙ ගිනුමට හානි විය හැකි බවත් පැහැදිලි කර දෙන්න.</p><p><br /></p><p><b>එසේ නම් කොහොමද නිවැරදිව හෑශ්ටැග් භාවිතා කරන්නෙ?</b></p><p>පර්යේශන වලින් හොයා ගෙන තියෙනවා වඩාත්ම ප්රතිපලදායක උපරිමව හෑශ්ටැග් දෙකක් හෝ තුනක් එකතු කිරීම. ඊට වඩා යාමෙන් reach එක අඩුවෙනවා. </p><p>එලෙස එකතු කරන හෑශ්ටැග් තියෙන පෝස්ටුව public විදියට privacy setting එක තබන්න ඕනෙ. එය මිතුරන්ට පමනක් පේන විදියට නම් දාන්නෙ, ඔබ එකතු කරන hashtag සහිත පෝස්ටුව hashtag feed එකට යන්නෙ නෑ. </p><p><br /></p><p>අනික් වැදගත් කාරනේ, උමතුවෙන් වගේ හැමෝම එකතු කරන නිසා හෑශ්ටැග් එක විතරක් එකතු කරලා වැඩක් නැහැ. නිර්මාණශීලි දෙයක්, එයට අදාල රූපයක්, වීඩියෝවක් එක්ක එය එකතු කරන්න. එහෙම නොවුනොත් මා අර මුලින් සඳහන් කල ෆීඩ් එකේ වටින පෝස්ට් පහලට ගොස් අර්ථ විරහිත, හරසුන් පෝස්ට් උඩට එනවා. </p><p><br /></p><p>මේ ඉතා කෙටියෙන් වැදගත් කාරනා කිහිපයක් පමනයි සඳහන් කලේ. මේ ගැන අන්තර්ජාලයෙන් තව කරුනු අද්යයනය කරන්නත් මම යෝජනා කරනවා.</p><p><br /></p><p>ඒ නිසා ඔබට පැහැදිලි ඇති මේ ගැන දැනුවත්ව මේ තාක්ශනයන් භාවිතා නොකලහොත්, අපිට වෙන්නෙ #ෆේල් වෙන්න.</p><div><br /></div><br /><br /><br /><br />Previous Episode<br /><iframe allowtransparency="true" data-name="pb-iframe-player" height="150" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/player-v2/?i=359sf-116aa7d-pb&from=pb6admin&share=1&download=1&rtl=0&fonts=Arial&skin=1&font-color=&logo_link=episode_page&btn-skin=7" style="border: none; min-width: min(100%, 430px);" title="Episode 76: හැම මගුලම ෆේස්බුක් දැම්මහම වෙන දේ දන්නවද?" width="100%"></iframe>චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-82655437934877798612020-12-26T14:52:00.002-08:002020-12-26T14:57:04.529-08:00Episode 66: දරුවන් traumatized කල සජීවී සිය දිවි නසා ගැනීම<p>Broadcasted on 3ZZZ RAdio on 27the Sep 2020</p><p>4 mins read</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgS2kd9_Tlokcr_u62lkHLa1wA96OVJHJH2TC2Hm3FyIwhjSCv8i5_Yn98fLKbf2QTq3_7z3HRYTps2o3yEsGbhoE6ALydehe_6IyPYerZemjEU9XFrF8t_ynmKnziVtJWqdzZX1sI4ZxE/" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="342" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgS2kd9_Tlokcr_u62lkHLa1wA96OVJHJH2TC2Hm3FyIwhjSCv8i5_Yn98fLKbf2QTq3_7z3HRYTps2o3yEsGbhoE6ALydehe_6IyPYerZemjEU9XFrF8t_ynmKnziVtJWqdzZX1sI4ZxE/w609-h342/image.png" width="609" /></a></div><br /><br /><br /><iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/jdm4t-f5f71b?from=pb6admin&download=1&version=1&auto=0&share=1&download=1&rtl=0&fonts=Helvetica&skin=1&pfauth=&btn-skin=107" style="border: none;" title="Episode 66: දරුවන් traumatized කල සජීවී සිය දිවි නසා ගැනීම" width="100%"></iframe>අගෝස්තු 31 දා ඇමෙරිකාවේ රොනී මැක්නට් නම් පුද්ගලයා තමාගේ සිය දිවි නසා ගැනීම ෆේස්බුක් හරහා සජීවී ව විකාශය කරනවා. Shot gun එකක් යොදාගෙන, තමාගෙ හිස සුනු විසුනු කර ගන්නා මේ අතිශය බිහිසුනු දර්ශනය ෆේස්බුක් ජාලයෙන් ඉවත් කරන්න පැය තුනක් විතර ගත වෙනවා. ඉන් පසු ව සතියක විතර නිහඬතාවයකින් පස්සෙ මේ වීඩියෝ එක මතු වෙන්න ගන්නෙ තරුන දරුවන් අතර අතිශය ජනප්රිය ටික්-ටොක් නම් සමාජ ජාලය හරහා.<p></p>මෙම වීඩියෝව අදාල ජාලයේ, recommended videos පෙල ගස්වන For You කලාපයට අතුලත් වීමෙන් එය මිලියන ගනනක් දකින්නේ අතිශය කම්පනයක් ඔවුන්ට ඇති කරමින්. ඉන් පසු එම වීඩියෝව සමාජ ජාලයෙන් ඉවත් කෙරුනත්, එහි අදාල සංවේදි දර්ශන කොටස තරුන දරුවන් බලන අතිශය අහිංසක වීඩියෝ තුල සඟවා, මේම වාරනය තුලින් රිංගා යමින් එය ප්රචාරය වෙන්නට පටන් ගත්තා. <br /><br />මෙය කෙතරම් දරුනුවට පැතිරුනාද කියතහොත්, ලොව වටා පාසල් දෙමාපියන්ට ඊමේල් ලිපි පවා යවමින් ඉල්ලා සිටියේ දින කිහිපයකට දරුවන් ටික් ටොක් සමාජ ජාලයෙන් වෙන් කර තබන ලෙසින්.<div><br /><div>නමුත් අපි හැරෙන කොට දරුවන් මේවා දැකල අවසන්. මාධ්ය හරහා මේ ගැන අහන්නත් කලින් මගේ පුතාගෙන් මේ ගැන මම දැන ගත්තෙ. ඒ ගැන ඔහුත් එක්ක කතා කරලා ඒවයෙ යථාර්තය ගැන පැහැදිලි කරනවා හැරෙන්න දෙයක් ඉතිරි වෙලා තිබුනෙ නැහැ.</div><div><br /></div><div>සැප්තැම්බර් 10 දා ලෝක සියදිවි නසා ගැනීම වැලැක්වීමේ දිනය. ඔස්ට්රේලියාවෙ මේ දිනය සමරන්නෙ R U OK Day නමින්.. ඉන් අදහස් වෙන්නෙ මානසික ව්යාකූල තත්වෙක ඉන්න කෙනෙක් දුටුවොත් ඒ අය කොන් නොකර, සුහද කතා බහකට යොමු කිරීම සහ සුදුසුකම් ලද විශේෂඤ්ඤ සහයක් වෙත යොමු කිරීම හරහා ලොකු ව්යසනයක් නවතාලිය හැකි බවත්.</div><div><br /></div><div> ලෝක සෞඛ්ය සංවිදානයට අනුව හැම තත්පර 40 ට වරක් මේ ලෝකෙට සිය දිවි නසා ගැනීම නිසා මනුස්ස ජීවිතයක් නැති වෙනවා. ඒ කියන්නෙ එක අවුරුද්දකට ජීවිත ලක්ශ අටක්. මින් සාමාන්යයෙන් පිරිමි මරණ, ගැහැනු මරණ වගේ දෙගුණයක්.. යුරෝපෙ පැත්තට යද්දි පිරිමි සිය දිවි නසා ගැනීම් සමස්තයෙන් 80%ට ආසන්න වෙනවා.</div><div><br /></div><div>ලොව කොහේ වුනත්, ගැහැනු වුනත්, පිරිමි වුනත් මේ සියල්ල නිරපරාදෙ නැති වෙන ජීවිත. අද දවසෙ මේ හැල්මෙ දුවන ජීවිත අතර, අපි හැම තැනම දකින්නෙ බලාපොරොත්තු කඩවීම් සහ අපේක්ශා භංගත්වය. ඔය අතරෙ මේ කොරෝනා වසංගතය ඇවිත් මේ තත්ත්වය අතිශයින් ව්යාකූල කරලා. වැඩිහිටියන් වගේම මානසික පීඩනයක ඉන්න දරුවන්ට ටික් ටොක් වගේ සමාජ ජාලා හරහා මෙලෙසින් හානිකර දේවල් උත්කර්ශයට නන්වන විට ඔවුන්ගේ හෙට දවසෙ ගැටලුවලට විසඳුම් ලෙස ඔවුන් දකින්නේ එතරම් හිතකර දේවල් නොවේ.</div><div><br /></div><div>එනිසා වැඩිහිටියන් විදියට අපි සැවොම මානසික ව්යාධින් ගැන විව්ෘතව කතා කරමු. අපේ දරුවන්ගෙ මානසික සුවතාවය ගැන සැලකිලිමත් වෙමු. මනස තාවකාලිකව ලෙඩ වෙන්න පුලුවන්.. ශරීරයේ ලෙඩක් වගේම, නිසි ප්රතිකාර හරහා එය සුව කර ගත හැකි බවත්, ඒ ගැන ලජ්ජා විය යුතු නැති බවත් අපි සිහි තබා ගත යුතු වෙනවා. සාම්ප්රදායිකව, මේවා හිතේ තනියම දරාගෙන ඉඳලා විසඳා ගන්න පුලුවන් ලෝක තත්ත්වෙ දැන් වෙනස් වෙලා. එනිසා මේ සමාජ ආර්ථික සහ තාක්ශණික වට පිටාව අපට බල කර සිටිනවා, මේ අලුත් අභියෝග වලට අනුගත වෙන විදියට අපගේ ආකල්පයම දිශානතිය සීරු මාරු කර ගන්නට.</div><div><br /></div><div>හැම දේම හරිඅයට, තිතට වෙන්න ඕනෙ නැහැ. මේ ඔක්කොම අපි අපේ හිත එක්ක කරන ගනුදෙනු. වැරදුනාම අලුතෙන් පටන් ගමු. වැදගත් වෙන්නෙ හිතේ සතුට.</div><div>එසේ නම් අද දවසේ සයිබර සටහන තුලින් අපිත් ඔබට මතක් කරන්නේ It is OK not to be OK කියලා.</div></div>චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-23371717541085639632020-12-26T14:19:00.004-08:002020-12-26T14:58:32.625-08:00Episode 64: "මෙන්නෝ සයිබර් ප්රහාරයක්..සොරි වැරදුනා..ප්රහාරයක් නොවේ!"<p> Broadcast on 3ZZZ Community Radio on 16th August 2020<br />(ඔව්... මාර පරන සෙට් එකක් එක පාරට අත් අරින්න හදන්නෙ...</p><div>රේඩියෝ එකේ ගියත් blog එකට හෝ podcast එකට දා ගන්න වෙලාවක් නැති වුනා .. පරන අවුරුද්දෙ දේවල් අලුත් අවුරුද්දට ගෙනි යන්න හොඳ නෑනෙ.. Episodes හයක් හතක් එක පාරට අතාරින්න හදන්නෙ..)</div><p><br />4 mins read</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiPxAh8LKCMtNvD4IqAJMH9t92VaeDDqkCRumyCj7MsXksILHtorj2pJ0svdNoeDB9R-a0ERPvVje5oAlaiKVB6MxlbdfFKUK-h9R_5ZOR-81eCXbpr2oyJ2hp1d_MRPA_9-wqlbGKkoCE/s690/episode+64.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="428" data-original-width="690" height="376" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiPxAh8LKCMtNvD4IqAJMH9t92VaeDDqkCRumyCj7MsXksILHtorj2pJ0svdNoeDB9R-a0ERPvVje5oAlaiKVB6MxlbdfFKUK-h9R_5ZOR-81eCXbpr2oyJ2hp1d_MRPA_9-wqlbGKkoCE/w608-h376/episode+64.jpg" width="608" /></a></div><br /><p><br /></p><p><br /><iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/ycppg-f5f6a4?from=pb6admin&download=1&version=1&auto=0&share=1&download=1&rtl=0&fonts=Helvetica&skin=1&pfauth=&btn-skin=107" style="border: none;" title="Episode 64: "මෙන්නෝ සයිබර් ප්රහාරයක්..සොරි වැරදුනා..ප්රහාරයක් නොවේ!"" width="100%"></iframe>පසුගිය අගෝස්තු 2ි අපට ඉතා වැදගත් දවසක්.. </p><p>එදින තමයි වික්ටෝරියානු ප්රාන්ත අග්රාමාත්ය ඩැනියල් ඇන්ඩ්රිව්ස් මහතා හදිසියෙම 'State of Disaster' ප්රකාශයට පත් කරේ. ඒ සමඟම Stage 4 Lock Down මෙල්බර්න් මෙට්රොපොලිටන් ප්රදේශවලටත්, Stage 3 Lock Down ප්රාන්තයේ අනෙක් ප්රදේශවලටත් ප්රකාශයට පත් කරා. මින් වැඩියෙන්ම කම්පන තරංග ඇති කරේ රාත්රී 8 සිට එදින සිටම ක්රියාත්මක වෙන ලෙස නියෝග කල ඇඳිරි නීතියයි. මෙය දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසුව පලමු වරට ඔස්ට්රේලියානු ප්රාන්තයක මෙවැනි දරුනු මට්ටමින් ගමනාගමන සීමා කිරීම් කල දවසක් වුන නිසා, මෙල්බර්න් වාසීන් කෙතරම් කම්පනයට පත් වුනේ දැයි අමුතුවෙන් කියන්න අවශ්ය නැහැනෙ.</p><div>අගෝස්තු 2 දා උදේ මේ ගැන කිසිදු හෝඩුවාවක් කාටවත් තුබුනෙ නෑ.. තද Lockdown එකකට යයි කියන විශ්වාසය තිබුනත් මේ මට්ටමේ ප්රතිචාරයක් ඔවුන් කිසි ලෙසකින් බලාපොරොත්තු වුනේ නැහැ. නමුත් මේකට කිසිම සම්බන්ධයක් නොතිබුනත් බොහෝ දෙනුකුට එදින උදේ වරුවෙ, හරියට මේ ගැන ඉගි කරන්නා වගේ, වෙන කිසි දාක නොවුනු කරදරයක් වුනා..</div><div>ඒ තමයි ඒ අයගෙ නිවසෙ Telstra අන්තරජාල සම්බන්ධතාවය පැය ගානකට බිඳ වැටීම.. ඉරිදා දවසක් වුනත්, නිවසේ අන්තරජාලය වෙන කවදාටත් වඩා තීරනාත්මක මේ කාලෙ ඉන් උගෙන ගන්නා දරුවන්, නිවසේ සිට වැඩ කරන ඉතා බොහෝ දෙනක් අතිශය අපහසුතාවයට පත් වුනා..</div><div>මේ අන්තර්ජාල බිඳ වැටීම පිටි පස්සෙත් හරි අපුරු කාරනා ටිකක් තියෙනවා. එනිසා අද අපි කතා කරන්නෙ අගෝස්තු 2 දා සවස වුනු Lockdown එක ගැන නෙවෙයි, එදාම උදේ වුනු අන්තර්ජාල Breakdown එක ගැන.</div><div><br /></div><div>මේ අන්ත්රජාල බිඳ වැටීම ගැන මුලින්ම Telstra කිව්වෙ මෙය සයිබර් පරාහරයක් කියලා. ඔස්ට්රේලියානු අග්රාමත්යවරය ඊට සති ගනකට කලින්, ඔස්ට්රේලියානු රාජ්යය වෙත සතුරු රාජ්යයක් විසින් එක දිගට කරන සයිබර් පහර දීම ගැන හදිසි ජාතිය දැණුවත් කිරීමක් කර තිබු නිසා, මේ පුවත් බොහෝ දෙන්කුගේ නළල රැලි ගන්වා තිබුනා.. එප පසෙකින් කොරෝන වසංගතය හරහා දරුනු ලෙස සමාජීය, දේශපාලනිකව සහ විශේශයෙන්ම ආර්ථික ලෙස අඩපන ව සිටි ප්රාන්තයක්, යන් තම හරි ඔලුව ඔසවාගෙන සිටියේ අන්තර්ජාලය හරහා ලබා දුන් ජීව උපකාරය එනම් Life Support එක නිසා. එයටත් සයිබර් ප්රහාරයක් එල්ල වුනහොත් එය මාරාන්තික ප්රහාරයක් වග පැහැදිලි කාරනයක්.</div><div><br /></div><div>Telstra මුලින් කිව්වෙ මෙය DOS Attack එකක් කියල්ල.. DOS කියන්නෙ Denial of Service - ඉන් අදහස් වෙන්නෙ ජාලයට සේවය සපයගන්න බැරි තරමට, සංඩිදානත්මක එවන සම්බන්ධතා හරහා එම සේවය කඩා වට්ටවා, සාමාන්ය සේවය ලබා ගන්න එන අයට එනම legitimate users සේවය නැති කිරීමයි. මේ outage එක මෙල්බර්න්, සිඩ්නි සහ බ්රිස්බේන් නගර තුනේම සැලකිය යුතු ප්රදේශයකට බල පා තුබුනා.<br /><br />පැය දෙක තුනකට පස්සෙ අන්තර්ජාල සේවය නැවත ස්ථාපිත වුනා.</div><div>යකා හිතපු තරම කලු නැති වග තේරුනෙ Telstra බොරුවට කලබල වූ බව ඔවුන්ම පසුව පිලි ගැනීමෙන්. twitter ප්රකාශයක් කරහා ඔවුන් සවස් වරුවේ මෙලෙස නිවේදනයක් කර තිබුනා.</div><div><br /></div><div><span face="montserrat, "helvetica neue", helvetica, arial, sans-serif" style="color: #292a33; font-size: 15px;">“The massive messaging storm that presented as a denial of service cyber-attack has been investigated by our security teams and we now believe that it was not malicious, but a domain name server issue,”</span> </div><div><br /></div><div> එනිසා ඔවුන් සයිබර් ප්රහාරයක් ලෙස කලබල වී තිබුනේ, අන්තරජාලයේ විවිධ ලිපින සඳහා යන්න, ඒ ලිපින එක්ක නම සසඳන සේවාවක් වන name servers වල වූ සාමාන්ය තාක්ශණික ගැටලුවක්.<br /></div><div>එනිසා ප.ව 2.30 වෙන කොට ඒ breakdown එක එලෙසින් නිමා වුනා..</div><div><br /></div><div>නමුත් ඊට පැය කිහිපයකට පස්සෙ ප්රාන්ත අග්රාමාත්යවරයා කරපු ප්රකාශයත් එක්ක මේ අන්තර්ජාල ජංජාලය කාටත් අමතක වෙලා ගියා. </div><div>සති හයක් පුරාවට ප්රකාශයට පත් වී ඇති මේ හදිසි තත්වයෙන් අපගේ ප්රාන්තය එක්මනින්ම සුවපත් වී ජන ජීවිතය සාමාන්ය තත්වයට පත්වේවා කියා 3zzz ප්රජා ගුවන් විදුලි සේවය වෙනුවෙන් සයිබර් සටහනේ අපි ප්රාර්ථන කරනවා.</div>චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-75168445865879491012020-09-23T17:48:00.002-07:002020-09-23T17:56:53.294-07:00Episode 63: කොවිඩ් එන්නත් හොරා ගන්න ගිය සයිබර් හොරුන් මාට්ටුයි..<p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;"><span style="letter-spacing: -0.01em;">
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/7g7ti-ece3be?from=pb6admin&download=1&version=1&auto=0&share=1&download=1&rtl=0&fonts=Helvetica&skin=1&pfauth=&btn-skin=107" style="border: none;" title="Episode 63: කොවිඩ් එන්නත් හොරා ගන්න ගිය සයිබර් හොරුන් මාට්ටුයි.." width="100%"></iframe>
පසු ගිය සතියේ ඇමරිකාවේ එෆ්බීඅයි ආයතනය චීන ජාතිකයෛන් දෙදෙනෙකුට සයිබර් අපරාධ චෝදනා ගොනු කලා. වසර එකෙලොහක් පුරාවට ඔවුන් හැක් කිරීම මගින් සොරාගත් දත්ත සහ කරන ලද හානිය අති මහත් බව ඇමරිකාව පවසනවා. ඔවුන් නිසා අගතියට පත් පාර්ශව අතර අතර ඔස්ට්රේලියාවේ ආරක්ශක සේවා කොන්ත්රාත්කරුවෙකු සහ සූර්ය බලශක්ති ඉන්ජිනේරු ආයතනයක්ද වෙනවා.</span><br /></p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;">ඒ අතර ඔවුන්ගෙන් කෙනෙක් කොරෝනා රෝගය සම්බන්ධ එන්නත් වෙනුවෙන් පර්යේශන කරන ඇමරිකාවේ බයෝටෙක් ආයතනයක පර්යේශන වාර්තා වෙනුවෙන් රහසේ ඔත්තු බලා ඇති බවට ඔවුන් චෝදනා කරනවා. මීට අමතරව, , එංගලන්තය, ජපානය, බෙල්ජියම, ජර්මනිය, ස්වීඩනය, ලිතුවේනියාව, නෙදර්ලන්තය, ස්පාඤ්ඤය, දකුනු කොරියාව ආදී රට්වල ව්යාපාර වල ජාල වක්ලට සම්බන්ධ වී වැදගත් තොරතුරු සම්බන්ධව ද නීති විරෝධි ප්රවේශ කිරීම් කර ඇති බව ඇති බව ඇමරිකානු නීතිවේදීන් චෝදනා එල්ල කලා. </p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7WYl0kMxbyppa8-QzSIwycGc1dMkARuhIGmDGhSGdSQGwlQgdB14eB9xBqUiAFusFDitW9E-TkSz-3lBkYXehSNsvYcsUBqLsl0mBz8p82QMshH3pzCPYzbLKb99JE7eHxapOK-lDKic/" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="2048" data-original-width="1711" height="588" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7WYl0kMxbyppa8-QzSIwycGc1dMkARuhIGmDGhSGdSQGwlQgdB14eB9xBqUiAFusFDitW9E-TkSz-3lBkYXehSNsvYcsUBqLsl0mBz8p82QMshH3pzCPYzbLKb99JE7eHxapOK-lDKic/w640-h588/image.png" width="640" /></a></div><br /><br /><p></p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><p></p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;">අවුරුදු 33ක් සහ 34ක් වයසැති මේ පුද්ගලයන් ඔස්ට්රේලියානු ආර්ක්ශක කොන්ත්රාත්කරුවාගෙන් පමණක් සොරාගෙන ඇති විස්තර ප්රමානය ගිගාබයිට් 320ක්. මේ හේතුව නිසා මේ අය චීන රජයේ අනුග්රාහකත්වය ඇතිව මෙම කටයුතු කරන්නට ඇති බව බටහිර ලෝකය සැක පහල කරනවා. දශකයක් පුරාවට සොරකම් කන ලදැයි පවසන ලද දත්ත ප්රමානය ටෙරා බයිට් ගනනින් වෙන අතරේ මූල්මය පාඩුව ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන සිය ගනනින් වෙන බව මේ වාර්තාවලින් කියවෙනවා<span style="letter-spacing: -0.01em;"> </span></p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;">මේ දිනවල ඔස්ට්රේලියාව සහ චීනය අතර දේශපාලනිකව පවතින්නෙ සීතල යුද්ධයක්. </p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;">කොරෝනා රෝගයේ ආරම්භය සමබන්ධව ලෝක සෞඛ්ය සංවිධානය හරහා විශේෂ විමර්ශනයක් කල යුතු යැයි ඔස්ට්රේලියානු රජය කල ඉල්ලීමත් සමඟ ඔස්ට්රේලියාව සහ චීනය අතර සම්බන්ධතා පලුදු වෙන්නට පටන් ගත් බව පැහැදිලියි.</p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;">චීනය පැත්තෙන් ඔස්ට්රේලියානු බාර්ලි සහ මාංශමය ආහාර වලට 80%ක දැඩි බද්දක් එකතු කිරීම සහ චීන සන්චාරකයන්ට හා සිසුන්ට ඔස්ට්රේලියාවට නොයන ලෙසට කරන ලද බලපෑමෙන් ඔස්ට්රේලියානු ආර්ථිකයට දැඩි පහරක් ඔවුන් එල්ල කරා. චීන රජයේ මර්ධනයට භාජනය වෙන හොන්ග් කොන්ග් ජාතිකයන්ට ඔස්ට්රේලියාවේ රැකවරණය සැපයීම නිසා චීනය රජය තම නොසතුට ඔස්ට්රේලියාව වෙත යොමු කරේ ඉතා මෑතකදී.</p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;">මතු පිටින පෙනෙන මේ ගැටීමට වඩා ඉතා විශාල සටනක් ක්රියාත්මක වන්නේ සයිබර් අවකාශය හරහාය.</p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;">මීට මාසෙකට කලින්, මින් පෙර කිසිම ඔස්ට්රේලියානු අග්රාමත්යවරයෙක් නොකරන ලද මට්ටමේ සුවිශේෂී ජාතිය ඇමතීමක් ස්කොට් මොරිසන් මහතා විසින් හදිසියේම පවත්වනු ලැබුවා. ඉන් ඔස්ට්රේලියානු රාජ්යය ඉලක්ක කරමින් මේ මොහොතේ දැවැන්ත සයිබර් ප්රහාර මාලාවක් එල්ල වෙන බව සඳහන් කල අග්රාමාත්යවරයා රජයේ ආයතන වහාම ක්රියාත්මක වෙන පරිදි තම තොරතුරු තාක්ශන ආරක්ශන ක්රියාමාර්ග දැඩි කල යුතු බවට උපදෙස් දුන්නා. මේ ප්රහාර එල්ල කරන්නෙ කව්ද යන්න හෙලි කිරීමට මැළි වූ ඔහු ඒ ගැන පැවසුවේ මෙවැන්නක් ' <span style="color: #0a1633; font-family: "pt serif", georgia, times, "times new roman", serif; font-size: 18px; letter-spacing: normal;">a sophisticated "state-based actor with very, very significant capabilities" සහ </span><span style="color: #0a1633; font-family: "pt serif", georgia, times, "times new roman", serif; font-size: 18px; letter-spacing: normal;">"there aren't too many state-based actors who have those capabilities". </span></p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjnI5wjhGCoohr8pAMHI92DyMDVSfj6FWlcFlji9q2Bh45DC8pHerKI3oAjgmn39BE986klT0QTEOq0N0inXd3gHQfY1v4Km3XIHScqn01eyN8KE8aUu7BVjx9ACWhYXZNisJV2SuptGxY/" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjnI5wjhGCoohr8pAMHI92DyMDVSfj6FWlcFlji9q2Bh45DC8pHerKI3oAjgmn39BE986klT0QTEOq0N0inXd3gHQfY1v4Km3XIHScqn01eyN8KE8aUu7BVjx9ACWhYXZNisJV2SuptGxY/w640-h360/image.png" width="640" /></a></div><br /> <p></p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;"><br /></p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;">state-based actor යනු වෙනත් රාජ්යයක් හෝ රාජ්යය අනුග්රහය ලබන ප්රබල හැකර්වරුන් නියෝජනය වෙන අති ප්රබල සයිබර් ආරක්ශන අවදානම් කලාපයයි. නිමින් සඳහන් නොකලත් මින් ඔහු ඉඟි කලේ චීනයයි. එල්ල වෙන දැඩි සයිබර් පරාහරය හමුවේ නිද්රාශීලිව සිටින වගකිව යුත්තන් අවදි කිරීමට අගමැතිවරයා මෙම විශේෂ ඇමතීම කල බවයි විශේෂඤ්ඤයින් පැවසූවේ. <br /><span style="color: #0a1633; font-family: "pt serif", georgia, times, "times new roman", serif; font-size: 18px; letter-spacing: normal;"><br />මේ වසරේ දැවැන්ත කප්පම් ප්රහාරවලට ඔස්ට්රේලියාවේ Toll, Blue Scope යන ලොජිස්ටිකල් දැවැන්තයන් පත් වුනා. </span></p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;">මේ මෑතක තත්වය තවත් දරුනු වුනේ තරුන පරපුර අතර අතිශය ජනප්රිය ටීක්ටොක් නම් සමාජ ජාලය එහි දත්ත චීනය සමඟ බෙදා ගන්නවා යැයි ඇමරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්රම්ප් කරන ල්ද ප්රකාශයක් අනුව යමින් ඔස්ට්රේලියානු රජයද විමර්ශනයක් ආරමභ කිරීමය. මින් කිපුනු චීන රජය ඔස්ට්රේලියාවට චෝදනා කලේ ඔවුන් ඇමරිකානු රජයේ පඹයෙක් වෙන්නට පත් වී ඇති බවත්, ටික් ටොක් තහනම් කලහොත් ඔස්ට්රේලියාව තමන්ගේ කකුලට වෙඩි ත්බා ගත්තා වැනි ඉරනමකට පත් වෙන බවත් ය.</p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;">එනිසා මේ සයිබර් අවකාශයේ යුද්ධය උණුසුම් වී ගෙන එන බව ඔබට දැන් පැහැදිලි ඇති.<br />පවතින දේශපාලනය තුල අද හෙට යුද්ධයක් ඇති වෙනු ඇතැයි ඔබ සිතනු ඇත. නමුත් එය එසේ නොවේ.</p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;">හේතුව අලුතින් පටන් ගන්නට දැනට සටන් විරාමයක් නොමැති වීමය. සියලුම බලගතු රාජ්යයන් දැනටම සයිබර් අවකාශය හරහා සතුරාගේ රහස් සොරාගැනීමත් තමන්ගේ රහස් රැක ගැනීමේ යුද්ධයේ දැනටමත් යෙදී සිටින නිසාවෙනි. එය යුද්ධයක් බව ඔබට නොපෙනෙන්නේ මාධ්ය හරහා ඔවුන් පෙන්වන්නේ තම සතුරාගෙන තමන්ට එන කෙනෙහිලිකම් පමනක් නිසාවෙනි.</p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;">නමුත් ඇත්ත යුද්ධය (Cyber Warfare) මේ මොහොතේත් දරුනුවටම ක්රියාත්මකයි. ඉන් සැගවෙන්නට බංකර් නැත. ඇත්තේ ඔබගේ සයිබර් ආරක්ශාව, ද්නුවත්කමින් සන්නද්දව ඔබම සපයා ගැනීමයි.</p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;"><br /></p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;">මූලාශ්ර:<br /><a href="https://www.news.com.au/technology/online/hacking/fbi-charge-chinese-hackers-who-targeted-covid19-research/news-story/d3dfbec5d81c29ad9ff11d71d3d7ea89">https://www.news.com.au/technology/online/hacking/fbi-charge-chinese-hackers-who-targeted-covid19-research/news-story/d3dfbec5d81c29ad9ff11d71d3d7ea89</a> <br /> <a href="https://www.smh.com.au/national/like-when-the-asteroid-is-heading-for-earth-why-scott-morrison-sounded-the-cyber-alarm-20200622-p554v8.html" style="letter-spacing: -0.01em;">https://www.smh.com.au/national/like-when-the-asteroid-is-heading-for-earth-why-scott-morrison-sounded-the-cyber-alarm-20200622-p554v8.html</a><br /></p><p class="gmail-mol-para-with-font" style="letter-spacing: -0.01em; margin: 0px 0px 16px; min-height: 0px; padding: 0px;"></p>චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-67358862077539609612020-07-14T20:08:00.000-07:002020-07-14T20:08:34.422-07:00Episode 62: කොරෝනා මේ පාර නම් ගහන්නෙ ඔලුවටමයි..<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="text-align: left;"><br /><iframe title="Episode 62: කොරෝනා මේ පාර නම් ගහන්නෙ ඔලුවටමයි.." height="122" width="100%" style="border: none;" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player" src="https://www.podbean.com/media/player/jnjnw-e344b3?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1"></iframe><br />ජුලි නමය වෙනිදා සිට මෙල්බර්න් නගර</span><span style="text-align: left;">ය සති හයකට නැවත ලොක් ඩවුන් කරලා.. </span></div><div>මේ හේතුවෙන් මෙට්රොපොලිටන් මෙල්බර්න් සහ මිචෙල් ශයරයේ මිලියන පහක ජනතාව නැවතත් තමන්ගේ නිවෙස් තුල සිර වෙනවා. ඔවුන්ට නිවසින් පිටත්ට පැමිණිය හැක්කේ අත්යවශ්ය කාරනා ලෙස ප්රාන්ත රජය නම් කර ඇති හේතු කිහිපයක් සඳහා පමනයි..</div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXS4Gz8o429eWCibXPEwMrkSStRPCEOZE2k2m0_sxNT30oLouDd3m96jSVmYHwPhV9GXy49C3vDT7x7wjo7Ye229d74sZCUh-cdLK1WhxKyIpW1iNqHluRyFShXkl8iL_T32USfLc6VjY/s909/covid_mental_health.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="711" data-original-width="909" height="313" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXS4Gz8o429eWCibXPEwMrkSStRPCEOZE2k2m0_sxNT30oLouDd3m96jSVmYHwPhV9GXy49C3vDT7x7wjo7Ye229d74sZCUh-cdLK1WhxKyIpW1iNqHluRyFShXkl8iL_T32USfLc6VjY/w400-h313/covid_mental_health.jpg" width="400" /></a></div><div><br /></div><div>මාර්තු මාසයේ මෙවැනිම සීමා කිරීමක් කිරීමෙන් පසුව කොරෝනා ආසාදිතයන්ගේ ශීග්ර වැඩිවීමක් සමඟ බලදාරීන්ට නැවත මේ සීමා කිරීම් දක්වා යන්නට සිදු වුනා. මේ අතර අනෙක් ප්රාන්ත වික්ටෝරියානුවන්ට තමන්ගේ ප්රාන්තයට පැමිනීම තහනම් කරලා</div><div>එනිසා ප්රාන්තයක් විදියටත්, මෙල්බර්න් නගරයේ නම් පවුල් විදියටත් මේ මොහොතේ අපට දැනෙන්නේ හුදකලා වූ, සමාජ ජීවිතයෙන් දුරස්ථ වූ මානසික තත්වයක්.</div><div>මනෝ වෛද්ය වරුන් පෙන්වා දෙන්නේ මෙම අලුත් තත්වය නිසා ඉතා විශාල ලෙස මානසික සෞඛ්යයට හානි සිදු විය හැකි බවයි.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEguvjrBsgAGlqyAb-QhXSxNFhbtPK0zn7ZQgHSHSreB5I3P3M_qv0cAmjQ366CM1cohSKrTdzSYETWEUv3iVB1r2dT4tmEkZL-h0PJFWVfjtpxYw0UiISY41lfgBGe4UQml7XdotnWrGx8/s4900/centrelink.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="3267" data-original-width="4900" height="333" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEguvjrBsgAGlqyAb-QhXSxNFhbtPK0zn7ZQgHSHSreB5I3P3M_qv0cAmjQ366CM1cohSKrTdzSYETWEUv3iVB1r2dT4tmEkZL-h0PJFWVfjtpxYw0UiISY41lfgBGe4UQml7XdotnWrGx8/w500-h333/centrelink.jpg" width="500" /></a></div><div><br /></div><div>සිඩ්නි විශ්ව විද්යාලයේ මොලය සහ මනස කේන්ද්රයේ මහාචාර්ය ඉයන් හිකී මහතාට අනුව, මෙම දෙවන වර සීමා කිරීම් මානසිකව අතිශය හානිකර වෙනු ඇත. ඇමරිකාවට, බ්රිතාන්යට මෙන් නොව ඔස්ට්රේලියාවෙ තත්වය යහ්පත් යැයි සිතා නැවත සාමාණ්ය ජන ජීවිතයට එන්නට ජනතාව සූදානම් වෙනවාත් සමඟම රැකියා විරහිතවීම්, අවිනිශ්චිත ආර්ථික කාරනා සහිතව, නැවත නිවෙස් තුල සිර වෙන්නට සිදු වීම කොහෙත්ම ලේසි නැති බවයි මහාචාර්යවරයා පවසන්නෙ.</div><div><br /></div><div>කොරෝනා වසංගත තත්වය උද්ගත වීමෙන් පසුව Lifeline වෙත ලැබුනු දුරකථන ඇමතුම් සංක්යාවේ වැඩිවීම 25%. Lifeline යනු සියදිවි නසා ගැනීමට තරම මානසික බිඳ වැටීමට ලක් වූවන් එයින් මුදවා ගැනීම වෙනුවෙන් පිහිටවා තිබෙන ජාතික සහන සැයපුම් සේවාවයි.</div><div>එලෙසින්ම, Depression මානසික තත්වයෙන් පීඩා විඳින්නන්ට සහනය සපයන Beyond Blue වෙත ලැබුනු ඇමතුම් සංඛ්යාවේ වැඩිවීම 40% කි. මින් ඔබට පැහැදිලි ඇති මේ මොහොතේ මානසික සෞඛ්ය සම්බන්ධව ජාතික මට්ටමෙන් ඇති වී තියෙන භයානක නැඹුරුව..<br />Federal රජය මානසික සෞඛ්ය සේවාවන් වෙනුවෙන් ඩොලර් මිලියන 500ක ප්රතිපාදන මෑතකදී නිවේදනය ඒ නිසාවෙන්මයි.</div><div><br /></div><div>මහාචාර්යවරයා මතක් කර දෙන්නේ විවිධ ප්රජාවන් ඉලක්ක කරගෙන චෝදනා එල්ල කිරීම මේ තත්වය බැරෑරුම් කරන බවයි. ඉන්ග්රීසි කතා නොකරන සමහර ප්රජාවන් කොවිඩ් ව්යාප්තියට දායක වූ බවට කෙරෙන චෝද්නා වෙනුවට එවැනි ප්රජාවන් දෙස මානුශිකව කටයුතු කරමින් ඔවුන්ට සහය දැකිවීමේ කාලීන් අවශ්යතාවය ඔහු තව දුරටත් පෙන්වා දෙනවා. මෙම ප්රජාවන් එක්ක එකතු වී කටයුතු කිරීම විනා ඔවුන් ඉලක්ක කරනා බව හැඟවෙන සීමා කිරීම් අතිශය හානිකරයි.</div><div><br /></div><div><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><img alt="Former national mental health commissioner Ian Hickie." height="393" src="https://sl.sbs.com.au/public/image/file/06f699b6-8bf1-433e-9dcb-47b2f5ffcf95" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="619" /></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="color: #2b2b2b; font-family: roboto, roboto, helvetica, arial, sans-serif; font-size: 16px; text-align: left;">"We can cope with this collectively, we can't if we start pointing the finger."</span><span style="text-align: left;"> - </span><span style="color: #2b2b2b; font-family: roboto, roboto, helvetica, arial, sans-serif; font-size: 16px; text-align: left;">Professor Ian Hickie</span></td></tr></tbody></table><div> Black Dog ආයතනයේ පර්යේශිකාවක් වෙන
ආචාර්ය
ඇලිසා වෙර්නර් පෙන්වා දෙන්නේ - දෙවන වර සීමා කිරීම් වෙත යාමේදී වඩා අපහසු වෙන්නේ
<span style="color: #2b2b2b; font-family: roboto, roboto, helvetica, arial, sans-serif; font-size: 16px;">anticipatory anxiety</span> ටහ්ත්වය නිසයි. ඉන් අදහස් වෙන්නේ - Anticipated එනම් 'වෙන්න තියෙන දේ අවිනිශ්චිතතාවය,
අසරණබව හා
සබැඳි මානසික ආතතික තත්ත්වයයි. ඇය පෙන්වා දෙන්නේ මෙවැනි අරබුධකාරී මොහොතක ඔවුන්ට අවශ්යම වෙන සමාජීය ක්රියාකාරිත්වය (social interactions) සඳහා වැට බැඳීමක් මෙම සීමා කිරීම් නිසා සිදුවෙන නිසා තත්වය වඩාත් බැරෑරුම් වෙන වගයි. <br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiZbZ3k4HwS1NlTnutcb9u5-p70S-05QmDz6JXIVqu9zdl05UCMnJCpYIM8PC28qKsXaf3E-EAslUWG3iQGsjHtlTzGWw9r-1GWJ1Q5d79YO0RAZk-Rux9S3Cc3lf2FCeehvy2l8XNDqgk/s1160/DrAlisa.PNG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="358" data-original-width="1160" height="243" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiZbZ3k4HwS1NlTnutcb9u5-p70S-05QmDz6JXIVqu9zdl05UCMnJCpYIM8PC28qKsXaf3E-EAslUWG3iQGsjHtlTzGWw9r-1GWJ1Q5d79YO0RAZk-Rux9S3Cc3lf2FCeehvy2l8XNDqgk/w781-h243/DrAlisa.PNG" width="781" /></a></div><div><br /></div><div>යම් කිසි අපහසුතාවයක් ඇත්නම්, කිසිම පැකිලීමකින් තොරව දුරකතන මාර්ගයෙන් හෝ තමන්ගේ වෛද්යවරයා සම්බන්ධ කරගෙන, ඒ හරහා අවශ්ය නම් මානසික සෞක්ය ව්ෘත්තිකයන්ගේ සහය ලබා ගන්නට සැමවිටම අප උත්සුක විය යුතු බව ඇය මතක් කර සිටිනවා. </div><div><br /></div><div>අපි කතා කරන්න අකමැතිම තත්වයක් තමයි මානසික සෞඛ්ය සම්බන්ධ ගැටලු. බොහෝ විට ආකල්පමය පැත්තෙන් අපේ තියෙන්නෙ ඒ සම්බන්ධව බොහොම අඳුරු චිත්රයක්. නමුත් යහපත් මානසික තත්වයෙන් ඉන්න කෙනෙක් පවා මේ පවතින තත්වයන් එක්ක තාවකාලිකව අභියෝගයට ලක් විය හැකියි, එවැනි විටෙක සහය ලබා ගැනීම ලජ්ජවට කාරනයක් නොවන වග අප මතක තබා ගත යුතුයි.<br /><br />තමන්ගේ දිවි තොර කර ගැනීම වැනි තැනකට යොමු විය හැකි කෙනෙක් වෙතොත් ඔවුන්ව වහාම Life Line වෙත යොමු කරවන්න. දුරකථන අංකය 13 11 14</div><div>අන්තර්ජාලය හරහා නම් <a href="http://lifeline.org.au/" style="box-sizing: border-box; color: #e12827; font-family: roboto, roboto, helvetica, arial, sans-serif; font-size: 16px; font-weight: 700; text-decoration-line: none;">lifeline.org.au</a> <span style="color: #2b2b2b; font-family: roboto, roboto, helvetica, arial, sans-serif; font-size: 16px; font-weight: 700;">and </span> <a href="https://www.beyondblue.org.au/" style="box-sizing: border-box; color: #e12827; font-family: roboto, roboto, helvetica, arial, sans-serif; font-size: 16px; font-weight: 700; text-decoration-line: none;">Beyond Blue.org.au </a><span style="color: #2b2b2b; font-family: roboto, roboto, helvetica, arial, sans-serif; font-size: 16px; font-weight: 700;"> </span> හරහා මෙම සහන සේවාවන් ලබා ගත හැකියි.</div><div><br /></div><div>සයිබර සටහන වෙනුවෙන් අප මතක් කර දෙන්නේ ඔබ අන්තර්ජාලය භාවිතා කිරීමේදීත් ඔබගේ මානසික තත්වයට උචිත දේ තෝරා ගන්න. හිත සැනසෙන, චිත්ත ප්රීතිය, දැනුම සතුට ලබා දෙන දේ ඕනැ තරම් අන්තර්ජාලයේ තියෙනවා. එලෙසම හිත තව තවත් අඳුරට යොමු කරවන, පීඩාවට පත් කරන වාද විවාද, වෛරී ප්රකාශ, ආදිය විශේෂයෙන්ම සමාජ ජාලා හරහාත් නිතර දකින්නට ලැබෙනවා.</div><div>සයිබර් අවකාශයේදි අපගේ මානසික සහනය හෝ අසහනය හෝ තීරනය වෙන්නෙ අපි මෙලෙසින් උදේ හවා ගනු දෙනු කරනා අපේම තෝරා ගැනීම් එක්කයි..</div><div><br /></div><div>මේ දේ ගැන සබුද්ධික නොවුනොත් වෙන්නෙ
අහක යන ඩිජිටල් නයි, ඔලුව අස්සෙ දාගෙන කනවෝ කනවෝ කියමින් මානසික ව ලතවෙන්නයි.</div><div><br /></div><div><br /></div><div>මූලාශ්රය: <a href="https://www.sbs.com.au/news/as-melburnians-begin-their-second-lockdown-mental-health-experts-warn-it-won-t-be-any-easier-this-time">https://www.sbs.com.au/news/as-melburnians-begin-their-second-lockdown-mental-health-experts-warn-it-won-t-be-any-easier-this-time</a></div><div></div>චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-18864283899089429982020-07-13T21:35:00.003-07:002020-07-13T21:48:38.378-07:00Episode 61: Black Lives Matter වෙත සයිබර් ප්රහාර<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div dir="auto"><< Broadcast on 3ZZZ Radio on 21st June 2020 >></div><div dir="auto"><br /></div><div dir="auto">
<iframe title="Episode 61: Black Lives Matter වෙත සයිබර් ප්රහාර" height="122" width="100%" style="border: none;" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player" src="https://www.podbean.com/media/player/95geh-e324f0?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1"></iframe>
Date: මැයි 25 දා<br />Place: MineaPolis, Monesota, USA<br />අමානුශික පොලිස් ක්රියාකාරකමක් නිසා මහා දවල්, වීදියක කලු ජාතික George Floyd මිය යෑමේ දර්ශන අන්තර්ජාලය හරහා පැතිර ගියේ ලැව් ගින්නක් වගේ.<br />
කුපිත වුන ජනතාව ආරම්භ කල උද්ඝෝශන පසුව ප්රචන්ඩත්වයටත්, කොල්ලකෑම් තත්වයටත් වර්ධනය වුනා. </div><div dir="auto"><img alt="Standing for George Floyd • Jim Hightower" height="461" src="https://jimhightower.com/wp-content/uploads/2020/06/GeorgeFloydMural.jpg" width="819" /><br />
මේ තත්වය ඉතා ඉක්මනින්ම වෙනත් රටවලටටත් පැතිර යන අයුරු දැන් අපිට පෙනෙනවා.. ඔස්ට්රේලියාවේ ප්රධාන නගර කිහිපයක, ඇබොරිජිනල් ජනතාවට සහයෝගයක් ලෙස Black Lives Matter තේමාව යටතේ විශාල උද්ඝෝශන කිහිපයක්ම දියත් වුනා. <br />
<br />
කොවිඩ් සීමා කිරීම් මධ්යයේ පවා, එලිමහනේ සිදු වෙන මෙම උද්ඝෝශණ සහ බාධා කිරීම් මාධ්යවල නිතර ප්රචාරය වුනත්, සත්ය කාරනාව වන්නේ මෙම අරගලය ඉතා දරුනු ලෙස ක්රියාත්මක වන්නේ සයිබර් කලාපයේ බවයි.<br /><br />
මූලිකවම මෙම ජනතා නැඟිටීම් ඉතා කෙටි කලෙකින් එක් තැන් කලේ සමාජ මාධ්ය ජාලා හරහාය. ඒ සමඟ වතුරේ පහතට බලෙන් ඔබා ගෙන සිටි රබර් බෝලයක්, එක්වරම ඉහලට පොලා පනින්නා සේ මෙම Black Lives Matter නැමති ජනතා ව්යාපෘතිය යෝධ ජන පවුරක් සේ නැගී සිටියා.<br />
<img alt="Hacktivist group Anonymous hack police website & demand Justice ..." height="318" src="https://s3-eu-west-1.amazonaws.com/grm-assets/34295/anonymous-hack-police-website.jpeg" width="608" /><br /><br /><br />
Annonymous නැමති ලොව ප්රකට hacktivist සංවිධානය මෙම අරගලය සහය පල කරමින්, පොලිස් ආයතන ඉදිරියේදී හැක් කිරීමට ලක් කරන වග සඳහන් කරා. ඔවුන්ගේ සමාජ ජාලා පිටු සඳහා දින දෙකක් ඇතුලත මිලිගන ගනනින් අනුගාමිකයන් එකතු වෙන්නට එම පනිවිඩය ප්රමානවත් වුනා.<br />
මැයි 31 දා ඔවුන් මිනියාපොලිස් පොලීසියේ වෙබ් අඩවියට ප්රහාරයක් එල්ල කරා. උද්ඝෝශකයන්ට බාධා කරන ඕනෑම රජයේ දෙපාර්තමේන්තු වෙබ් අඩවි වලටද එම ඉරණම අත් වෙනු ඇති බව ඔවුන් තව දුරටත් අනතුරු හැඟ වූවා.<br />
<br />
ෆේස්බුක්, ඇමසන්, ගූගල් වැනි ආයතන ප්රසිද්ධියේ BLM අරගලයට සහය දැක්වූවා.<br />
ඇමසන් ආයතනයේ හිමි කරු වන ජෙෆ් බෙසොස් මහතා ඒ වෙනුවෙන් එන විවේචන වලට ප්රසිද්දීයේ පිලිතුරු පවා සපයා තිබුනා. <br />
Netflix, HBO වැනි streaming සේවාවලින් සමහර චිත්රපට පවා දැන් ඉවත් කරනවා ඒවයේ අන්තර්ගතයේ අඩු පාඩු පෙන්වා දෙමින්. Little Britain, Mighty Boosh, Gone with the wind, එලෙසින් ඉවත් කල චිත්රපටි කිහිපයක්.<br />
<br />
මින් අදහස් වන්නේ නැහැ අන්තර්ජාලය හරහා මේ අරගලයට ලැබෙන්නෙ ආශිර්වාද පමනයි කියලා.<br />
<br />
මේ ව්යාපෘතියට සහයෝගය දෙන ප්රධාන පෙලේ වෙබ් අඩවි සියල්ලටම පෙර නොවූ විරූ තරමින් මේ දිනවල සයිබර් ප්රහාර එල්ල වෙන වග ඒ සම්බන්ධ විශේෂ විශ්ලේශන කරන cloudfare ආයතනය පවසනවා. ඒ නිසා වීදියේ මුහුනට මුහුන බාධා නැතිවුනත් ඉතාමත් සංවිධානාත්මකව මෙම ජනතා අරගලයට සම්බන්ධ වෙබ් අඩවි වලට DDOS ප්රහාර එල්ල වෙනවා.<br />
DDOS කියන්නෙ <span style="font-family: arial, sans-serif; font-size: 16px;">Distributed denial of service - මෙතනදි ඔවුන් කරන්නෙ, විසිරුනු ජාලයක් හරහා ඔවුන් ඉලක්ක කරන වෙබ් අඩවියට දරා ගත නොහැකි ප්රමානයෙන් සම්බන්ධතා එක මොහොතෙ එල්ල කරමින් එම අඩවිය අඩපන කිරීම හෝ සම්පූර්ණයෙන්ම ක්රියා විරහිත කිරීම.<br />Cloudfare ආයතනය පවසන පරිදි මැයි මාසෙ සති අන්තයක පමනක්, මෙම වෙබ් අඩවි ඉල්ලක්ක කරගෙන ආ සම්බන්ධතා මිලියන 120ක් ඔවුන් නවතා,ෙම වෙබ් අඩවි වලට සාමාන්ය පරිදි ක්රියාත්මක වෙන්නට උදව් කරලා තිබෙනවා. මේ කාර්ය කෙතරම් පැතිරිලාද කියනවා නම් ඔවුන් මෙලෙසින් ඉලක්ක වෙන සාමාන්ය වෙබ් අඩවි බේරා ගන්නට Project Galileo නම් ක්රියාන්විතයක් ආරම්භ කරලා තියෙනවා.<br /><br />ඔය අතරෙ මේ අරගලය වෙනුවෙන් උනන්දු වෙලා, සයිබර් අවකාශයෙ ක්රියාත්මක අය ඉලක්ක කරගෙන ඉතා භයානක scam එකක් දැන් පැතිරෙන්න අරන්.<br />මෙහිදී වෙන්නෙ, මේ අරගලයට සහය වෙන්න එක්තරා document එකක විවෘත කරන්න ඉල්ලා සිටිමින්. නමුත් එය විවෘත කරොත් වෙන්නෙ TrickBot කියන භයානක වෛරසය install වෙන එක. මෙය හරහා RYUK නැමැති ඉතා විනාශකාරී කප්පම් වෛරසය පවා ජාලවලට එකතු වෙන්න පුලුවන් අවදානමක් තියෙනවා.<br /><br />දැන් ඔබට පැහැදිලි ඇති අපි මේ මහ පාරෙ දකින්නෙ මේ අරගලයේ බොහොම පොඩි කොටසක්. සයිබර් අවකාශයේ මේ වෙද්දි ගල උඩ සටන ආරම්භ වෙලා තියෙන්නෙ.<br />එනිසා... ඔබ දේශපාලනිකව මේ තත්වය ගැන මොන මතයේ සිටියත්, ඔබ සයිබර් ආරක්ශාව ගැන වෙනදටත් වඩා විමසිලිමත්ව ඉන්න..</span></div>
<div>
<span style="font-family: arial, sans-serif; font-size: 16px;">මොකද මේ වගේ ගිනි කෙලිවලදී, මේ ගැන සබුද්ධික නැති අය ඔය මැද්දට ගියහම, cross fire එකට අහු වෙන්න ඉඩ තියෙන නිසා.</span></div><div><span style="font-family: arial, sans-serif; font-size: 16px;"><br /></span></div>
<div>
Sources:<br />
<a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://www.forbes.com/sites/thomasbrewster/2020/06/03/huge-cyber-attacks-attempt-to-silence-black-rights-movement-with-ddos-attacks/%23219a4843742b&source=gmail&ust=1591969531304000&usg=AFQjCNE_OJkfSB_S5KC7u1giBhIMqi3fdw" href="https://www.forbes.com/sites/thomasbrewster/2020/06/03/huge-cyber-attacks-attempt-to-silence-black-rights-movement-with-ddos-attacks/#219a4843742b" target="_blank">https://www.forbes.com/sites/<wbr></wbr>thomasbrewster/2020/06/03/<wbr></wbr>huge-cyber-attacks-attempt-to-<wbr></wbr>silence-black-rights-movement-<wbr></wbr>with-ddos-attacks/#<wbr></wbr>219a4843742b</a><br />
<a href="https://blog.cloudflare.com/cyberattacks-since-the-murder-of-george-floyd/">https://blog.cloudflare.com/cyberattacks-since-the-murder-of-george-floyd/</a> </div>
<div>
<a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=http://forbes.com/sites/thomasbrewster/2020/06/11/watch-out-theres-a-big-black-lives-matter-scam-about/%2339f6cc7162d8&source=gmail&ust=1591969531304000&usg=AFQjCNFVJ8QEc-cZR9HrJq2RVpYBYCQtwQ" href="http://forbes.com/sites/thomasbrewster/2020/06/11/watch-out-theres-a-big-black-lives-matter-scam-about/#39f6cc7162d8" target="_blank">forbes.com/sites/<wbr></wbr>thomasbrewster/2020/06/11/<wbr></wbr>watch-out-theres-a-big-black-<wbr></wbr>lives-matter-scam-about/#<wbr></wbr>39f6cc7162d8</a></div>
<div>
<a href="https://www.forbes.com/sites/zakdoffman/2020/05/31/anonymous-hackers-threaten-to-expose-the-many-crimes-of-minneapolis-police/#d42469f30696">https://www.forbes.com/sites/zakdoffman/2020/05/31/anonymous-hackers-threaten-to-expose-the-many-crimes-of-minneapolis-police/#d42469f30696</a> </div>
<div>
</div>
<div>
<br /></div>
<br />
<div>
</div>
<br />
<div>
<br /></div>
</div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-87695304740003191882020-06-03T20:28:00.002-07:002020-06-03T20:40:39.233-07:00Episode 60: කරටි කඩන Working From Home<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;">
<br />
Broadcast on 3ZZZ Radio on 31st May 2020<br />
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/rvdey-deb84a?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" style="border: none;" title="Episode 60: කරටි කඩන Working From Home" width="100%"></iframe><br />
නිවසේ සිට රාජකාරි කටයුතු කිරීම නිසා සෞඛ්යමය වශයෙන් සැලකිය යුතු වන්නේ මොනවාද ඇසුවොත් පිලිතුර වන්නේ අධික තිර කාලය නිසා ඇස්වලට වෙන හානිය, ව්යායාම මදිකම, මානසික සෞඛ්ය ගැටලු ආදිය.</div>
<br />
<br />
<div dir="auto">
<a href="https://www.backtobasicschiropractic.com.au/2016/wp-content/uploads/2020/04/ACA-WFH-4A-Web-300x300.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img alt="ACA Working From Home With Proper Posture (Video)" border="0" height="400" src="https://www.backtobasicschiropractic.com.au/2016/wp-content/uploads/2020/04/ACA-WFH-4A-Web-300x300.jpg" width="400" /></a>නමුත් මේ හැම දේකටම කලින් අපට දැනෙන හානියක් තියෙනවා නිසි විදියට සැලකිලිමත් නොවුනොත්..ඒ තමා ගෙල, පිට සහ කොන්ද ආශ්රිතව, වැරදි ඉරියව්වේ දිගටම යෙදීම නිසා වන කශේරුකා අස්ථි ආශ්රිත ගැටලු. </div>
<div dir="auto">
මේ සම්බන්ධව ඉතා මෑතක රෝගීන් බොහෝ දුරට කශේරු අස්ථි විශේෂඤ්ඤයින් වෙත යොමුවු බව Australia Chiropracters Association (ACA) ආයතනය වාර්තා කරනවා. </div>
<div dir="auto">
<br /></div>
<h3 style="text-align: left;">
<b>එනිසා අද අපි කතා කරමු, නිවසේ සිට පරිගණක ආශ්රිතව වැඩ කිරීමේදී (Working From Home) අප කොහොමද පරෙස්සම් වෙන්නෙ කියලා.</b></h3>
<div dir="auto">
<br /></div>
<div dir="auto">
අපි බොහෝ දෙනෙක්, මේ covid normal තත්වයත් එක්ක ඇපේ දෛනික වැඩ කරන විදිය උඩ යටිකුරු වෙලා කිව්වොත් ඒක අතිශයෝක්තියක් නෙවෙයිනේ..</div>
<div dir="auto">
උදේම ඇඳෙන් බැස්ස ගමන්, තේ එකත් එක්ක අපි ලැප්ටොප් එක අරගෙන යන්නෙ එක්කො coffee table එකට, එහෙමත් නැත්නම් සුව පහසුව වැඩ කරන්න sofa එකකට.</div>
<div dir="auto">
මේ විදියට අපි පැය ගානක් එක දිගට ගත කරද්දි අපේ බෙල්ල පිටුපසින් දැනෙන තද ගතිය (strain) හෝ උර්හිස හරහා යන වේදනවාට හේතු කුමක් විය හැකිද?</div>
<div dir="auto">
ඒ අපේ වැරදි චර්යාවන්. (Improper ergonomics)</div>
<div dir="auto">
<br /></div>
<div dir="auto">
අපිට මේ සම්බන්ධව බොහොම සරලව ක්රියාත්මක කරන්න පුලුවන් කාරනා කිහිපයක් ACA ආයතනය පෙන්වා දෙනවා.</div>
<div dir="auto">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen="" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/wkmAe8prA8o/0.jpg" frameborder="0" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/wkmAe8prA8o?feature=player_embedded" width="320"></iframe></div>
<div dir="auto">
මූලිකව පරිගණක තිරය තියෙන්න ඕනෙ ඔබේ ඇස් මට්ටමේමයි. සාමාන්යයෙන් අතේ දුරින් තියෙන්නත් ඕනෙ. </div>
<div dir="auto">
පුටුවක හෝ sofa එකක පරිගනක තිරය බලද්දි අපි බොහෝ විට හිස පහතට හරවාගෙන, අත් හිරකරගෙන පැය ගානක් වැඩ කරන්නෙ. එනිසා අපේ අස්ථි සෞඛ්ය ගැන හිතලා අපි වහාම මේක වෙනස් කරන්න ඕනෙ.</div>
<div dir="auto">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwjrAZTiuxyGKkjjCD8nfOEv4VcZYwY5iooj_rUYLsOdQHR09cxjXBq5L9u3MLOlcrCZEfIX7M4CC4gw5Es0sXw7O-HorFXz1W-6pA77UcSEYy3cC1_h0XBGO5YQbFKpQvvfTq3q_qkUk/s1600/bad-posture-.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="436" data-original-width="770" height="361" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwjrAZTiuxyGKkjjCD8nfOEv4VcZYwY5iooj_rUYLsOdQHR09cxjXBq5L9u3MLOlcrCZEfIX7M4CC4gw5Es0sXw7O-HorFXz1W-6pA77UcSEYy3cC1_h0XBGO5YQbFKpQvvfTq3q_qkUk/s640/bad-posture-.jpg" width="640" /></a></div>
<div dir="auto">
<br /></div>
<h3 style="text-align: left;">
<b>කොහොමද මේක කරන්නෙ?</b></h3>
<div dir="auto">
ඔබ භාවිතා කරන්නේ ලැප්ටොප් එකක් නම් තිරය ඇස් මට්ටමට ගේන එක ප්රායොගික නැහැ keyboard එක එවිට ඉහලට එසවෙන නිසා. එනෙක laptop keyboard භාවිතාවෙන් උරහිස් වේදනාවන් ඇති වෙනවා.</div>
<div dir="auto">
මේ සඳහා ඔවුන් නිර්දේශ කරන්නෙ keyboard සහ mouse වෙනම සම්බන්ධ කරන්න laptop keyboard එක භාවිතා නොකර. එවිට keyboard සහ mouse මේසය මත තබා laptop එක ආධාරකයකින් ඔසවා ඇස් මට්ටමට ගේන්න පුලුවන්. </div>
<div dir="auto">
මේකට විශාල ගනකම් තියෙන පොත් කිහිපයක් එක මත තැබුවත් ඇති.</div>
<div dir="auto">
අන්තර්ජාලයේ බොහොම අඩු මුදලකට මෙලෙසින් මේසයක් මත තැබිය හැකි laptop stands ඔබට ඇනවුම් කරන්නටත් පුලුවන්.</div>
<div dir="auto">
<br /></div>
<div dir="auto">
එතකොට මේසෙ උස මොන වගේ විය යුතුද? </div>
<div dir="auto">
ඔබ අසුන් ගෙන සිටින විට වැලමිට මට්ටමට මේසය උස වෙන්න ඕනෙ. එවිට අතේ බර මේසයට ලැබෙන නිසා අතේ පේශි වලට එන විඩාව (fatigue) අඩුවෙනවා. </div>
<div dir="auto">
<br /></div>
<div dir="auto">
ඒ එක්කම අපි තෝරා ගන්න පුටුව ඉතා වැදගත් මොකද එය තමයි අපේ පිටේ බර සම්පූර්ණයෙන්ම දරා ඉන්නෙ සහ අපේ back posture එක රඳවා ගෙන ඉන්නෙ.</div>
<div dir="auto">
ඔවුන් පුටුවෙ උස විදියට මතක් කරන්නෙ දෙපතුල් පොලොවෙ හෝ foot rest එකක් මත රඳවන්න පුලුවන් උසක්. </div>
<div dir="auto">
කකුලක් පිට කකුලක් දමා වැඩ කිරීම කොන්දේ ආබාධ ඇති කරනවා. </div>
<div dir="auto">
<br /></div>
<div dir="auto">
ඔබට මිලදී ගන්න පුලුවන් standing desk. ඒවායෙ desk උස වෙනස් කරන්න පුලුවන්. අපට සේවා ස්ථානයේදී නම් උපදෙස් දීල තියෙන්නෙ විටින් විට විනාඩි 20ට පමණ සිට ගෙන පරිගනකයේ වැඩ කරන්න කියලා. </div>
<div dir="auto">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://smhttp-ssl-79919.nexcesscdn.net/media/catalog/product/cache/30020149fe30332a979cd673dac5e2ee/s/u/sudsw30-wb_model_001_copy_1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Mobile Standing Computer Workstation with Keyboard Tray | Stand Up ..." border="0" height="400" src="https://smhttp-ssl-79919.nexcesscdn.net/media/catalog/product/cache/30020149fe30332a979cd673dac5e2ee/s/u/sudsw30-wb_model_001_copy_1.jpg" width="400" /></a></div>
<div dir="auto">
අනෙක් කාරනය තමා එක දිගට පරිගනකයේ වැඩ කරන්නෙ නැතිව නිරන්තර කෙටි විවේක (regular breaks) ගැනීම.</div>
<div dir="auto">
විශේෂ්ඤ්ඤ උපදෙස නම් සෑම විනාඩි 30-40 ට සැරයක් විනාඩියක දෙකක විවේකයක්.එහිදී ඔවුන් මතක් කරන්නේ බෙල්ල ආශ්රිත ,මෘදු stretching exercises කරන්න කියලා. අඩුම ගානෙ පොඩ්ඩක් එහේ මෙහේ ඇවිදින්න කියලා. </div>
<div dir="auto">
<br /></div>
<div dir="auto">
මේ වෙනුවෙන් ඉතා වටින app එකක් තියෙනවා, straighten up කියලා.</div>
<div dir="auto">
එම ඇප් එක විසින් ඔබට කෙටි විවේකයක් ගන්න, අවශ්ය ප්රමානෙට ජලය පානය කරන්න එහෙම මතක් කරන අතරේ, ඔබ කල යුතු stretching exercise ආදිය පෙන්වා දෙනවා. </div>
<div dir="auto">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen="" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/-DZ4sc20RuU/0.jpg" frameborder="0" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/-DZ4sc20RuU?feature=player_embedded" width="320"></iframe></div>
<div dir="auto">
<br /></div>
<div dir="auto">
මා මේ සඳහන් කල කාරනා සරල වුනත් මේ කතා කරන මාත් පහසුව වෙනුවෙන් මේ බොහෝ උපදෙස් පිලිපැදීම අතපසු කරන බව අවංකවම පිලි ගන්න වෙනවා.. </div>
<div dir="auto">
<br /></div>
<div dir="auto">
නමුත් මම දැන් වඩා සුදුසු working space එකක් වෙනුවෙන්, standing desk එකක් අන්තර්ජාලයෙන් ඇනවුම් කරලා තියෙන්නෙ. ඒක අද හෙටම ලැබේවි. </div>
<div dir="auto">
<br /></div>
<div dir="auto">
ඔබත් මේ ගැන හිතන්න. කශේරුව හොඳට තියෙන වෙලේ, ඒ ගැන පිට කොන්දක් ඇතිව තීන්දුවක් ගන්න.<br />
<br />
Sources<br />
<a href="https://www.chiro.org.au/patients/campaigns/working-from-home/">https://www.chiro.org.au/patients/campaigns/working-from-home/</a> </div>
<div dir="auto">
<a href="https://www.backtobasicschiropractic.com.au/chiropractic/working-from-home-posture/">https://www.backtobasicschiropractic.com.au/chiropractic/working-from-home-posture/</a></div>
<div dir="auto">
<br />
ප.ලි:<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi68JLwxtWoM3CxXVMilxhdk39hWqTlW7y9EbrjeMEb_yru4RilXM73VayWbQqda9t5Ozj-I0h3jYQvb2b9kuzIuKuOSMGAUDKMAQtND5yIcsdFNUehBsgqyC6IafUGPSVkIUaB6a1BzpE/s1600/standing_desk.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1134" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi68JLwxtWoM3CxXVMilxhdk39hWqTlW7y9EbrjeMEb_yru4RilXM73VayWbQqda9t5Ozj-I0h3jYQvb2b9kuzIuKuOSMGAUDKMAQtND5yIcsdFNUehBsgqyC6IafUGPSVkIUaB6a1BzpE/s640/standing_desk.jpg" width="451" /></a>අර order කරපු standing desk එක ආවා.. පුදුම පහසුවක් දැන් තියෙන්නෙ..<br />
ජනේලෙන් එලියත් පේන හොඳ තැනක් තෝර ගත්තා. ඩෙස්ක් එක මෙ තියෙන්නෙ වාඩි වෙන ඉරියව්වට.. ඒකෙ ඔය තියෙන ලෙවල් දෙක වෙන වෙනම් උඩට පල්ලෙහාට ගන්න පුලුවන්..</div>
<br />
<div dir="auto">
</div>
<br />
<div dir="auto">
<br /></div>
</div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-38486247165248891052020-05-26T17:56:00.002-07:002020-05-26T17:56:42.690-07:00ප්රධාන මාධ්ය නාලිකාවක් හරහා අපේ ප්රජා වගකීම මතක් කරන්නට වරම් ලැබුනා..<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/x5pmy-ddce16?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" style="border: none;" title="SBS සිංහල Radio: 'විනිවිද ' මාසික සමාජ මත විමසුම" width="100%"></iframe><br />
<br />
<a href="https://www.sbs.com.au/language/sinhala/audio/covid-19-restrictions-are-easing-in-austrelia-what-are-the-community-accountability-to-keep-up-the-protection-of-the-the-society-monthly-panel-discussion">Braodcast</a> on SBS Sinhala service on 26th May 2020.<br />
<br />
<br />
<br />
SBS සිංහල සේවයෙන් ඇමතුමක් ලැබුනා අපගේ සාමාජීය වගකීම ගැන කෙටියෙන් අදහසක් ප්රකාශ කරන්න කියලා..<br />
මේ එම වැඩසටහන..<br />
<br />
මම pitch කරේ " With great freedom comes great responsibility" කියන කාරනය මොකද මේ කරපු ඔක්කොම කැපවීම වතුරේ නීති ලිහිල් කරද්දි ආපහු හැල්මෙ දුවන්න පටන් ගත්තොත්..<br /><br /><br />
"<span style="background-color: white; color: #2b2b2b; font-family: "noto sans sinhala" , "roboto" , "helvetica" , "arial" , sans-serif; font-size: 24px;">ප්රාන්ත විසින් කොරෝනා පාලනයට යොදා තිබූ නීති ලිහිල් කිරීමත් සමඟ එයට අනුකූලව අපේ ජීවිත වෙනස්කර ගැනීමේදී පොදු සමාජය විධියට අපට ඇති වගකීම් මොනවාද? මෙවර SBS සිංහල විනිවිද සමාජ මත විමසුම තුලින්අපත් සමග කතා බහට එක් වුයේ ඇඩිලේඩ් හි වෛද්ය සරත් සේනාදීර , ක්වීන්ස්ලන්තයේ මහාචාර්ය ජේ වීරවර්ධන , NT හි ශ්රී ලංකා ඕස්ට්රේලියා මිත්රත්ව පදනමේ සභාපතිනි ඉනෝකා පින්තූ , මෙල්බන් නුවරින් චම්පික යටගම , සිඩ්නි නුවරින් කැලුම් ඉනාමලුව"<br />
<br />
<span style="color: black; font-family: "Times New Roman"; font-size: small;">වැඩසටහන් සම්පාදනය: චරිතා අධිකාරි</span>
</span></div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-15547070944565826962020-05-22T20:01:00.001-07:002020-05-26T17:51:17.559-07:00Episode 59: තණමල්විල කොල්ලෙක් සහ Virtual Autism<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<<Broadcasted on 3ZZZ Radio on 17th May 2020>><br />
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/ui72b-dd689f?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" style="border: none;" title="Episode 59: තණමල්විල කොල්ලෙක් සහ Virtual Autism" width="100%"></iframe><br />
මේ දිනවල ලංකාවේ විකාශය වෙන ඉතා ජනප්රිය ටෙලි නාට්ය කිහිපයක් අතරින් බොහෝ කතා බහට ලක් වෙන කතාවක් තමා 'තණමල්විල කොල්ලෙක්' කියන්නෙ. '<br />
<div>
ජීවිතයේ අනේක විධ හැල හැප්පීම් වලට ලක් වෙන, අද්යාපනය අතරමඟ අවසන් වෙන තරුණයන් පිරිසක්, වැලි ගොඩ දමන බෝට්ටුවල, කංසා හේනේ, නිධන් හාරන තැන, රෝහලේ, පොලිසියේ , වැරදි වැරදි ජීවිතය සොයා යන හැටි, පහර කන හැටි, නැවත් අප්රතිහත වීර්යෙන් නැගී සිටින අයුරු මේ කතාවේ ඉතා සංවේදී ලෙස චිත්රනය කරනවා.</div>
<div>
කතා නායකයා, කොලඹ සිට යුරෝපයට සංක්රමනය වෙන්නේ ඉතා සාර්ථක කලා කරුවෙක් විදියට- ඔහුට එතනට එන්නට ඔහු මහ පොලොවේ කල සටනත්, තමාගේ ආදරණිය පවුල විසින් ඔහු වෙනුවෙන් කල කැපවීම සහ ආදරය පදනම සැපයූ අයුරුත් එහි අපි දකිනවා.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
අද සයිබර් සටහනට මම කතා කරන්න යන්නෙ මේ ටෙලි නාට්යය ගැන නම් නොවේ.. අද දවසෙ මම කතා කරන්න යන ප්රස්තුතයට මේ කතාව හරහා ප්රවේශයක් ගත්තා පමණයි. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
<b>මම අද කතා කරන්නෙ ඔබ බොහෝ දෙනෙක් අසාවත් නැති, ලෙඩක් ගැන - ඒකට කියන්නෙ Virtual Autism කියලා. </b></div>
<div>
<b><br />
</b>ඔබ Autism හෙවත් Autistic Spectrum Syndrome (ASD) ගැන සහ එහි රෝගී ලක්ශණ ගැන හොඳටම දන්නවා.. එනිසා ඔබ කල්පනා කරනවා ඇති මොකක්ද මේ අලුත් Virtual Autism ලෙඩේ කියලා.</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;">
<img alt="Virtual Autism” May Explain Explosive Rise in ASD Diagnoses" height="145" src="https://miro.medium.com/max/658/1*DyiexPA_zRKt0uqZ3HhNGw.jpeg" width="200" />ත<img alt="The testimony of two families that have escaped Virtual Autism" height="192" src="https://stopautismvirtual.ro/wp-content/uploads/2018/04/434-1.jpg" width="320" /></div>
<br />
<br />
<div>
සරලව කිවහොත් වයස අවුරුදු 4ට අඩු දරුවන්, ඉතා වැඩි වේලාවක් ඉලෙක්ට්රොනික තිර වෙතට යොමු වී සිටීම නිසා ඔවුන්ගේ මොළයේ වර්ධනයත්, සමාජීය හැකියාවන් වර්ධනය නොවීමත් නිසා නිසා ඒ දරුවන් Autism වලට සමාන රෝග ලක්ශණ පෙන්වන්නට ගැනීම තමයි මේ නමින් හඳුන්වන්නේ. මේ ගැන මේ මොහොත වෙනකොට වසර ගණනාවක් පුරා රටවල් කිහිපයක සිදු කරන ලද අධ්යයනයන් වල වාර්තා ලැබෙනවා. ඒ හැම දේකින්ම අපේ අනාගත දරු පරපුර ඉදිරියේැථි භයානක ව්යසනය ගැන අනතුරු හඟවනවා.<br />
<br />
<b>කොහොමද තිර නිසා බිළින්දන් මේ තත්වයට ගොදුරු වෙන්නෙ?</b><br />
තණමල්විල කොල්ලෙක් ටෙලි නාට්යයේ ඒ තරුණ කැල ජීවිතය ඉගෙන ගන්නෙ වැටී වැටී, වැරදි වැරදි.. ඒ තුලින් ඔවුන් ජීවිතය පරිචය ලබා ගන්නවා. අපි හැමෝම එහෙමයි.. හැමදාම.<br />
<br />
නමුත් බිලිඳෙකුගේ මුල අවුරුදු කිහිපය මේ ක්රියාවලියේ අතිශය වැදගත්ම අවධිය.. </div>
<div>
<div style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;">
<img alt="How To Entertain Your Kids Without Screens - everymum" height="133" src="https://www.everymum.ie/Custom/media/My-Family/Crafts%20and%20activities/How-To-Entertain-Your-Kids-Without-Screens-simple.jpg" width="200" /></div>
දේවල් අතට අරගෙන, ඒ දේවල් නිරීක්ශනය කරන එක, ඒවා එක මත එක තබද්දි ඒවා කැඩෙන හැටි, වැටෙන හැටි දකිද්දි, පැන්සලක් අතේ රුවා ගෙන යමක් අඳින විටදී ඔවුන්ගේ චාලක හැකියාවන් (motor skills) මොළයේ වර්ධනය වෙනවා..</div>
<div>
තවත් අය එක්ක ඇසට ඇස බැලීම, දුක සතුට තරහා ආදී සංවේදනයන් ප්රකාශ කිරීම හරහා ඔවුන් සාමාජීය සත්ත්වයෙක් වෙන්න ඉගෙන ගන්නවා.. </div>
<div>
ඔවුන් වැඩුනු දරුවන් වෙන්න, පසුව අංග සම්පූර්ණ මිනිසුන් වෙන්න මේ වේදනාකාරී, වැරදි වැරදි ඉගෙනා ගන්නා ක්රමවේදයන් මූලික අඩි තාලම දමනවා..</div>
<div>
ස්ක්රීන් වෙත දවසේම මුහුන හොවාගෙන වැඩෙන දරුවන්ට මේ අත්යාවශ්ය පදනම වැඩෙන්න අවස්ථාවක් ලබන්නෙ නැහැ.</div>
<div>
Virtual Autism ගැන අද ඊයෙ කතා කරත්, අතීත දත්ත බලද්දි, ළමා වෛද්ය විශේෂඥඥයින් පවසනෙ පසු ගිය දශක ගනනාවක් පුරා ASD ආශ්රිත දරුවන් ප්රමාණයේ ඝාතීය වර්ධනයට මෙම ඉලෙක්ට්රොනික තිර සම්බන්ධ වෙන හැටි දැන් ඉතා පැහැදිලි කියලා.</div>
<div>
1975 දි ඇමරිකාවට පලවෙනි VCR එනම් වීඩියෝ තිර එද්දි, ASD රෝග අනුපාතය දරුවන් 5000 ට එකයි. 2016 වෙද්දි ලමයි 68ට එක ලමයෙක් දක්වා ඒ අගය අඩු වෙලා. 2018 වෙද්දි එය ලමයි 40 දෙනෙක්ගෙන් එක්කෙනෙක් දක්වා අඩු වෙලා. කොරෝනා වසංගතය නිසා ඇති කල තත්වය තුල මෙය අනිවාරයෙන්ම ඉතා භායනක අගයක් දක්වා අඩු වී ඇතැයි අපට සැක කරන්න පුලුවන්.</div>
<div>
මේ සම්බන්ධව පසුගිය් වසර 5 තුල පර්යේශන කල ප්රංශයේ වෛදය වෘත්තිකයන් දෙදෙනෙක්, වර්චුවල් ඕටිසම් සම්බන්ධව සුවිශේෂ දැණුවත් කිරීමක් මේ කාලෙ වෙන කොට කරන ගෙන යනවා. ඔවුන්ගේ නිරීක්ශණ යුටියුබ් හරහා ඔවුන් ඔවුන් පෙන්වා දෙන්නේ මේ ගැන ලොව වටා දෙමාපියන් දැනුවත් කිරීමටයි. </div>
<div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen="" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/9-eIdSE57Jw/0.jpg" frameborder="0" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/9-eIdSE57Jw?feature=player_embedded" width="320"></iframe></div>
<br /></div>
<div>
<b>දෙමාපියන්ට මේ ගැන කුමක්ද කල හැක්කේ?</b></div>
<div>
මේ සම්බන්ධ පර්යේශනවලදී සොයා ගත් දේ තමා මෙම තිර ඉවත් කර සති කිහිපයක් ඇතුලත ඔවුන්ගේ රෝගී තත්වයේ පැහැදිලි අඩුවක් තියෙන වග. දරුවන් ඒ සම්බන්ධව මුලදී ඉතා කලබල වෙනු ඇත, විටෙක ප්රචන්ඩ වෙනු ඇත. නමුත් ඔවුන්ගේම හොඳට ඔවුන්ගෙන්, විශේෂයෙන්ම බිලිඳන්ගෙන් මෙම තිර ඈත කර තබන්නම වෙනවා. </div>
<div>
අපි දන්නවා බොහෝ දෙමාපියන් තමන්ගේ වැඩ කටයුතු පහසුවෙන් කරගන්න මෙම තිර දරුවන් අතට දෙනවා බොහෝ විට එය නැවත ලැබෙන්නේ උපාංගයේ බැටරිය සම්පූර්ණයෙන්ම බැස ගියාටත් පසුවයි. උදේ වරුවම එකක් පස්සෙ එකක් කාටුන් බලන්නට සමහර නිවෙස්වල රූපවාහිනිය ක්රියාත්මකයි. දැන් ඒ රූපවාහිනි තිරත් බිත්තියම ප්රමානෙටම විශාලයි.</div>
<div>
ඔබට වැටහෙනවා ඇති බිලිඳන් මේ උවදුරට යොමු කරන්නෙම වැඝිටියන් වෙන අපි.</div>
<div>
දරුවන් එක්ක චිත්ර අඳින්න, Play Doh හෝ වැලි වගේ දේවලින් නිර්මාන කරන්න, HAnd Paint කරන්න, පොත් කියවන්න හෝ දරුවා එක්ක එලිමහනේ ඇවිදිමින් අවට ලෝකය පෙන්වන්න අපිට පුලුවන්. අප ඒ ලේසි වැඩ ටික කරොත් ස්වාභාව ධර්මය දරුවා බලා ගනීවි.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br />
තණමල්විල කොල්ලෙක් ටෙලි නාටකයේ තේමාව තමා 'යෞවනයේ අප්රකාශිත පරිච්චේදය'. අපි අද දවසේ මේ ගැන ක්රියාත්මක නොවුනහොත්, අප මේ ගෙවන්නේ අපේ දරුවන්ගේ අඳුරු අනාගතයක අප්රකාශිත වත්මන් පරිච්චේදයයි..<br />
<br />
<img height="334" src="https://scontent.fsyd9-1.fna.fbcdn.net/v/t1.0-9/83998108_101890871389654_657939713587412992_o.jpg?_nc_cat=101&_nc_sid=6e5ad9&_nc_ohc=tKZrK1bboFUAX-UYkCg&_nc_ht=scontent.fsyd9-1.fna&oh=fb96f939a91f12a0312a8f8cce3ade2a&oe=5EEE506C" width="640" /><br />
<br />
sources<br />
<a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://durablehuman.com/virtual-autism-new-threat-toddlers-too-much-screen-time/&source=gmail&ust=1590287908232000&usg=AFQjCNGVfRiCR9AiCrHHnqsUE_kJuPA4bw" href="https://durablehuman.com/virtual-autism-new-threat-toddlers-too-much-screen-time/" target="_blank">https://durablehuman.com/<wbr></wbr>virtual-autism-new-threat-<wbr></wbr>toddlers-too-much-screen-time/</a><wbr></wbr><br />
<a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2211949319300109?via%253Dihub&source=gmail&ust=1590287908233000&usg=AFQjCNGbxFI0cVuo84V1TTqe4ZKikDNx_g" href="https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2211949319300109?via%3Dihub" target="_blank">https://www.sciencedirect.<wbr></wbr>com/science/article/abs/pii/<wbr></wbr>S2211949319300109?via%3Dihub</a></div>
</div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-27085749122264670202020-05-22T05:02:00.001-07:002020-05-22T05:05:14.302-07:00Episode 58: රූපයක් open කලා විතරයි, මගෙ කම්පැනියම හාන්සියි!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div>
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/g33k2-dd54da?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" style="border: none;" title="Episode 58: රූපයක් open කලා විතරයි, මගෙ කම්පැනියම හාන්සියි!" width="100%"></iframe><br />
<br />
<<Broadcast on 3ZZZ Radio on 10th May>><br /><br />Donald Duckගෙ රූපෙ තියෙන GIF එකක් ඒ කියන්නෙ අහිංසක animated රූපයක් විව්ෘත කිරීමෙන් පමනක් ඔබේ ආයතනයේ ජාලය hack වීමකට ලක් විය හැකියි කිව්වොත් ඔබ එය විශ්වාස කරනවද? ඊමේල්, කෙටි පනිවිඩ වල භයානක ලින්ක් එනවා කියලා අහලා තිබුනත්, මෙහෙම රූපයක් විව්ෘත කිරීම එතරම් අනතුරුදායක වෙන්නෙ කොහොමද කියලා ඔබට හිතෙන්න පුලුවන්.</div>
<div>
මම මේ කියන්න යන්නෙ එවැනි අනතුරකින් Microsoft Teams කියන Video Conferencing Platform දැවැන්තයත් නූලෙන් බේරුනු විදිය ගැන. </div>
<div>
<div style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;">
<img alt="Your Whole Company's Microsoft Teams Data Could've Been Stolen ..." height="266" src="https://specials-images.forbesimg.com/imageserve/1209226804/960x0.jpg?fit=scale" width="400" /></div>
</div>
මීට මාස 4ට විතර කලින් Zoom, Webex වගේ Video Conferencing Platform අහලවත් තිබ්බෙ නැති අය, දැන් රැකියාව, අධ්යාපනික කටයුතු වලට ඒවා භාවිතා කරන්නෙ දෛනික චර්යාවේ අත්යවශ්ය අංගයක් විදියට.. Microsoft Teams කියන්නේ මේ තාක්ශණයෙ ඉදිරියෙන්ම ඉන්න දැවැන්තයෙක්..<br />
<div>
Teams බොහෝ විට භාවිතා වෙන්නෙ විශාල සේවා ආයතනවල හෝ අද්යාපනික ආයතනවල සමස්ත ජාලයේම අයව වීඩියෝ හරහා සම්බන්ධ කර ගත හැකි Enterprise Solution වෙන ලෙසින්..</div>
<div>
<br /></div>
<div>
Cyber Ark ආයතනයේ පර්යේශයකයන් මේ ලඟකදි හොයා ගත්තා මේ පද්දතියෙ ලොකු සිදුරක්.. ඒ කියන්නෙ vulnerability එකක්.. ඒ තමයි බොහොම අහිංසක ලෙස පේන animated රූපයක් හරහා හැකර් කෙනෙකුට අදාල පරිගණක ජාලයට ඇතුලු වෙන්න හැකි බව. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
මෙතනදි තාක්ශණික පැත්ත ඉතා සරලව කිව්වොත් වෙන්නෙ මේ වගේ දෙයක්.</div>
<div>
ඕනෑම පද්ධතියක අදාල කෙනාව අඳුර ගන්න ක්රමවේද තියෙනවා. මෙහිදී භාවිතා වෙන ක්රම වේදය තමා authentication token.. මගේ authentication token එක කියන්නෙ මගේ යතුර කියලා ගත්තොත් හැකර් කෙනෙකුට අවශ්ය වෙන්නෙ මේ යතුර මගෙන් හොරකම් කරන්න. මේක හොරකම් කරන්න පුලුවන් සාම්ප්රදයික ක්රමය තමා ඊමේල් එක. නමුත් ඒ සමබන්ධ දැණුවත් බාවයත්, තාක්ශනිකව ඒ වගේ සැක කටයුතු ඉමේල් බ්ලොක් වෙන නිසාත් මේ පර්යේශයකයන් අලුත් දෙයක් අත් හදා බැලුවා.</div>
<div>
ඒ අය කරේ ඩොනල්ඩ් ඩක්ගෙ රූපයක් GIF එවා, එය විවෘත කරද්දි ඔබ නොදැණුවත්වම ඔබගේ පද්ධතිය ඔවුන් ඒ වෙනකොටත් hijack කරලා තියෙන Microsoft Team subdomain එකකට ඔබව සමබන්ධ කරලා ඔබේ token එක සොරකම් කරන එක. </div>
<div>
<div style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;">
<img alt="Lavi Lazarovitz on Twitter: "An evil gif 😈 within @MicrosoftTeams ..." height="360" src="https://pbs.twimg.com/media/EWlv5YuXsAIIBLN.jpg:large" width="640" /></div>
</div>
<div>
ඉතාම සරලව කියනවා නම් රූපය බලද්දි ඔබට හොරා ඔබේ යතුර හොරකම් කරනවා වගේ වැඩක් මේක. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
මේක ආරම්භය පමනයි. මොකද මෙලෙසින් token එක හොරකම් කරාට පස්සෙ, මේ රූපය ස්ව්යංක්රීයව ඔබේ ජාලයේ පැතිරෙමින් අනෙක් ගිනුම්වල විස්තර එකතු කිරීමත් එය විසින් කරනවා. මෙලෙස ස්ව්යංක්රීයව පැතිරිමට අපි කියන්නෙ worm behaviour කියලා.. එය අතිශයින් විනාශකාරී මොකද කොරෝනා වසංගතය පැතිරෙනවා වගේම, මෙහිදිත් මෙයට ගොදුරු වූ ගිනුම් ආයතනයේ අනෙක් Teams ගිනුම් සවයංක්රීයව සොයා යමින්, ඒවා ගොදුරු කර ගැනීම නිසා ඉතා කෙටි කාලයක් ඇතුලත, සමස්ත ආයතනයේම Teams ගිනුම්වලට අදාල විස්තර, ඒවායේ passwords, පුද්ගලික විස්තර, ආයතනයේ රහසිගත විස්තර ආක්රමනිකයා අතට යනවා. </div>
<div>
ඒ විතරක් නෙවෙයි, ටෝකන් සියල්ලම වගේ සොරකම් කල කෙනාට පුලුවන් ආයතනයටම බොරු පනිවිඩ යවන්න ඒ ඕනෑම ගිනුමකින් එන විදියට, මෙහි භයානක කම ගැන ඉතින් අමුතුවෙන් කියන්න අවශ්ය නැහැනෙ.</div>
<div>
<div style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;">
<img alt="Your Whole Company's Microsoft Teams Data Could've Been Stolen ..." height="225" src="https://i.ytimg.com/vi/Tb1mY19qrR0/maxresdefault.jpg" width="400" /></div>
<br /></div>
<div>
නමුත් වෙලාවට මේ අඩු පාඩුව හැකර්ස්ලාට කලින් පර්යේශකයන් සොයා ගත් නිසා ඒ අය ඒ සමබන්ධ සියලු විස්තර Microsoft ආයතනයට ලබා දුන්නා (Responsible Disclosure). </div>
<div>
වහාම ක්රියාත්මක වූ Microsodt ආයතනය, මාර්තු 23 දා මෙලෙසින් ඔවුන්ගේ subdomain hijack කිරීමේ හැකියාව ඉවත් කර මේ අනතුර නිශ්ක්රීය කලා. එලෙසින්ම අප්රේල් 20 මේ වෙනුවෙන් ස්ථිර patch එකක් නිකුත් කර ඒ සිදුර වසා දැම්මා.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
ඒ නිසා ඒ කරදරෙත් ඉවරයි කියා සිතුවොත් ඔබ ඉක්මන් වැඩියි. මින් අපිට ඉගෙන ගන්න දේවල් කිහිපයක් තියෙනවා අනාගතයේ එන මෙවැනි සයිබර් උවදුරුවල නොවැටී ඉන්න.</div>
<div>
කිසි විටෙක ඔබ නොදන්නා කෙනෙක් එවන link එකක්, වීඩියෝ එකක් පමනක් නොවේ රූපයක් වත් විවෘත නොකරන්න. මෙය Email, message පමනක් නොව දැන් වැඩි වැඩියෙන් chat හරහා එන බවත් මතක තබා ගන්න. ඒවා සැනින් මකා දමන්න.<br />
අනෙක මේ තාක්ශන භාවිතා කරන්නෙ නම්, ඒවායේ updates නිකුත් වූ විගස install කර ගන්න, මෙලෙසින් හඳුනා ගත් සිදුරු වසා දමනා ක්රියාවලය එය නිසාවෙන්, එය අතිශය වැදගත් කාරනාවක්.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
මේ කාරනා නිසා අනවශ්ය ලෙස කලබල වී මෙම තාක්ශනයන් භාවිතයෙන් ඈත් වීම නොවේ සිදු විය යුත්තේ..<br />
අනවශ්ය කලබලයත්, නොසැලකිල්ල වගේම හානිකරයි. </div>
<div>
අවශ්ය වන්නේ අවදානමක් ඇති වග තේරුම් ගෙන, ඒ ගැන නිරන්තර දැනුවත්බවෙන් හා විමසිල්ලෙන් සිටීමයි.<br />
<br />
Source: <a href="https://www.forbes.com/sites/thomasbrewster/2020/04/27/your-whole-companys-microsoft-teams-data-couldve-been-stolen-with-an-evil-gif/#1d2d227d39fc">Forbes</a></div>
<div>
</div>
</div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-20152464852182803672020-05-09T04:29:00.000-07:002020-05-09T04:29:45.332-07:00Episode 57: COVIDSafe Australia App: දා ගම්දෝ නොගම්දෝ කියලා සිතුනා අයට!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><img alt="Coronavirus: Employers want power over COVIDSafe app" height="225" src="https://cdn.newsapi.com.au/image/v1/d01127cd997e8a92b657303d5e7192d8" width="400" /></div><div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><br /></div><div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<iframe title="Ep 57: COVIDSafe App: දා ගම්දෝ නොගම්දෝ කියලා සිතුනා අයට!" height="122" width="100%" style="border: none;" scrolling="no" data-name="pb-iframe-player" src="https://www.podbean.com/media/player/hd23p-dbd7b1?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1"></iframe>
අප්රේල් 26දා සවස 6ට ඔස්ට්රේලියානු ෆෙඩරල් රජය විසින් CovidSafe නමින් ඇප් එකක් ජනතාව වෙනුවෙන් මුදා හැරියා. කොරෝනා රෝගය ඉදිරියේදී පාලනය කර ගැණීම් වෙනුවෙන් ජනතාවගෙන් අඩුම ගානෙ 40%ක්වත් මෙම ඇප් එක ඉන්ස්ටෝල් කර ගත යුතු බව රජය පවසනවා. සින්ගප්පුරුවේ සාර්ථකව ක්රියාත්මක වූ ඇප් එකකට සමානව මෙය සැලසුම් කල බවයි පැවසෙන්නෙ.<br />
<br />
<div>
<div>
මෙම ඇප් එක ඉන්ස්ටෝල් කිරීම අනිවාර්ය නැහැ නමුත් රජය පසු ගිය සතිය පුරාවට මේ වෙනුවෙන් ජනතාව උනන්දු කිරීමට විශේෂ වෙහෙසක් ගත්තා. එවැනි ඇප් එකක් හරහා ඉතා සක්රිය ලෙස ප්රජා ව්යාප්තිය (community transmission) හඳුනා ගත හැකි වීමෙන්, අදාල අංශවලට රෝගයට ගොදුරු වූ සහ ගොදුරු වූ අය සමීපයට පැමිනි අය සැලකිය යුතු නිරවද්යතාවයකින් හඳුනා ගෙන ප්රතිකාර කිරීමේ හැකියාව ලැබෙනවා.<br />
<br />
<b>ඇත්තටම මේ ඇප් එක වැඩ කරන්නෙ කොහොමද?</b></div>
<div>
ඔබ ඇප් එක ඉන්ස්ටෝල් කරගෙන සිටිනවා නම් එය ඔබ අවට මීටර් 1.5 ක් සමීපයට පැමිණ විනාඩි 15ට වඩා වැඩි වෙලාවක් සිටින අයගෙන් මෙම ඇප් එක ඉන්ස්ටෝල් කරගෙන ඉන්න අය ගැන යම් සටහනක් එන්ක්රිප්ට් වීමක් සහිතව ගබඩා වෙනවා. මෙලෙස ගබඩා වෙන්නෙ පුද්ගලික විස්තර නොවේ, එම ඇප් එක ඉන්ස්ටෝල් කර ගත් කෙනාට අදාල ඇප් එක විතරක් දන්නා encrypted ID එකක් පමණයි. මෙලෙසම ඔබ ගැනද ඔබ සමීපයේ සිටි ඇප් එක සහිත අනෙක් පුද්ගලයාගෙ දුරකථනයේ සටහන් වෙනවා.<br />
<br />
<b>දැන් මේ විස්තර දිගටම ගබ්ඩා වී තියෙනවද?</b> <br />
නැහැ- දවස් 21කට වඩා පැරණි සටහන් ස්යයැංක්රීයව මැකී යනවා. ඒ සමඟම ඒ ඔබගේ ෆෝන් එකේ ගබ්ඩා වෙන දත්ත ෆෝන් එකෙන් වෙනත් මධ්යම දත්ත ගබඩාවකට ee mohothe යන්නෙ නැහැ කියල ඔවුන් සහතික වෙනවා.</div><div><br /></div>
<div>
<b>මේකෙන් කොහොමද රෝග ව්යාප්තිය පාලනය වෙන්නෙ?</b></div>
<div>
අපි හිතමු මේ ඇප් එක භාවිතා කරන මට යම් මොහොතක රෝගය වැලඳුනා කියලා. එවිට සෞඛ්ය නිලධරීන් මගෙන් අවසර ඉල්ලනවා මගේ ෆෝන් එකේ දත්ත ඔවුන්ගේ මධ්යම දත්ත ගබඩාවට ගන්න පුලුවන්ද කියලා. මම අනුමැතිය දුන්නොත්, ඒ දත්ත මධ්යම ගබ්ඩාවට යනවා, එහිදී පද්ධතිය විසින් මා අවට පසුගිය දින 21ක කාලය මා නිසා අවධානමට ලක් වූ ඇප් එක භාවිතා කරන අයට ඒ ගැන දැණුවත් කරනවා වහාම පරීක්ශාවකට ලක් වෙන ලෙස. ඒ සමඟම ඔවුන්ගෙන් අවසර ඉල්ලනවා ඔවුන්ගේ දත්තත් මධ්යම ගබ්ඩාවට ගෙන දින 21ක කාලය තුල ඔවුන්ගේ සමීපයේ සිටි අය හඳුනා ගෙන ඒ අයටත් පරීක්ශාවට ලක් වෙන්න දැණුවත් වීම් කරන්න.<br />
මින් ඔබට පැහැදිලි ඇති ඇප් එක සාර්ථක වීමට නම් සමාජයේ සැලකිය යුතු ප්රමාණයක් මේ ඇප් එක භාවිතා කල යුතු බව. </div>
<div>
මෙය ලේසි පාසු කටයුත්තක් නොවන බව දැන ගෙන සිටි රජය මේ ගැන විශේෂ ප්රචාරයක් ලබා දුන්නා. එහි ප්රතිපලයක් ලෙස මුල් පැය 24 ඇතුලත වාර්තාගත ලෙස මිලියන 2 ඉක්මවූ ප්රමානයක් ඇප් එක ඉන්ස්ටෝල් කර ගත්තා.</div><div><br /></div>
<div>
<b>මේ ඇප් එක මෙච්චර හොඳ නම්, ඇයි හැමෝම ඉන්ස්ටෝල් කර ගන්නෙ නැත්තෙ කියල හෝ ඇයි රජයට මේක අනිවාර්ය කරන්න බැරි කියලා ඔබට සමහරවිට හිතෙන්න පුලුවන්.</b></div>
<div>
<br /></div>
<div>
බටහිර රටවල civil liberty කියන කතිකාව තුල රජයක් විසින් මහජනතාවගෙ කටයුතු ගැන උකුසු ඇස් ගසා ගෙන සිටීම ගැන එනම් state surveillance ගැන තියෙන්නෙ දැඩි විවේචනයක්.<br />
ඇමරිකාවේ NSA රහස් ඔත්තු සේවය කාලයක් තිස්සේ ජනතාවගේ දුරකථන ඇම්තුම් සම්බන්ධ විස්තර, අන්තර්ජාල භාවිතය සම්බන්ධ තොරතුරු රහසේ එකතු කිරීම් සම්බන්ධව 2014 වසරේදී Edward Snowden නම් NSA ආයතනයේම සේවය කල පුද්ගලයා මතභේදාත්මක හෙලිදරව්වක් කලා. මේ හරහා රාජ්යයක් විසින් ජනතාවගේ පුද්ගලිකත්වයට කරන ලද බලපෑමේ අදුරු පැථි කඩක් එදා හෙලි දරව් වුනා.<br />
<img alt="Snowden claims NSA hacking computers in Asia - CBS News" height="168" src="https://cbsnews2.cbsistatic.com/hub/i/r/2013/06/10/f6ba45ba-1c51-11e3-9918-005056850598/thumbnail/1200x630/82f175d2825c953628c87df9145c64f1/en_0910_DOANE.jpg" width="320" /><br /><br /></div><div>
ගිනි පෙනෙල්ලෙන් බැට කෑ කෙනා කණා මැඳිරි එලියටත් බයයි කිව්වා වගේ, රජයක් විසින් රෝගය මර්ධනය වෙනුවෙන් පවා ගෙනෙන පුද්ගලික විස්තර එකතු කරන ඇප් එකක් දිහා, පුද්ගලිකත්ව අයිතීන් වෙනුවෙන් සංවේදී බටහිර ජනතාව කුකුසකින් යුතුව බැලීමේ සාධාරණයක් තියෙනවා. ඒ සමඟම දුර්වල ආරක්ශක ක්රම වේද නිසා පද්ධතිය හැක් වීමකට ලක් වුනහොත් ඉන් වෙන හානිය ගැනත් ඔවුන් විමසිලිමත් වෙනවා.</div><div style="text-align: left;">නමුත් මේ ඇප් එක හරහා අතයවශ්ය තොරතුරු පමණක් එකතු වෙන ලෙසින් එය සැලසුම් කරන ලද බව රජය පෙන්වා දුන්නා. එලෙසම එහි ආරක්ශණ ක්රම වේද සම්බන්ධව ඉතා ඉහල ප්රමිතියකින් පරීක්ශන කරන Australian Signals Directorate හි අනුමැතියද එයට ලැබී තිබෙනවා. ඇප් එක තාක්ශණිකව ක්රියාත්මක වන්නේ Bluetooth හරහා වෙන Digital Handshake ලෙසින් නිසා අතිශය සංවේදී පුද්ගලික කාරනාවක් වෙන අප යන එන ස්ථානය (Location) මේ හරහා ගබඩා කිරීමක් වෙන්නෙ නෑ. අනික මේ දත්ත මධ්යම ගබඩාවට යන්නෙ භාවිතා කරන්නගේ අනුමැතිය (consent) ඇතිව පමනයි. එලෙස යන දත්තවල පවා අඩංගු වන්නේ දුරකථනන අංකය, නම හෝ අන්වර්ථ නාමය, වයස් කාන්ඩය සහ suburb එකත් අප සමීපයට ආ අයගෙ ඇප් එකට පමනක් අදාල <span style="color: #444444; font-family: lora, georgia, serif; font-size: 17px;">'encrypted reference code' ත්</span> පමනයි.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
මේ සම්බන්ධව විස්තර කිසිම ලෙසක මධ්යම රජයට හෝ ඇමරිකාව වැනි ලෝක බලවතෙකුට කිසිම දිනෙක ලබා ගත නොහැකි ලෙසට දැනට නීති පවා සම්පාදනය වෙමින් පවතිනවා. ඔවුන් අවධරණයෙන් කියා සිටින්නේ මෙම දත්ත බලන්නට අවසර ඇත්තේ අදාල ප්රාන්තයේ හෝ ටෙරිටරියේ සෞඛ්ය අංශවලට පමනක් බවයි. එයත් contact tracing purposes වෙනුවෙන් පමණයි.<br />
ඒ සමඟම මේ ඇප් එකේ අන්තර්ගතය ඕනෑම කෙනෙකුට බැලිය හැකි ලෙස එහි සම්පුර්ණ කේතය හෙවත් source code එක පවා නුදුරේම තාක්ශනික ක්ශේස්ත්රයේ අය වෙනුවෙන් පාර්ද්ෘශ්යභාවයේ අංගයක් ලෙසින් ඔවුන් එලි දක්වන බවට පොරොන්දු වී තිබෙනවා. </div>
<div>
දැනටත් තාක්ශනික සේවයේ මේ සම්බන්ධව ඉතාමත් සක්රිය සවාද විශ්ලේශන සිදු වෙනවා. <br /><br /></div>
<div><br />
මේ ගැන Cyber Safety විශ්ලේශකයන් සමඟ මා ව්ෘත්තීය මට්ටමෙන් කල සාකච්ඡාවලදී ඔවුන් වැඩි දෙනා සිටියේත් මා සිටින මතයේම තමයි. එනම්, ඇප් එකේ Security සහ Privacy යන කාරන සම්බන්ධයෙන් ප්රශස්ත මට්ටමක සැලකිලිමත් වීමක් (due diligence) නිර්මාපකයන් පෙන්නුම් කර තිබෙන බවත්, මේ ඇප් එක විසින් ඉදිරියේදී කරන සේවයට සාපේක්ශව මේ පුද්ගලිකත්ව කාරනා නොගිනිය හැකි තරමින් අල්පතර බවත්. (Health benefits outweigh the privacy related concerns).</div>
<div>
අනෙක අප විහිලුවට කතා වුනෙත්, මේ ඇප් එකෙන් එකතු කර ගන්නවට වඩා විස්තර ගූගල් සහ ෆේස්බුක් හරහා අපේ කැමැත්තෙන්ම, නිරන්තරයෙන් කොහොමත් ගබඩා කරන්න අපි ඉඩ දිල තියෙනවා නේද කියලා.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
ඔස්ට්රේලියාවේ ජීවත් වෙන කෙනෙක් විදියට Covidsafe App ඇප් එක install කිරීම් හෝ නොකිරීම ඔබේ අයිතියක්. වැදගත් වන්නේ ඔබ මොන තීරනය ගත්තත්, හොඳින් කරුනු සොයා බලා ඔබටත්, සමස්ත මානව ප්රජාවටත් වඩා යෝග්ය ආස්ථානයක සිට ඒ තීන්දුව ගැනීමයි.<br />
<br />
sources:<br />
<a href="https://www.health.gov.au/resources/apps-and-tools/covidsafe-app">https://www.health.gov.au/resources/apps-and-tools/covidsafe-app</a><br />
<a href="https://www.gizmodo.com.au/2020/04/how-australias-covidsafe-app-actually-works/">https://www.gizmodo.com.au/2020/04/how-australias-covidsafe-app-actually-works/</a></div>
</div>
<div>
<br /></div>
</div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-11557696263492137712020-04-29T19:38:00.001-07:002020-04-29T19:43:16.576-07:00Episode 56: කොරෝනා යන්නෙ කවද හරි ඔබේ ඇස් දෙකටත් විදලා!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/u78v6-dae53c?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" style="border: none;" title="Episode 56: කොරෝනා යන්නෙ කවද හරි ඔබේ ඇස් දෙකටත් විදලා!" width="100%"></iframe><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1XiTr2K1xk4oK2s7biOgoscHVKo74hyphenhyphenOV78fBhXvMpbPXzNaxnuG5HDLkqz_iDG5ChMxqeTt3UOHWCsGpUzLJrw0A3LGH6T18ug56lhqnALcc1jreXzYul16mbo1Mwxy5SSt-RcFRnBM/s1600/vision+syndrome.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="158" data-original-width="319" height="197" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1XiTr2K1xk4oK2s7biOgoscHVKo74hyphenhyphenOV78fBhXvMpbPXzNaxnuG5HDLkqz_iDG5ChMxqeTt3UOHWCsGpUzLJrw0A3LGH6T18ug56lhqnALcc1jreXzYul16mbo1Mwxy5SSt-RcFRnBM/s400/vision+syndrome.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
කොරෝනා වසංගතය නිසා, මුලු ලෝකයම උඩු යටිකුරු වෙලා කිව්වොත් ඒක අතිශයෝක්තියක් නොවේ.<br />
<div>
රැකියාව කරන්න, පාසල් අද්යාපනය ලබන්න විතරක් නෙවෙයි සමීපතම නෑ හිත මිතුරන් එක්ක සුහද කතාබහේ යෙදෙන්නත් වෙලා තියෙන්නෙ අපේම නිවස තුල හිරවෙලා අන්තර්ජාල වීඩියෝ තාක්ශණ හරහා. එකම නිවසෙ මුලු මුලු වලට වෙලා පවුලේ සියලුම දෙනා පරිගණක ටැබ්ලට් දෙස මුහුන හොවාගෙන දවසෙන් වැඩිම කාලයක් ගෙවීම බොහෝ නිවෙස්වලට සුලබ දසුනක්.</div>
<div>
කොරෝනා සම්බන්ධව ම අපි උනන්දුවෙන් කරුනු හොයන අතරෙ තවත් භයානක් ව්යසනයක් අපේ දෑස් ඉදිරියේ තියෙනවා.. හරියටම කිව්වොත් දෑස් ඉදිරියෙත් නොවේ.. මොකද ව්යසනය වෙන්න යන්නෙත් දෑස් වලට නිසා..</div>
<div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgE9a9DdiVvV8H73qpG-t-h0KPOABJAqtB7XUh8wu4QvMx-Dq5WXRpKmkCZDwUh_xhewD-W2cVvqGYXUPknEOtWGZBctfUOitcn2rkaR49OKS3qRGZUIvquG2ZED5y-zmv3gPso8C-W-d4/s1600/digital+eye+strain.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="225" data-original-width="225" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgE9a9DdiVvV8H73qpG-t-h0KPOABJAqtB7XUh8wu4QvMx-Dq5WXRpKmkCZDwUh_xhewD-W2cVvqGYXUPknEOtWGZBctfUOitcn2rkaR49OKS3qRGZUIvquG2ZED5y-zmv3gPso8C-W-d4/s320/digital+eye+strain.png" width="320" /></a></div>
<br /></div>
<div>
දවස පුරා ස්මාට් දුරකථනයක් හෝ පරිගණක, රූපවාහිනී තිර වෙත නෙත් යොමාගෙන සිටීම නිසා ඇස් නිරන්තරයෙන් ද්ෘශ්ය ආතතියකට (Digital eye strain) ලක් වෙනවා.. මේකට හේතුව අඩු දුරක් වෙත ඇසේ කාචිය නාභිගත කරන්නට පැය ගානක් තිස්සේ ගන්නා වෙහෙස නිසා අක්ශි පේශි විඩාවට පත් වීම. මෙයින් ඇසේ දැවිල්ල, වියලි බව, තෙහෙට්ටුව සහ ඇස් බොඳ වීම ඇති වෙන බව වෛද්යවරුන් පවසනවා. </div>
<div>
මේ බොහෝ තිරවලින් නිකුත් වෙන නිල් ආලෝකය හඳුන්වන්නේ High Energy Visible Light Wavelength - එය කාලාන්තරයක් තිස්සේ ඇසට වැටුනොත්, විශේෂයෙන්ම අඳුරේ මේ තිර දෙස නිතර බලන්නේ නම්, ඒ නිසා ද්ෘශ්ටි විතානයට ස්ථිර හානි හා අන්ධභාවය පවා ඇති කල හැකි බව පරීක්ශන වලින් සොයා ගෙන තිබෙනවා. </div>
<div>
නිදිමත ඇති කරන මෙලටොනින් හෝමෝනයට නිල් ආලෝකය නිසා කරන බලපෑම නිසා නිදිමත නැති වී, අනේක විධ සෞඛ්ය ගැටලු ඇති කරනවා. </div>
<div>
ඒ සමඟම තිර දෙස නිමග්න වෙන දෑස් වල ඇසි පිය ගසන සාමාන්ය වේගය අඩකින් පමන අඩු වීමෙන් ඇස් වල තෙතමනය නැති වී ඇස් ඉතා ඉක්මනින් වියලී ගොස් ඇස් රතු වීම, බොඳ වීම, දැවිල්ල ආදී රෝග ලක්ශන මතු කරනවා. </div>
<div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgf-m6gSoE5BXSUDy75JEC0lZxg2Z81dBSS2mpRlxvXRJga9vbZVjlSOQxRREdVYMAIYPnFq82G9RCYnM752QUre4MOJDJ8k8awPqvepjs1M5RpLBya2vpn06HliYwoHvpBNOLwd0npXLs/s1600/woman-with-digital-eye-strain-678x446.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="446" data-original-width="678" height="210" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgf-m6gSoE5BXSUDy75JEC0lZxg2Z81dBSS2mpRlxvXRJga9vbZVjlSOQxRREdVYMAIYPnFq82G9RCYnM752QUre4MOJDJ8k8awPqvepjs1M5RpLBya2vpn06HliYwoHvpBNOLwd0npXLs/s320/woman-with-digital-eye-strain-678x446.jpg" width="320" /></a></div>
<br /></div>
<div>
මේ සියල්ලටම වඩා භයානක වන්නේ, අවිදුර ද්රිශ්ටිකත්වය හෙවත් myopia රෝගී තත්වයෙන් පීඩා විදින මිනිස් පරම්පරාවක් මේ මොහොතේ නිර්මාණය වෙමින් පැවතීම. Short-sightedness කියන්නෙත් මේ තත්ත්වයමයි. මෙය අලුත් රෝගී තත්ත්වයක් නොවේ, නමුත් වත්මනේ මේ ද්ර්ශ්යාබාධ තත්වයේ ශීග්ර වර්ධන්යක් තියෙනවා.</div>
<div>
එයට ප්රදාන හේතුවක් විදියට අනුමාන කරන්නේ ඇස්වලට ස්වභාවික ආලෝකයට වෙනුවට මෙලෙස තිරවලින් ලැබෙන ආලෝකය මතින් අඩු දුරක් නිතර නාභිගත කිරීමට සිදුවන නිසා, දුර නොපෙනී යාම වේගවත් වීමයි. මෙය ඇස් වලට දීර්ඝකාලීන් බලපෑමක් කලහොත්, දුර සම්පූර්ණයෙන්ම නොපෙනී ගොස් ඉතා ලඟ දේව්ල් පමණක් පෙනීම දක්වා මෙය අහිතකර වෙනවා. මෙය හඳුන්වන්නේ myopic shift නමින්. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
එනිසා මෙය ඉතා භයානක නැබුරුවක් බව කියන්න අවශ්ය නැහැනෙ.<br />
මින් වැලකෙන්න අපි මොනවද කල යුත්තේ?<br />
<br />
මේ computer vision syndrome එකට සරල ප්රතිකර්මයක් අක්ශි වෛද්යවරුන් යෝජනා කරනවා, එයට කියන්නෙ 20-20-20 rule කියලා.<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTbSn_3nIGsVXVoqaFra0LZf2h6h46K17Ivt8g0qiDATTWwDzV0i3OxKpRdoSyn0oYSMy3KWhLFR4hnDFYD8MnO_GgvtMJEsu082f2m4pygXuYj-egiK5tD1fRQRHKfOoKj6L40RW0Ylo/s1600/20-20-20+rule.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="840" data-original-width="1600" height="336" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTbSn_3nIGsVXVoqaFra0LZf2h6h46K17Ivt8g0qiDATTWwDzV0i3OxKpRdoSyn0oYSMy3KWhLFR4hnDFYD8MnO_GgvtMJEsu082f2m4pygXuYj-egiK5tD1fRQRHKfOoKj6L40RW0Ylo/s640/20-20-20+rule.jpg" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div>
ඔබ විනාඩි 20ක් තිරයක් වෙත එක දිගට ඇස් යොමා ගෙන සිටියහොත්, අඩි 20ක් ඈතින් තියෙන දෙයක් දෙස බලන්නට ඇස් අඩුම ගානෙ තත්පර 20 යොමු කරවන්න. මින් ඒ අක්ශි පේශි ලිහිල් වීමක් කරන බව ඔවුන් පෙන්වා දෙනවා. </div>
<div>
ඒ සමඟම එලි මහනේ, ස්වභාවික ආලෝකය විඳිමින් ඇවිද යාමෙන් මේ තිර වලින් ඇස් වලට හැකි සෑම විටම විවේකයක් දෙන්න. ඔබ තට්ටු නිවාසෙක සිටිනවා නම්, විශේෂයෙන්ම ඔබේ දරුවන් මේ අක්ශි ව්යායාමයට යොමු කරවීමට ඔබට පුලුවන් ඔවුන් සමඟ මේ වගේ ගේම් එකක් කරන්න, නිතර එලිමහන යෑම ප්රායෝගිකව අපහසු නිසා. - ඔබට දරුවාගෙන් අහන්න පුලුවන් ඈත පාරෙ නවත්වා තියෙන වාහනවල පාට කියන්නට හෝ නොම්බර තඩු කියවීමට හැකිද කියලා. ඔවුන් iPad එක නිතර ඉලා සිටිනවා නම්, එහි කොන්දේසියක් විදියට මෙවැනි ක්රියාකාරකමක් එක් කරන්නට පුලුවන්.</div>
<div>
නිවසේ රූපවාහිනිය මීටර් තුනක් වත් ඈතින් තබන්න, ප්රායෝගිකව එය අපහසු නම්, දිග හරින ලදතේ දුරින්වත් රූපවාහිනී තිරය තිබිය යුතුයි.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
මේ ඉලෙක්ට්රොනික තිර වලින් තොර අනාගතයක් නැහැ, ඒවා අතිශය ප්රයෝජනවත් සහ ජීවිතේ අත්යවශ්ය අංග වෙලා. නමුත් අපි වග බලා ගමු භාවිතය තුල බුද්ධිමත් වී නිසි සීමා පනවා ගන්නට.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
කොරෝනා වලට බෙහෙතක් සොයා ගත් පසු හෝ සියලුම රෝගීන් සුව වූ පසු ඒ වසංගතය අවසන් වේවි.</div>
<div>
හැබැයි, අපි ආරක්ශාකාරී නොවුනහොත්, ඒ වෙද්දි මුලු මහත් මිනිස් සංහතියේම ඊලඟ පරම්පරාවෙ ඇස් සුව කල නොහැකි උවදුරක හෙලා තමයි කොරෝනා කවද හරි යන්නෙ..</div>
<div>
<br /></div>
<div>
</div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
<a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://www.cbsnews.com/news/screen-time-digital-eye-strain/&source=gmail&ust=1587680339796000&usg=AFQjCNEUVtj52Wl___MIl7isaNtqCh-c-A" href="https://www.cbsnews.com/news/screen-time-digital-eye-strain/" target="_blank">https://www.cbsnews.com/news/<wbr></wbr>screen-time-digital-eye-<wbr></wbr>strain/</a> </div>
<div>
<a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://www.abc.net.au/news/2018-03-13/watching-videos-on-phone-leading-to-surge-in-eyesight-issues/9538776&source=gmail&ust=1587680339796000&usg=AFQjCNEp5KH6I6JxbWIqign2idFrEepBig" href="https://www.abc.net.au/news/2018-03-13/watching-videos-on-phone-leading-to-surge-in-eyesight-issues/9538776" target="_blank">https://www.abc.net.au/news/<wbr></wbr>2018-03-13/watching-videos-on-<wbr></wbr>phone-leading-to-surge-in-<wbr></wbr>eyesight-issues/9538776</a> </div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<br />
<div>
</div>
<span style="background-color: white; font-size: 13px;"><b>Cyber Wiparama podcast can be listened via any podcast app below. Simply search 'Wiparama' within your favourite App. Subscribe to listen to all future episodes.</b></span></div>
<br />
<b style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;"></b><span style="background-color: black; color: #666666; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13px;"></span><br />
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="background-color: black; clear: left; color: #666666; float: left; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; padding: 4px; position: relative;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixtWSLG3Z8P3mu1pmHESu8vmGnBq5wCr-Vv8Us98g8dzRKdMzzcn1u8kR468GdpWlFSa3t9gVDSo3rmDZ4CeOz9rjm-lB6pEg7DIcjitBlyD-OW1bSrZsU-3Gl4v1A92yhFzftrl58Y50/s1600/itunes.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto; text-decoration-line: none;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="1200" height="133" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixtWSLG3Z8P3mu1pmHESu8vmGnBq5wCr-Vv8Us98g8dzRKdMzzcn1u8kR468GdpWlFSa3t9gVDSo3rmDZ4CeOz9rjm-lB6pEg7DIcjitBlyD-OW1bSrZsU-3Gl4v1A92yhFzftrl58Y50/s200/itunes.jpg" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="font-size: 10.4px; text-align: center;">iTunes </td></tr>
</tbody></table>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; padding: 4px; position: relative;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqrsLDNqLYLye0oXkMXIR4KIsUmwCEOiFGpx0Cqyj21rJWPZkWYQyXP-psJWPIMakzKkoGEiV-kLaEjZGEuHgIFisZyTKh9JPqUvvFeA-k5DJnwE1H1R8fAWs2kygQkPpEVTA-lAsdSzY/s1600/Google+podcasts.png" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto; text-decoration-line: none;"><img border="0" data-original-height="315" data-original-width="600" height="105" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqrsLDNqLYLye0oXkMXIR4KIsUmwCEOiFGpx0Cqyj21rJWPZkWYQyXP-psJWPIMakzKkoGEiV-kLaEjZGEuHgIFisZyTKh9JPqUvvFeA-k5DJnwE1H1R8fAWs2kygQkPpEVTA-lAsdSzY/s200/Google+podcasts.png" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="font-size: 10.4px; text-align: center;">Google Podcasts</td></tr>
</tbody></table>
<b style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;"></b><br style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;" />
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
<b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSbu8oS85nWJBR_iFgUwbrhxFcZ1xBtJDDSTmLXAonHrGIlpb0kxRO51XDLl0cMoE5nXTCZhBbGB4-c5m4bB2qqGR6xaUffneYpp1yC9MShePS9RM_moFYR83Pelw6uAj7ex61U468stQ/s1600/google.png" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-decoration-line: none;"><img border="0" data-original-height="113" data-original-width="446" height="51" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSbu8oS85nWJBR_iFgUwbrhxFcZ1xBtJDDSTmLXAonHrGIlpb0kxRO51XDLl0cMoE5nXTCZhBbGB4-c5m4bB2qqGR6xaUffneYpp1yC9MShePS9RM_moFYR83Pelw6uAj7ex61U468stQ/s200/google.png" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></b></div>
<br style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;" />
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
<b></b></div>
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
<b></b></div>
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
<b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh91_ZfJY5uHKrCVJxkH80h4DkqSxEGHt7DRxSoE9lC9DYcHPGbuBWx2D__I8L2t5CkqvhamdrXDLddjZ7Jd3TNTVCkl5C0NZJuDwPKV16SBbY_OYibDmKzfPMOnolKCO3eGWGZ90a7XWE/s1600/spotify.png" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-decoration-line: none;"><img border="0" data-original-height="124" data-original-width="405" height="61" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh91_ZfJY5uHKrCVJxkH80h4DkqSxEGHt7DRxSoE9lC9DYcHPGbuBWx2D__I8L2t5CkqvhamdrXDLddjZ7Jd3TNTVCkl5C0NZJuDwPKV16SBbY_OYibDmKzfPMOnolKCO3eGWGZ90a7XWE/s200/spotify.png" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></b></div>
<b style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;"></b><br />
<div class="separator" style="-webkit-text-stroke-width: 0px; background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-align: center; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px;">
<b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglLvESIAVZ49ho39PDtVl6c8tq8R7XRY16uMz_g3euJeAxy747SoHpJvm-xeX-SfT11KnnQpxK8wd-Yi3q2d8h4qQJ2Ppq31lRA8wMH54vbnGTosWYCFxvsfkq3VXy0DXnOKuipicF0Lo/s1600/tunein.png" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-decoration: none;"><img border="0" data-original-height="135" data-original-width="372" height="73" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglLvESIAVZ49ho39PDtVl6c8tq8R7XRY16uMz_g3euJeAxy747SoHpJvm-xeX-SfT11KnnQpxK8wd-Yi3q2d8h4qQJ2Ppq31lRA8wMH54vbnGTosWYCFxvsfkq3VXy0DXnOKuipicF0Lo/s200/tunein.png" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></b></div>
<br /></div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-44431334072511397952020-04-29T19:24:00.002-07:002020-04-29T19:42:20.830-07:00Episode 55: කොරෝනාව මත්තෙන් බිලි ඉල්ලන සයිබර් නරුමයන්..<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;">
</div>
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/q5bbf-dae4f7?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" style="border: none;" title="Episode 55: කොරෝනාව මත්තෙන් බිලි ඉල්ලන සයිබර් නරුමයන්.." width="100%"></iframe><br />
කොරෝනාව ගෝලීය වසංගතයක් වෙලා..<br />
මිහි මත ජීවත් වෙන හැම මනුස්සයෙක්ම ජීවිත අවධානම, අවිනිශ්චිත බව සමබන්ධයෙන් මේ විදියට තැති ගන්වා තමන්ගේම නිවසේ සිර කර වූ කාල වකවානුවක් අප කිසි කෙනෙකුගේ ජීව්ත කාලයටම අත් නොවිඳි දෙයක්.මේ ඛේදවාචකය එතරම් බිහිසුනුයි. දස දහස් ගණනක් සෞඛ්ය සේවයේ යෙදෙන්නන් සහ අත්යවශ්ය සේවා සපයන්නන්, ජීවිත අවධානම නොතකා, දිවා රෑ නිදි වරාගෙන මේ කතා කරන මොහොතෙත් වෙහෙසෙන බව අපි සැම ගෞරව පූර්වක ක්ෘත්වේදීත්වයෙන් සිහි කරන්න ඕනෙ.<br />
<br />
ඒ මානව ගුණාංගයන්ගෙන් පිරිපුන්, මනුශ්යත්වයේ සුවඳ වහනය වෙන උදාර මිනිසුන් වගේම මේ ඛේදවාචකය තුලින් ඇති කල අලුත්ම තත්වය යොදාගෙන, සයිබර් අවකාශය හරහා මිනිසුන් අමාරුවේ දමන අයත් සිටින වගත් කණගාටුවෙන් වුනත් කියන්න වෙනව. ඔවුන්ගේ ක්රියාකාරිත්වයන් මොනවාද යන්නත්, එයින් ඔබට ගැලවිය හැක්කේ කෙලෙසද යන්නත් කෙටියෙන් හෝ අද දවසේ සයිබර් සටහන තුලින් සාකච්ඡා කලහොත් එය මේ සයිබර් විනයන්ගෙන්ොබට පරෙස්සම් වෙන්නට උදව්වක් වේ යයි මම සිතුවා.<br />
<br />
පසුගිය සතියේ, රජයේ staysmartonline වෙබ් අඩවිය මේ සම්බන්ධ ඉහල අවධානම් අනතුරු ඇඟවීමක් (High Alert) ප්රකාශයට පත් කරා. ඉන් මූලිකව උදාහරණ සහිතව පෙන්වා දුන්නේ විශේෂයෙන්ම කෙටි පනිවිඩ ඊමේල් හරහා සයිබර් හොරුන් ඔබව රවටන ආකරයයි. ඔවුන්ට මේ තොරතුරු සපයන්නේ මා ඇතුලුව සයිබර් ආරක්ශණ ක්ෂේස්ත්රයේ මෙවැනි කාරනා සම්බන්ධව විවිධ ආයතනවල දිනපතා මේ සම්බන්ධව ක්රියාත්මක වෙන ව්ෘත්තීකයන් විසිනි. එනිසා මේ මා කතා කරන්නේ අපි දිනපතා දකින එවැනි ඇත්තම සිදුවීම් පාදක කරගෙනයි.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgeODVoz0cV3qgAZ5Ep2iMbuTHd_YG1zknNLYKnFnLRcDaEyno3qgbIZR1UqP7T3O9Jllcj-H7vJH6qWGKRVyqhvR4ANuMNzcfRjsvrb2qTm7zIgCisdHH322MoTWU0_VQobHwIXxy6WaQ/s1600/scam_gov.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="186" data-original-width="271" height="273" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgeODVoz0cV3qgAZ5Ep2iMbuTHd_YG1zknNLYKnFnLRcDaEyno3qgbIZR1UqP7T3O9Jllcj-H7vJH6qWGKRVyqhvR4ANuMNzcfRjsvrb2qTm7zIgCisdHH322MoTWU0_VQobHwIXxy6WaQ/s400/scam_gov.jpg" width="400" /></a></div>
මේ අපරාධය කරන අය ඉලක්ක කරන්නේ මින් අසරණම වූ මිනිසුන්. තම රැකියාව අහිමි වූ හෝ ජීවනෝපාය අගතියට පතු වූ මිනිසුන්ට රජයෙන් ඒ සම්බන්ධව සහන මුදලක සපයන බවට ප්රකාශ වෙන දවසෙම SMS පනිවිඩයක් ලැබෙනවා GOV ලෙස සටහන් වෙන ආයතනයකින්. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
තවත් එවැණි පනිවිඩයකින් කියවුනේ කොරෝනා වෛරසයට අදාල පරීක්ශන කටයුතු කෙරෙන ස්ථාන සම්බන්ධව. මෙය රජයෙන් එවූ නිල පනිවිඩ ලෙස සිතන අති බහුතරය එහි ඇති ලින්ක් එක හරහා ඇත්තටම යන්නෙ ඔබගේ පුද්ගලික විස්තර සහ, සමහරවිට, ක්රෙඩිට් කාඩ් විස්තර ආදිය හොරකම් කරන ස්කෑම් වෙබ් අඩවි වෙතයි. එනිසා ඔබ ලින්ක් එකක් හරහා ව්බ් අඩවියකට පිවිසීමට පෙර එය ඇත්තටම රජයේ හෝ පිලිගත් ආයතනයක වෙබ් අඩවියක්දැයි හැම විටම විමසිලිමත් වෙන්න.මෙය ඊමේල් වලටත් අදාලයි. ඉන් එක ඊමේල් එකක කියවුනේ කොරෝනා රෝගීන් වැඩිපුර සිටින රටවල් වලට අදාල travel advisory වෙනුවෙන් අදාල වෙබ් අඩවියක් වෙත පිවිසෙන ලෙසයි. මෙම වෙබ් අඩවිය පවා එක්වරම රජයේ වෙබඩ්වෛයක් ලෙස පෙනෙන පරිදි වෙස් ගන්වා තිබෙන අයුරු අදාල රජයේ නිවේදනයේ පෙන්වා තිබෙනවා.ලෝක සෞඛ්ය සංවිධානයෙන් එවන් ඊමේල් එකක් ලෙසත් සමහර විට ඔවුන් පෙනී සිටිනවා. මේ සම්බන්ධව ලෝක සෞඛ්ය සංවිධානයත් තම වෙබ් අඩවියේ අනතුරු අඟවා තිබෙනවා. මේ කාලයේ හැමෝටම ඕනෙ කොරෝනාව සම්බන්ධ තොරතුරු. එනිසා ඒ සම්බන්ධව ලෝක සෞඛ්ය සංවිධනය ලෙස තමන්ව හඳුන්වා ගන්නා ඊමේල් ලිපිනයකින් එන, රෝගය සම්බන්ධ ලිපියක් ලෙසින් සැඟවී එන පරිගණක වයිරසය ඔබ නොදැණුවත්වම එම ලිපිය විව්ෘත කිරීමේදී පරිගණකයේ ස්ථාපිත වෙනවා. බොහෝවිට මෙවැනි මැල්වෙයා එකකින් කරන්නේ පරිගණකයේ පාලනය සයිබර් අපරාධකරුවාට හිමිවීම. කප්පම් වයිරස හරහා හෝ වෙනත් ක්රමවලින් ඔවුන්ට ඔබව ඔවුන්ගේ කූට සැලසුමට නතු කර ගන්න පුලුවන් වෙනවා.<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXTcD-bOJD_RJtfkHVYmRMsMdMeSyf6bZyavbODQNiu7CUBvLnzuPWkFnnZAwrURY11Bii4p1aN2lfezURQcke1_bxFw8G_VDsMRy8OgrWy0NoUQMvvjN3ACFbyW-NMR0r0Y4hLgSe17g/s1600/scam_who.png" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="227" data-original-width="223" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXTcD-bOJD_RJtfkHVYmRMsMdMeSyf6bZyavbODQNiu7CUBvLnzuPWkFnnZAwrURY11Bii4p1aN2lfezURQcke1_bxFw8G_VDsMRy8OgrWy0NoUQMvvjN3ACFbyW-NMR0r0Y4hLgSe17g/s400/scam_who.png" width="392" /></a></div>
<br />
තවත් එක් උදාහරනයකට අනුව රජයේ සහන ලබාගැනීමට පවසා එවන ලද ඊමේල් එකෙක ඉල්ලුම් පත්රයක් අනතර්ගතව තිබුනි. එය විව්ෘත කරද්දී පසුබිමෙන්, හානිකර ම්ෘදුකාංගයක් පරිගනකයේ ස්ථාපිත වේ.එනිසා ඊමේල් හරහා එන ලින්ක්ස් සහ ඇටෑච්මන්ට්ස් ගැන අතිශය පරෙස්සම් වෙන්න.<br />
ඒ සමඟම කොවිඩ් සම්බන්ධ ඕනෑම ඇප්ින්ස්ටෝල් කර ගැනීමේදීත් විමසිලිමත් වෙන්න. මෑතක ඇන්ඩ්රොයිඩ් උපාන්ඟ වෙනුවෙන් නිපද වූ, තමා අවට සිටින් කොරෝනා රෝගීන් ගැන විස්තර දෙනවා යැයි කියූ ඇප් එකක් ඇත්තටම කර තිබුනේ ෆෝන් එකේ කප්පම් වයිරසයක් ස්ථාපනය කිරීමයි.<br />
<br />
මේ දිනවල් බොහෝ දෙනා අන්තරජාලය හරහා රැකියා ස්ථානයේ වැඩ කිරීම, අධ්යයන කටයුතු කිරීම නිසා Skype, Zoom වැනි Video Conferencing ඉතා ජනප්රිය වුනා. කිසි දිනක එවැනි තාක්ශන භාවිතා කිරීම තබා ඒවායේ නමවත් දැන නොසිටි බොහෝ දෙනා දැන් එම සේවාවන් භාවිතා කරන්නට මේ පෙර නොවූ විරූ තත්ත්වය විසින් බල කෙරුනා.මින් අතිශය ජනප්රිය වුනේ Zoom තාක්ශනය. නමුත් දැන් පර්යේශයයන් එම තාක්ශනය හරහා පවා පිටස්තර පුද්ගලයන්ට සම්බන්ධ විය හැකි අවධනමක් ගැන අනතුරු අඟවනවා.<br />
<br />
මේ සියල සඳහන් කලේ ඔබව මේ සම්බන්ධව අනිසි බියකට පත් කිරීමට නොවේ. මේ සම්බන්ධව අවධානම පෙන්වා දීමට පමනයි.නමුත් අපට මේවායින් ඉතා පහසුවෙන් ගැල වී සිටීමට හැකියි. මා කලින් සඳහන් කල පරිදි මූලිකවම එන ඊමේල් සහ කෙටි පනිවිඩ දෙස සැකයෙන් බලන්න පුරුදු වන්න. එවිට එහි සැක කටයුතු ලින්ක් එකක් හෝ ඇටෑච්මන්ට් එකක් තිබේ නම් හෝ එය එවා ඇති ලෙස සඳහන් වන නාමයේ අඩුපාඩුවක් තිබේ නම් එය ඔබට පහසුවෙන් හසු කර ගත හැකි වෙනු ඇත. එය ඔබ දන්නා ආයතනයකින් කියා සටහන් වන්නේ නම්, එහි සඳහන් අංකයට නොව එහි නිල වෙබ් අඩවියේ සම්බන්ධ අංකයට කතා කොට එය සහතික කර ගන්න. කොරෝනාව සම්බන්ධ විස්තර රජයේ හෝ වෙනත් වෙබ් අඩවි වලින් පමණක් ලබා ගන්න. බැංකු වැනි බොහෝ ආයතනවල ඔවුන්ගේම නිල ඇප් එකක් තියෙනවා. හැකි තරම් එවැනි ඇප් භාවිතා කරන්න.<br />
<br />
Zoom වැනි වටිනා Video Conferencing සේවාවක් මා ඉහත සඳහන් කල කාරනය නිසා භාවිතාවෙන් ඈත් කරන්න එපා. ඔවුන්ගේ බ්ලොග් පිටුවල ආරක්ශිතව සම්බන්ධ වෙන අයුරු සහ පිටස්තරයන් ඈත් කර තබා ගන්නා අයුරු ගැන ඉතා සරලව විස්තර සඳහන් වෙනවා. එනිසා ඒ ගැන කියවන්නට විනාඩි කිහිපයක් වැය කිරීමෙන් මේ අවධානම් වලින් පහසුවෙන් මිදී හිත සැනසිල්ලෙන් ඒ සේවාවන් ලබා ගන්න ඔබට පුලුවන්. බැංකු, රජයේ ආයතන, ඔස්ටේලියා පොස්ට් වැනි විශාල ආයතනවල මෙම ස්කෑම් ගැන දැනුවත් කරන වෙබ් පිටු තියෙනවා. සැක සහිත පනිවිඩයක්. ඊමේල් එකක් ලැබුනේ නම් එම පිටුවට ගොස් එය තහවුරු කර ගන්න පුලුවන්. එම පිටුව මතකයේ තබා ගන්නට අවශ්ය නැහැ. අන්තර්ජාලයේ Google වැනි සෙවුම් යන්තරය්ක් හරහා අදාල පිටුව තට්පර ගානකින් සොයා ගන්න පුලුවන්. ඔබට දැන් අවශ්ය නම් Australia Post scam යන වචන තුන Google කරන්න. සෙවුම් ප්රතිපලවල උඩින්ම දිස් වන්නේ අප ආයතනයේ නිල Scam Alerts පිටුවයි. එය නිරතුරුව යාවත්කාලීන් කරන්නට අපි දැඩි වෙහෙසක් ගන්නේ සයිබර් හොරුන්ගෙන් හැකි පමණින් ජනතාව බේරා ගන්නටයි..<br />
<br />
කොරෝනාව නම් රූස්ස ගසෙන් වැටෙන අයට අනින්නට තිරිසන් ගොන්නු අවශ්ය නැත. අවැසිව ඇත්තේ එකම මිනි පවුරක් ලෙසින් අපි එකිනෙකාව ආදරයෙන් රැක බලා ගැනීම වේ.. එනිසා මේ දැනුවත්කමේ පනිවිඩය හැකි පමනින් බෙදාගෙන, අපි සයිබර් හොරුන්ට පෙන්වා දෙමු... මේ මිනිසත්කමේ හෝරාව බව!<br />
<br />
<a href="https://www.staysmartonline.gov.au/alert-service/widespread-reports-covid-19-malicious-scams-being-sent-australians">https://www.staysmartonline.gov.au/alert-service/widespread-reports-covid-19-malicious-scams-being-sent-australians</a><br />
<br />
<a href="https://blog.zoom.us/wordpress/2020/03/20/keep-the-party-crashers-from-crashing-your-zoom-event/">https://blog.zoom.us/wordpress/2020/03/20/keep-the-party-crashers-from-crashing-your-zoom-event/</a><br />
<br />
<a href="https://www.itnews.com.au/news/zoom-for-windows-leaks-network-credentials-runs-code-remotely-545883">https://www.itnews.com.au/news/zoom-for-windows-leaks-network-credentials-runs-code-remotely-545883</a></div>
<br />
<span style="background-color: white; font-size: 13px;"><b>Cyber Wiparama podcast can be listened via any podcast app below. Simply search 'Wiparama' within your favourite App. Subscribe to listen to all future episodes.</b></span><br />
<b style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;"></b><span style="background-color: black; color: #666666; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13px;"></span><br />
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="background-color: black; clear: left; color: #666666; float: left; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; padding: 4px; position: relative;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixtWSLG3Z8P3mu1pmHESu8vmGnBq5wCr-Vv8Us98g8dzRKdMzzcn1u8kR468GdpWlFSa3t9gVDSo3rmDZ4CeOz9rjm-lB6pEg7DIcjitBlyD-OW1bSrZsU-3Gl4v1A92yhFzftrl58Y50/s1600/itunes.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto; text-decoration-line: none;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="1200" height="133" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixtWSLG3Z8P3mu1pmHESu8vmGnBq5wCr-Vv8Us98g8dzRKdMzzcn1u8kR468GdpWlFSa3t9gVDSo3rmDZ4CeOz9rjm-lB6pEg7DIcjitBlyD-OW1bSrZsU-3Gl4v1A92yhFzftrl58Y50/s200/itunes.jpg" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="font-size: 10.4px; text-align: center;">iTunes </td></tr>
</tbody></table>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; padding: 4px; position: relative;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqrsLDNqLYLye0oXkMXIR4KIsUmwCEOiFGpx0Cqyj21rJWPZkWYQyXP-psJWPIMakzKkoGEiV-kLaEjZGEuHgIFisZyTKh9JPqUvvFeA-k5DJnwE1H1R8fAWs2kygQkPpEVTA-lAsdSzY/s1600/Google+podcasts.png" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto; text-decoration-line: none;"><img border="0" data-original-height="315" data-original-width="600" height="105" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqrsLDNqLYLye0oXkMXIR4KIsUmwCEOiFGpx0Cqyj21rJWPZkWYQyXP-psJWPIMakzKkoGEiV-kLaEjZGEuHgIFisZyTKh9JPqUvvFeA-k5DJnwE1H1R8fAWs2kygQkPpEVTA-lAsdSzY/s200/Google+podcasts.png" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="font-size: 10.4px; text-align: center;">Google Podcasts</td></tr>
</tbody></table>
<b style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;"></b><br style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;" />
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
<b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSbu8oS85nWJBR_iFgUwbrhxFcZ1xBtJDDSTmLXAonHrGIlpb0kxRO51XDLl0cMoE5nXTCZhBbGB4-c5m4bB2qqGR6xaUffneYpp1yC9MShePS9RM_moFYR83Pelw6uAj7ex61U468stQ/s1600/google.png" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-decoration-line: none;"><img border="0" data-original-height="113" data-original-width="446" height="51" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSbu8oS85nWJBR_iFgUwbrhxFcZ1xBtJDDSTmLXAonHrGIlpb0kxRO51XDLl0cMoE5nXTCZhBbGB4-c5m4bB2qqGR6xaUffneYpp1yC9MShePS9RM_moFYR83Pelw6uAj7ex61U468stQ/s200/google.png" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></b></div>
<br style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;" />
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
<b></b></div>
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
<b></b></div>
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
<b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh91_ZfJY5uHKrCVJxkH80h4DkqSxEGHt7DRxSoE9lC9DYcHPGbuBWx2D__I8L2t5CkqvhamdrXDLddjZ7Jd3TNTVCkl5C0NZJuDwPKV16SBbY_OYibDmKzfPMOnolKCO3eGWGZ90a7XWE/s1600/spotify.png" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-decoration-line: none;"><img border="0" data-original-height="124" data-original-width="405" height="61" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh91_ZfJY5uHKrCVJxkH80h4DkqSxEGHt7DRxSoE9lC9DYcHPGbuBWx2D__I8L2t5CkqvhamdrXDLddjZ7Jd3TNTVCkl5C0NZJuDwPKV16SBbY_OYibDmKzfPMOnolKCO3eGWGZ90a7XWE/s200/spotify.png" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></b></div>
<b style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;"></b><br />
<div class="separator" style="-webkit-text-stroke-width: 0px; background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-align: center; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px;">
<b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglLvESIAVZ49ho39PDtVl6c8tq8R7XRY16uMz_g3euJeAxy747SoHpJvm-xeX-SfT11KnnQpxK8wd-Yi3q2d8h4qQJ2Ppq31lRA8wMH54vbnGTosWYCFxvsfkq3VXy0DXnOKuipicF0Lo/s1600/tunein.png" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-decoration: none;"><img border="0" data-original-height="135" data-original-width="372" height="73" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglLvESIAVZ49ho39PDtVl6c8tq8R7XRY16uMz_g3euJeAxy747SoHpJvm-xeX-SfT11KnnQpxK8wd-Yi3q2d8h4qQJ2Ppq31lRA8wMH54vbnGTosWYCFxvsfkq3VXy0DXnOKuipicF0Lo/s200/tunein.png" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></b></div>
</div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-36048137628444405792020-03-19T23:58:00.003-07:002020-03-20T20:05:56.649-07:00Episode 54: Coronavirus සහ Working From Home<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/ass82-d6b140?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" style="border: none;" title="Episode 54: Coronavirus සහ Working from Home" width="100%"></iframe><br />
<br />
(Broadcast on 3ZZZ Melbourne Community Radio on 15th March. Stats mentioned were accurate at the time of recording the episode)<br />
<br />
කොරෝන වෛරසය ලොවම භීතියට පත් කර ඇති මේ මොහොතේ, රටවල් 119කට අධික භූ ගෝලිය වපසරියක් තුල, ලෝ වැසියන් 118,000 ට මේ වන විට රෝගය වැලඳී තිබෙනවා. මරණ සංඛ්යාව 4300ක්. ඔස්ට්රේලියාවේ රෝගය වැලඳුනු බවට තහවඋරු වූ පුද්ගලයන් සංඛ්යාව 126 පසු කලේ පසු ගියදා. තත්ත්වය තවත්ුත්සන්න විය හැකි බවට අනතුරු හඟවන ඔස්ට්රේලියාවේ වික්ටෝරියානු රජය, මාර්තු 11 වෙනිදා COVID-19 Pandemic Plan වැඩපිලිවෙල එලි දැක්වූවා.<br />
<div>
පෙර නොවී විරූ කැපකිරීම් කරමින් එයට මුහුන දෙන්නට සූදානම් වීමේ අවශ්යතාවය මත මෙය එලි දැක්වූ බව වික්ටෝරියානු අග්රාමාත්ය ඩැනියෙල් ඇන්ඩ්ෲස් තම ෆේස්බුක් ගිනුම හරහා ප්රකාශ කර තිබුනා. </div>
<div>
Corona Virus Disease 2019 යන්න කෙටි වීමෙන් COVID-19 යන විද්යාත්මක නාමය එයට ලැබී තියෙනවා.</div>
<div>
නමුත් මම අද කතා කරන්න යන්නෙ මේ රෝගය ගැන නොවේ, සයිබර් අවකාශය මේ රෝග තත්ත්වයෙන් නිම වූ කලබලයට සිසිල් පොද වැස්සක සැනසීමක් ගෙන එන අයුරු ගැන..</div>
<div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRJcoHkhxuwQKHf7iGBdTfhYQeVQrulNlqpVsMhIaBLWwufn100JS7S1id5LAPJteRA2oRq9kSet6kQiJ1nPAPaE8z7i2no46Dny5eFVAcwIDXHBW5ZGCTx_f9cDy3u97u2Cnh9oVQsVc/s1600/wfh.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="720" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRJcoHkhxuwQKHf7iGBdTfhYQeVQrulNlqpVsMhIaBLWwufn100JS7S1id5LAPJteRA2oRq9kSet6kQiJ1nPAPaE8z7i2no46Dny5eFVAcwIDXHBW5ZGCTx_f9cDy3u97u2Cnh9oVQsVc/s400/wfh.jpg" width="300" /></a></div>
අද මම කතා කරන්නෙ Working From Home කියන ප්රවනතාවයේ නැගුම ගැන..</div>
<div>
Working From Home කියන්නෙ අලුත් සංකල්පයක් නොවේ. පරිගනකය් ආශ්රිතව රැකියාවේ නියුතු වෙන අයට, කාර්යාලයට නොපැමින අන්තර්ජාලය හරහා, බොහෝ විට Virtual Private Network (VPN) සම්බන්ධතාවයක් හරහා සේවා ස්ථානයේ ජාලයට සම්බන්ධ වී වැඩ කටයුතු කිරීමේ වරප්රසාදය මේ නමින්ඝැඳින් වෙනවා. බොහෝ සේවා ස්ථානවලින් එක් එක් පුදගල අවශ්යතාවය මත, විශේෂ අවසරයක් මත මේ පහසුකම සමාන්යයෙන් ලබා දෙන්නෙ.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
නමුත් කොරෝන වෛරසය මේ තත්වෙ වෙනස් කලෙ එක රැයෙන්.. </div>
<div>
අද වෙන විට ලොව පුරා සෑම විශාල ආයතනයක්ම පාහේ, පරිගණක හරහා ජාල ගත වන තමන්ගේ ශ්රම බලකායට නිවසේ සිට වැඩ කරන්නට අනුබල දෙනවා. ඒ සමගම ගුවන් ගමන්, අනතුරු දායක රටවලට ගමන් කිරීම සීමා කොට රැස්වීම ආදිය Video Conferencing අන්තර්ජාල තාක්ශණය හරහා කරන්නට වැඩි වැඩියෙන් උනන්දු කරනවා මේ දිනවල දක්නට ලැබෙනවා.</div>
<div>
උදාහරනයක් විදියට, මගේ සේවා ස්ථානයේ අපගේ සම්පූර්ණ කන්ඩායමට සම්පූර්ණයෙන්මෙක් දිනක් නිවසේ සිට වැඩ කරන්නට උපදෙස් දී Webex හෝ zoom නම් තාක්ශයණයන් හරහා සම්පූර්ණ කන්ඩායමම එක විට සම්බන්ධ වී පර්රික්ශණ රැස්වීමක් පැවැත්වුනා. </div>
<div>
මේ වන විටත් ලොව තාක්ශණික ලොව දැවැන්තයන් වෙන Google, Apple, Amazon, Twitter වැනි සමාගම් ලොව වටා සිටින තම සේවකයන්ට මෙලෙසින් Working from Home හරහා වැඪ කරන්න නියම කර තිබෙනවා. </div>
<div>
විශාල සංස්ක්ෘතික උත්සව, ක්රීඩා තරඟ ආදිය ඉදිරියේ බොහෝ විට ක්රියාතමක කිරීමට ඉඩ ඇති සීමා කිර්රිම හමුවේ Facebook Live, Youtube broadcast, Google Hangout, Apple Facetime වැනි තාක්ණයන් හරහා අපට වැඩි වැඩියෙන් නැරඹීමට සිදු වෙනු ඇති බවට අනුමාන කල හැකියි. දැනටමත් විශ්ව විද්යාල, අන්තර්ජාතික ශිෂ්යයන් වෙනුවෙන් මුල් සති දෙක පාඨමාලා පවත්වන්නේ අන්තර්ජාලය හරහා පමණයි. <br />
මා දන්නා එක් පාසලක, බදාදා දවස හඳුන්වන්නේ Digital Delivery Day නමින්. එදිනට ගුරුවරයා Microsoft Teams හරහා ශිෂ්ය/ශිෂ්යාවන් සමඟ සම්බන්ධ වී අධ්යයන කටයුතු කරනවා. එනිසා ඉදිරියේදී පාසල් වසා දැමුවහොත්, අධ්යයන කටයුතු බාධාවකින් තොරව කරගෙනා යාමට හැකි තාක්ශණික පදනම පාසලේ දැනටම තියෙනවා. අපට ඉදිරියේදී මෙවැනි තාක්ශණික විධික්රම සියලු පාසල් වලට හඳුන්වා දීමක් දකින්න ලැබේවි.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
සයිබර් තාක්ශණය මෙලෙසින් සාධනීය ලෙස අධ්යපනික, ව්ෘත්තීමය කටයුතු වෙනුවෙන් යොදා ගැනෙන සිදුවීම අතරෙ, සයිබර් අපරාධකරුවන්ද තමන්ගේ මංකොල්ල කෑම් වලට කොරෝනා නම යොදා ගන්නා අයුරුත් ඔය අතරෙ වාර්තා වෙනවා. මිනිසුන් රවටන්නට කොරෝනා සම්බන්ධ ව්යාජ තොරතුරු ඇතුලත්, අනතුරු සහගත attachments, links ඇතුලත්ව ඊමේල් හෝ කෙටි පනිවිඩ විදියට මේවා එවන්නෙ. </div>
<div>
එනිසා කොරෝනා සම්බන්ධව ඔබ දකින සමාජ ජාලා මාධ්ය පනිවිඩ, ඊමේල්, කෙටි පනිවිඩ සමබන්ධව අතිශය විමසිලිමත් වෙන්න. රජයේ හෝ වෙනත් විශ්වාසදායි මාධ්ය මත පමනක් තොරතුරු වෙනුවෙන් යැපීම වඩා යෝග්යයි. මුදල් එකතු කිර්රිම එනම් චැරිටි ගැනද හොඳින් කරුනු විමසා ආධාර ලබා දෙන්න.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
ඉදිරියෙ තත්වය ගැන අනාවැකි කියන්න අමාරුයි. අප සැම ගෙවන්නේ අනපේක්ශිත සහ අවිනිශ්චිත කාල වකවානුවක්. </div>
<div>
නමුත් එක දෙයක් පැහැදිලිව කියන්න පුලුවන්. මිනිසාගෙ කුදු මහත් කටයුතු වෙනුවෙන් අපට එක්ව වැඩ කරන්නට අවස්ථාවක් නොලැබෙන විට තාක්ශනය පැමිණ සයිබර් අවකාශය හරහා අප ව එක් කරමින් ඒ අඩුව පුරවනු ඇත.</div>
<div>
ඒ අවකාශයම අඳුරු බලවේග නිර්ලජ්ජිතව තමන්ගේ වාසිය වෙනුවෙන් යොදාගන්න වෙහෙසෙද්දී, අප මෙලෙසින් දැණුවත් වෙමින් ඒ බලවේග පරදවමින්, තාක්ශණයේ අසිරියෙන් මේ මොහොතේ අභියෝග ජය ගනිමු.<br />
<br />
<span style="font-family: arial, tahoma, helvetica, freesans, sans-serif;"><span style="background-color: white; font-size: 13px;"><b>Cyber Wiparama podcast can be listened via any podcast app below. Simply search 'Wiparama' within your favourite App. Subscribe to listen to all future episodes.</b></span></span><br />
<b style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;"></b><span style="background-color: black; color: #666666; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13px;"></span><br />
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="background-color: black; clear: left; color: #666666; float: left; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; padding: 4px; position: relative;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixtWSLG3Z8P3mu1pmHESu8vmGnBq5wCr-Vv8Us98g8dzRKdMzzcn1u8kR468GdpWlFSa3t9gVDSo3rmDZ4CeOz9rjm-lB6pEg7DIcjitBlyD-OW1bSrZsU-3Gl4v1A92yhFzftrl58Y50/s1600/itunes.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto; text-decoration-line: none;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="1200" height="133" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixtWSLG3Z8P3mu1pmHESu8vmGnBq5wCr-Vv8Us98g8dzRKdMzzcn1u8kR468GdpWlFSa3t9gVDSo3rmDZ4CeOz9rjm-lB6pEg7DIcjitBlyD-OW1bSrZsU-3Gl4v1A92yhFzftrl58Y50/s200/itunes.jpg" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="font-size: 10.4px; text-align: center;">iTunes </td></tr>
</tbody></table>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; padding: 4px; position: relative;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqrsLDNqLYLye0oXkMXIR4KIsUmwCEOiFGpx0Cqyj21rJWPZkWYQyXP-psJWPIMakzKkoGEiV-kLaEjZGEuHgIFisZyTKh9JPqUvvFeA-k5DJnwE1H1R8fAWs2kygQkPpEVTA-lAsdSzY/s1600/Google+podcasts.png" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto; text-decoration-line: none;"><img border="0" data-original-height="315" data-original-width="600" height="105" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqrsLDNqLYLye0oXkMXIR4KIsUmwCEOiFGpx0Cqyj21rJWPZkWYQyXP-psJWPIMakzKkoGEiV-kLaEjZGEuHgIFisZyTKh9JPqUvvFeA-k5DJnwE1H1R8fAWs2kygQkPpEVTA-lAsdSzY/s200/Google+podcasts.png" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="font-size: 10.4px; text-align: center;">Google Podcasts</td></tr>
</tbody></table>
<b style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;"></b><br style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;" />
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
<b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSbu8oS85nWJBR_iFgUwbrhxFcZ1xBtJDDSTmLXAonHrGIlpb0kxRO51XDLl0cMoE5nXTCZhBbGB4-c5m4bB2qqGR6xaUffneYpp1yC9MShePS9RM_moFYR83Pelw6uAj7ex61U468stQ/s1600/google.png" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-decoration-line: none;"><img border="0" data-original-height="113" data-original-width="446" height="51" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSbu8oS85nWJBR_iFgUwbrhxFcZ1xBtJDDSTmLXAonHrGIlpb0kxRO51XDLl0cMoE5nXTCZhBbGB4-c5m4bB2qqGR6xaUffneYpp1yC9MShePS9RM_moFYR83Pelw6uAj7ex61U468stQ/s200/google.png" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></b></div>
<br style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;" />
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
<b></b></div>
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
<b></b></div>
<div class="separator" style="background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; text-align: center;">
<b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh91_ZfJY5uHKrCVJxkH80h4DkqSxEGHt7DRxSoE9lC9DYcHPGbuBWx2D__I8L2t5CkqvhamdrXDLddjZ7Jd3TNTVCkl5C0NZJuDwPKV16SBbY_OYibDmKzfPMOnolKCO3eGWGZ90a7XWE/s1600/spotify.png" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-decoration-line: none;"><img border="0" data-original-height="124" data-original-width="405" height="61" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh91_ZfJY5uHKrCVJxkH80h4DkqSxEGHt7DRxSoE9lC9DYcHPGbuBWx2D__I8L2t5CkqvhamdrXDLddjZ7Jd3TNTVCkl5C0NZJuDwPKV16SBbY_OYibDmKzfPMOnolKCO3eGWGZ90a7XWE/s200/spotify.png" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></b></div>
<b style="background-color: black; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px;"></b><br />
<div class="separator" style="-webkit-text-stroke-width: 0px; background-color: black; clear: both; color: #666666; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13px; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-align: center; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px;">
<b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglLvESIAVZ49ho39PDtVl6c8tq8R7XRY16uMz_g3euJeAxy747SoHpJvm-xeX-SfT11KnnQpxK8wd-Yi3q2d8h4qQJ2Ppq31lRA8wMH54vbnGTosWYCFxvsfkq3VXy0DXnOKuipicF0Lo/s1600/tunein.png" imageanchor="1" style="clear: left; color: #4d469c; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-decoration: none;"><img border="0" data-original-height="135" data-original-width="372" height="73" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglLvESIAVZ49ho39PDtVl6c8tq8R7XRY16uMz_g3euJeAxy747SoHpJvm-xeX-SfT11KnnQpxK8wd-Yi3q2d8h4qQJ2Ppq31lRA8wMH54vbnGTosWYCFxvsfkq3VXy0DXnOKuipicF0Lo/s200/tunein.png" style="border: none; padding: 8px; position: relative;" width="200" /></a></b></div>
</div>
</div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-85323039164120130922020-03-19T23:55:00.002-07:002020-03-19T23:55:54.878-07:00Episode 53: ඔලු ගෙඩි පලන ටික් ටොක් පිස්සුව<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/udgrd-d6b13b?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" style="border: none;" title="Episode 53: ඔලු ගෙඩි පලන TIK TOK පිස්සුව" width="100%"></iframe><br />
"මෝඩකමෙත් සීමාවක් තියෙන්න ඕනෙ" කියලා කතාවක් සිංහල කතා ව්යවහාරයේ තියෙනවානෙ..<br />
<div>
තරුණ මදය සහ අන්තර්ජාලය එක් වුන තැන, අවාසනාවකට මේ සීමාව කුමක්ද, අවධානම් සීමාව කුමක්ද යන්න ගැන නිසි තක්සේරුවකට එන්න අපේ තරුණ දරුවන් අසමත් වෙනවා. එහි ප්රතිපලය, ජීවිත හානි පවා ගෙන දෙන මහා භයානක අවසානයක්.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
අද මම කතා කරන්නෙ, මේ දිනවල ටික්ටොක් කියන සමාජ ජාලාවකාශයේ, තරුන දරුවන් අතර පැතිර යන එවැනි භයානක සෙල්ලමක් ගැන </div>
<div>
මේකට කියන්නෙ TikTok Skull Breaker Challenge කියලා. </div>
<div>
මෙහිදී සිදු වන්නේ මේ ගැන නොදන්නා මිතුරෙක්ට උඩ පනින්නට උපදෙස් දී, දෙපසින් සිටින මිතුරන් දෙදෙනෙක් උඩ පනින පුද්ගලයාගේ දෙපාවලට එක විට පහර දී බිම හෙලීමයි. බිමට වැටෙන පුද්ගලයාගේ කොන්ද සහ හිසේ පසුපස මේ හේතුවෙන් තදින් පොලොවේ වැදීමක් සිදු වෙනවා. මෙය වීඩියෝ ගත කරන හතර වෙනියා එය සමාජ ජාලා අවකශයට එකතු කරනවා. </div>
<div>
ලොව වටා මෙය රැල්ලක් ලෙස පැතිරීම හේතුවෙන්, මේ prank විනෝදයේ ගොදුරු වූ තරුණ ලමයින් විශාල ප්රමාණයක් තුවාල ලබා තියෙනවා. </div>
<div>
පසුගිය දෙසැම්බරයේ බ්රසීලයේදි මීට සම්බන්ධ පලමු මරණය වාර්තා වුනා..ඒ දහසය හැවිරිදි ගැහැනු ළමයෙක්. </div>
<div>
අන්තර්ජාලයේ මේ දිනවල වේගයෙන් පැතිර යන එක් වීඩියෝවකට අනුව, වෙනිසියුලාවේ පාසලක තරුණ දරුවෙක් හිස කෙලින්ම කොන්ක්රීට් පොලොවෙ වදින ලෙස මින් අනතුරට පත් වෙනවා. පසුව වාර්තා වුනේ මේ දරුවා දැඩි සත්කාර ඒකකයට ඇතුලත් කල බවත්, එම පාසල මේ ගැන විශේෂ පරීක්ශනයක් පවත්වන බවත්ය. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
මේ බිහිසුනු ක්රීඩාව ගැන ලොව වටා වෛද්යවරුන් දැඩි අනතුරු අඟවනවා. ඔවුන්ට අනුව හිස් කබල බරපතල ලෙස් තුවාල වීම නිසා ජීවිත කාලයටම බලපාන දුබලතා, අංශභාගය හෝ මරණයට පවා මින් ගොදුරු විය හැකියි. එසේම වේගයෙන් බිම වැටෙන කෙනෙක් අවසන් මොහොතේ ඉන් ගැලවීමට දෑත් යොදා ගැනීමට උත්සාහ දැරීමෙන් අස්ථි බිඳී යාම්ද විය හැකි බව ඔවුන් පෙන්වා දෙනවා.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
දරුවන් ස්වභාවයෙන්ම අවදානම සහගත වැඩ කරනවා, ත්රාසය, උද්වේගය පාලනය කිරීමට අවශ්ය මොලයේ ක්රියාකාරිත්වය (impulse management) මූලික තරුණ වයසේ දරුවන්ගේ සම්පූර්ණැයෙන්ම වර්ධනය නොවීම මීට හේතුවයි. ඒ හේතුවෙන් අන් අයගේ අවධානයට පාත්ර වෙන සුලු, ත්රාසජනක (thrill-seeking) ක්රියාවන් වෙත ඔවුන් නිතැතින්ම ආකර්ශනය වෙනු අපිට දක්නට ලැබෙනවා. සමාජ ජාලා හරහා වැඩියෙන් ෆල්ලොවර්ස්ලා, ලයික්ස් ආදියෙන් දෙන උත්තේජනයට ඔවුන් ලොබ බඳින්නේ එනිසයි.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
දෙමාපියන් සහ වැඩිහිටියන් විදියට ඔවුන් සමඟ මේ ගැන සාකච්ඡා කිරීම, කරුණාවෙන් එහි අවධානම පැහැදිලි කිරීම අනිවාර්යෙන්ම විය යුත්තක්. ටික් ටොක් වැනි සමාජ ජාලා හරහා මීට කලිනුත් මේ වගේ භයානක් ප්රවනතා වාර්තා වුනා.. බොහෝ විට වයස අවුරුදු 13ට අඩු දරුවන් විශාල ප්රමානයක්, දෙමාපියන්ගෙ අනුදැණුමකින් තොරව ටික් ටොක් වෙත තමන්ගේ නිදන කාමරයේදි හෝ , පාසලේ මිතුරන් සමග ගන්නා වීඩියෝ ආදිය එකතු කරනවා. කාමාතුරයන් සැරිසරන අන්තර්ජාලය තුල මෙහි අවධානම ගැන ඔබට අමුතුවෙන් කියන්නෙ ඕනෙ නැහැ නෙ..</div>
<div>
<br /></div>
<div>
පෙබරවාරි 11 වෙනිදා Safer Internet Day ලොව පුර සැමරුවා.. එහිදී බොහෝ විට කතා වුනේ Cyber Security පැත්ත ගැන.</div>
<div>
නමුත් මෙතරම ප්රයෝජනවත් සයිබර් අවකාශයම, අපේ දරුවන්ගේ ජීවිත පවා බිලි ගත හැකි Skull Breaker Challenge වැනි පිලිල සහිත අවදානම් කලාපයක් වෙද්දි, Security පැත්ත අභිබවා Safety ගැන දැඩි අවධනයක් යොමු කරන්න අපට වෙලා තියෙනවා. </div>
<div>
මෙතනදි ඇත්තටම තාක්ශණයෙන් කල හැකි දේ හරිම අල්පයි.. </div>
<div>
ඔබ අප දැනුවත් වීමත්, දරුවන්ට ආදරයෙන් ම මේ කාරනාවලට මැදිහත් වීමත් හරහා අපට පුලුවන් වෙනසක් කරන්න. </div>
<div>
හෙට දවසේ ලෝකය හිමි දරුවන්ගේ ඔලු ගෙඩි මහ පොලොවේ වදින්නට නොදී රැක ගැනීම අද දවසේ ඔබත්, මාත් වෙත පැවෘනු වගකීමක් බව අප මතක තබා ගත යුතු වෙනවා.</div>
<br />
<div>
</div>
<br />
<div>
<br /></div>
<div>
Sources<br />
<a href="https://au.news.yahoo.com/tik-tok-skullbreaker-trend-reportedly-leads-teens-death-023219734.html">Yahoo News Australia</a></div>
<div>
<a href="https://nypost.com/2020/02/19/skull-breaker-challenge-going-viral-on-tiktok-could-be-fatal-doctors-warn/">NewYork Post</a> </div>
</div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-47663653818502043532020-02-10T18:43:00.000-08:002020-02-10T18:44:11.696-08:00පොඩිම දරුවන් අන්තර්ජාල ඇබ්බැහියෙන් බේර ගන්න ඕනෙද?<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;">
<img alt="Image result for safer internet day" height="320" src="https://www.esafety.gov.au/sites/default/files/2019-10/sid-2020.png" width="274" /></div>
<br />
අද ඔස්ට්රේලියාවෙ Safer Internet Day. ඒ වෙනුවෙන් අපගේ රැකියාවෙ කාරයභාරයක් විදියට අපි විවිධ දැනුවත් කිරීම් කරනවා. මේ වෙලාවෙ ඒ වෙනුවෙන් රාජ්ය නායකයාගෙ ප්රදානත්වයෙන් ජාතික මට්ටමේ සම්මේලනයකුත් Canberra නගරයෙ පාර්ලිමේන්තු ගොඩනැගිල්ලෙ පැවැත්වෙනවා.<br />
<br />
මේකට සමගාමීව, රජයේ eSafety දෙපාර්තමේන්තුව වයස අවුරුදු 5 ට අඩු දරුවන්ට උපකාරි වන්නේ කෙසේද යන තේමාව යටත්වේ පොත් පිංචක් නිකුත් කරලා තියෙනවා..<br />
<br />
ඒ නිසා අද දවසෙ වැදගත්කම මතක් කරන අතරේ ඔබ සැම එක්ක ඒ පොත භාගත කර ගත හැකි ලින්ක් එක බෙදා ගන්න හිතුවා..<br />
<br />
එය ඉතා සරල උප්දෙස් වලින් සමන්විතයි.. ඒ නිසා මම ඒක කියවලා අන් අය එක්ක බෙදා ගන්න කියලා රෙකමදාරු කරනවා<br />
<br />
>>>>>>> <a href="https://www.esafety.gov.au/parents/children-under-5/online-safety-under-5s-booklet?utm_medium=email&utm_campaign=SID2020%20on%20the%20day%20eDM%20to%20all%20lists&utm_content=SID2020%20on%20the%20day%20eDM%20to%20all%20lists+CID_3a270bf9ce4d585ff49e034e3ea7be45&utm_source=Email%20marketing%20software&utm_term=Online%20safety%20for%20under%205s">link</a> <<<<<<<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwfMXiUYmKyB7anriIOwDPPMCvxp8HD8ZtzCWXX3LKXOcmKlYjke6fWyqC7TCvRdUKnnpWeV1iQAms9WEr0GKWPzmO097k55Eb7MT_eFtdE5qR6HuHRTPCfdHxfGCmtLQ0wXXvli4DbmE/s1600/esafety.PNG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="513" data-original-width="696" height="468" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwfMXiUYmKyB7anriIOwDPPMCvxp8HD8ZtzCWXX3LKXOcmKlYjke6fWyqC7TCvRdUKnnpWeV1iQAms9WEr0GKWPzmO097k55Eb7MT_eFtdE5qR6HuHRTPCfdHxfGCmtLQ0wXXvli4DbmE/s640/esafety.PNG" width="640" /></a></div>
<br /></div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-41976621061329494522020-01-27T20:17:00.004-08:002020-01-30T21:10:08.295-08:00Episode 52: හදිස්සිද?.. මම ටැක්සියක් අරන් උඩින් එන්නම්!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div>
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/f5had-d15758?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" style="border: none;" title="Ep 52: හදිස්සිද?.. මම ටැක්සියක් අරන් උඩින් එන්නම්!" width="100%"></iframe><br />
අපි කුඩා කාලයේ , අනාගතය ගැන හැදුනු විද්යා ප්රබන්ධ බොහොමයක අපි දුටුවේ හැම කෙනාම තමන්ගේ වාහන වලින් අහසින් යන හැටි.</div>
<div>
<a href="http://m.quickmeme.com/img/66/6671c1b6b82bb83eb39d6e461a02c49caf2f79c0b1b7d9bd8a3e04dda8f63f2f.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Image result for roads where we're going meme" border="0" src="https://m.quickmeme.com/img/66/6671c1b6b82bb83eb39d6e461a02c49caf2f79c0b1b7d9bd8a3e04dda8f63f2f.jpg"></a>අතිශය ජනප්රිය වූ Steven Spielberg ගේ Back to the Future චිත්රපට මාලාවේ, ඔවුන් 1985 වසරේ සිට 2015 වසරට යන්නට කාල තරන වාහනයට නගින විට, එමට් බ්රව්න්, මාර්ටි මැක්ෆ්ලයි තරුනයාට කියූ ප්රසිද්ධ කියමන මෙහිදී මතක් වෙනවා.. </div>
<div>
"Roads... where we're going, we don't need roads"</div>
<div>
</div>
<div>
චිත්රපටයේ ඔවුන් දුටු 2015 ඔක්තෝම්බර් 21 දා ඉක්ම ගිහිල්ලත්, එදා ඔවුන් අනාවැකි කියූ ගුවනින් යන කාර් ඇත්ත වුනේ නැහැ නේද? ඔව්. නමුත් එය 2020 වසරේ සත්ය වෙන හැඩයි. අද අපි කතා කරන්නෙ අහසින් යන කාර් ගැන.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
<a href="https://www.extremetech.com/wp-content/uploads/2020/01/764B7356-640x354.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="221" src="https://www.extremetech.com/wp-content/uploads/2020/01/764B7356-640x354.jpg" width="400" /></a>ලොව අති නවීනතම තාක්ශයන් හඳුන්වා දෙන, ඇමරිකාවෙ ලාස් වේගාස් නගරයේ පැවැත්වුනු Consumer Electronics Show හිදී අහසින් යන්න පුලුවන් ටැක්සි සේවාවක් ගැන, මීට සති කිහිපයකට කලින් අහන්න ලැබුනා. </div>
<div>
මෙහි වැදගත්ම පනිවිඩය තමා මේ ගුවන් ටැක්සි සේවාව 2023 වෙන විට ක්රියාත්මක කිරීම වෙනුවෙන් මේ වසරේදී නගර තුනක නියමු ව්යාප්ෘති ගුවන් ගමන් පවත්වන්න සැලසුම් කිරීම. ෙම නගර තමයි ලොස් ඇන්ජලිස්, ඩැලස් සහ මෙල්බර්න්. ඒ කියන්නෙ ඇමරිකාවෙන් පිට, මේ වසරේම, මෙවැනි ගුවන් ටැක්සියක් පියාසර කරනවා දකින්නට ලැබෙන්නෙ මෙල්බර්න් අහසේ පමණයි.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
මේ සේවාවා හඳුන්වා දෙන්නෙ ඔබ බොහෝ දෙනෙක් දන්න ටැක්සි සේවාවක් වෙන Uber. ඇත්තටම Uber හඳුන්වන්න වෙන්නෙ Cyber based ride-sharing සේවාවක් විදියට මොකද ටැක්සි සේවාවක තියෙන කේන්ද්රගත සැකැස්ම වෙනුවට මෙහිදී වෙන්නේ වෙබ් අඩවියක් ගෝ ඇප් එකක් හරහා, ඒ ආසන්නයේ මෙම සේවාවා ලබා දෙන වෙනත් කෙනෙක්ගෙ වාහනය හරහා තමන්ගේ ගමන ගොස් ඇප් එකෙන්ම ගනුදෙනුව නිමා කිරීම. සමහර විට නොදන්න කිහිප දෙනෙකුට වුනත්, ඇප් එක හරහා අදාල මුදල බෙදා ගෙන එකට ගමන යන්න පුලුවන්. මින් ඔබට පැහැදිලි ඇති, දුරකථන ඇමතුමක්වත් නොදී, ඇප් එකක් හරහා, තමා අවට මේ සේවාව සපයන්න එකඟ වෙන ඕනෑම ඌබර් වාහනයක සේවාව ලබා ගැනීමට හැකි වීම ඇත්තටම සාම්ප්රදායික ටැක්සි සේවාවන් අර්බුධයට යැවීමක්.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
මේ ride sharing සේවාවේ ලොව දැවැන්තයා තමා Uber. මහා මාරගය ජයගත් ඔවුන්, ගුවන ජය ගන්න Uber Elevate කියලා තවත් ආයතනයක් පිහිටවූවා. Hyundai මෝටර් සමාගම සමග එකතු වී මේ සඳහා යොදා ගැනීමට ඔවුන් භාවිතා කරන්න බලාපොරොත්තු වෙන විශේෂ ගුවන් ටැක්සිය තමයි ඔවුන් එදා මුල් වතාවට ජනතාවට පෙන්වුයේ. </div>
<div>
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://cdn.newsapi.com.au/image/v1/5e778ed8d20146c8e6c8bd097965c009?width=650" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="The Jetsons-style vehicle will put Melbourne commuters in the air. Picture: Supplied." border="0" height="179" src="https://cdn.newsapi.com.au/image/v1/5e778ed8d20146c8e6c8bd097965c009?width=650" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="font-size: 12.8px; text-align: center;">S-A1</td></tr>
</tbody></table>
<div>
කෙලින්ම ඉහලට සහ පහලට යා හැකි ලෙස නිම වෙන මේ විශේෂ කුඩා ගුවන් යානවලට කියන්නේ ' Personal Air Vehicle' කියලා - මේ පලමු නිර්මානයට ඔවුන් දීලා තියෙන නම S-A1. එයට මීටර් 600ක් ඉහල අහසේ පැ.කි.ම් 290 කුපරිම වේගයක් සමඟ කි.මී 100ක් දක්වා පියාසර කරන්න පුලුවන්. එක වරකට හතර දෙනෙකුට මෙහි ගමන් ගන්න පුලුවන්. මුලදී නියමුවන් සහිතව මෙම යාන ගුවන් ගත වුනත් පසු කාලෙක නියමු රහිත යාන ලෙස යානා නිර්මානය කරන්න ඔවුන් බලාපොරොත්තු වෙනවා. </div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://cdn.newsapi.com.au/image/v1/1ba00a5c217d609038c516eef3b63b10?width=650" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Hyundai has created a full-scale âair taxiâ for Uberâs upcoming Air service. Picture: Supplied" border="0" height="239" src="https://cdn.newsapi.com.au/image/v1/1ba00a5c217d609038c516eef3b63b10?width=650" width="320" /></a></div>
<div>
මෙල්බර්න් නගරයේ මෙය මුලින්ම ක්රියාත්මක කරන්න බලාපොරොත්තු වන්නේ නගරය සහ ටලමරින් ගුවන් තොටපල අතරයි. දැනට පැයක ගමනක් වෙන මේ දුර ගුවනින් විනාඩි 10ක් දක්වා අඩු වෙනු ඇත. </div>
<div>
මෙම ආයතනය පවසන්නේ, ඉදිරියේදී අදාල නිලධාරීන් සහ ප්රජාවන් සමඟ එක්ව නව launch pads සහ ගමන් මාර්ග ස්ථාපිත කිරීමටත්, ඊට අදාල යටිතල පහසුකම් සහ රෙගුලාසිමය කටයුතු නුදුරු අනාගතයේම සිදු වෙන බවත්ය.</div>
<div>
මෙය ඉතා මිල අධික ගුවන් ගමනක් වේ යැයි දැන ඔබ සිතනවා ඇති. Uber Elevate ආයතනයට අනුව, මෙම ගමනේ ගාස්තුව, UberX Luxury කාර් එකක ගමනක් වෙනුවෙන් වැය වන මුදලම පමනයි. කටයුතු එසේ සිදු වේ නම්, මෙම ගුවන් ගමන් සාමාන්ය ජනතාවට ඉතා පහසු මිලට, ඉතා අඩු කාලෙකින්, පරිසර හානිය අවම වූ, සන්සුන් ගමනකට මඟ විවර කරන විප්ලවීය වෙනසක් සිදු කරනු ඇත.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
අපිට කොතනට හරි ඉතා ඉක්මනින් එන්න කියලා ඉල්ලීමක් එද්දි, ප්රායෝගිකව එය පහසු නොවෙනකොට, කතා ව්යවහාරයේදී කියවෙන ප්රකාශයක් තියෙනවා "උඩින් එන්න කියලද කියන්නෙ" කියලා? </div>
<br />
<div>
</div>
<br />
<div>
කාරනා කටයුතු සිද්ධ වෙන විදියට, නුදුරු අනාගතයෙදි, මේ කතාව මෙන්න මේ විදියට වෙනස් වෙන හැටියක් තමයි පේන්න තියෙන්නෙ.</div>
<div>
<a href="https://cdn.newsapi.com.au/image/v1/4c9c232bda68c0db0b0635efa12bcdb6?width=650" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="An early artists impression of how the flying Uber would look in the sky." border="0" height="300" src="https://cdn.newsapi.com.au/image/v1/4c9c232bda68c0db0b0635efa12bcdb6?width=650" width="400" /></a><br />
<b>"පොඩ්ඩක් ඉන්න.. මම ටැක්සියක් අරං උඩින් එන්නම් මේ දැන්ම"</b><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen="" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/JuWOUEFB_IQ/0.jpg" frameborder="0" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/JuWOUEFB_IQ?feature=player_embedded" width="320"></iframe></div>
<b><br />
</b> <b><br />
</b> <b><br />
</b> <b>sources:</b><br />
<b>https://www.news.com.au/technology/uber-reveals-details-of-melbournes-new-flying-taxi/news-story/501147a7d8c5f31590e21851656d4901</b><br />
<b><br />
</b> <b>https://www.uber.com/au/en/elevate/uberair/<br />
<br />
Cyber Wiparama දැන් පහත ඕනෑම Podcast App එකක් හරහා ශ්රවණය කල හැකිය.<br />
</b><br />
<b> </b> <br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixtWSLG3Z8P3mu1pmHESu8vmGnBq5wCr-Vv8Us98g8dzRKdMzzcn1u8kR468GdpWlFSa3t9gVDSo3rmDZ4CeOz9rjm-lB6pEg7DIcjitBlyD-OW1bSrZsU-3Gl4v1A92yhFzftrl58Y50/s1600/itunes.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="1200" height="133" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixtWSLG3Z8P3mu1pmHESu8vmGnBq5wCr-Vv8Us98g8dzRKdMzzcn1u8kR468GdpWlFSa3t9gVDSo3rmDZ4CeOz9rjm-lB6pEg7DIcjitBlyD-OW1bSrZsU-3Gl4v1A92yhFzftrl58Y50/s200/itunes.jpg" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">iTunes </td></tr>
</tbody></table>
<b><table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqrsLDNqLYLye0oXkMXIR4KIsUmwCEOiFGpx0Cqyj21rJWPZkWYQyXP-psJWPIMakzKkoGEiV-kLaEjZGEuHgIFisZyTKh9JPqUvvFeA-k5DJnwE1H1R8fAWs2kygQkPpEVTA-lAsdSzY/s1600/Google+podcasts.png" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="315" data-original-width="600" height="105" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqrsLDNqLYLye0oXkMXIR4KIsUmwCEOiFGpx0Cqyj21rJWPZkWYQyXP-psJWPIMakzKkoGEiV-kLaEjZGEuHgIFisZyTKh9JPqUvvFeA-k5DJnwE1H1R8fAWs2kygQkPpEVTA-lAsdSzY/s200/Google+podcasts.png" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Google Podcasts</td></tr>
</tbody></table>
</b><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSbu8oS85nWJBR_iFgUwbrhxFcZ1xBtJDDSTmLXAonHrGIlpb0kxRO51XDLl0cMoE5nXTCZhBbGB4-c5m4bB2qqGR6xaUffneYpp1yC9MShePS9RM_moFYR83Pelw6uAj7ex61U468stQ/s1600/google.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="113" data-original-width="446" height="51" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSbu8oS85nWJBR_iFgUwbrhxFcZ1xBtJDDSTmLXAonHrGIlpb0kxRO51XDLl0cMoE5nXTCZhBbGB4-c5m4bB2qqGR6xaUffneYpp1yC9MShePS9RM_moFYR83Pelw6uAj7ex61U468stQ/s200/google.png" width="200" /></a></b></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<b></b></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<b></b></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh91_ZfJY5uHKrCVJxkH80h4DkqSxEGHt7DRxSoE9lC9DYcHPGbuBWx2D__I8L2t5CkqvhamdrXDLddjZ7Jd3TNTVCkl5C0NZJuDwPKV16SBbY_OYibDmKzfPMOnolKCO3eGWGZ90a7XWE/s1600/spotify.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="124" data-original-width="405" height="61" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh91_ZfJY5uHKrCVJxkH80h4DkqSxEGHt7DRxSoE9lC9DYcHPGbuBWx2D__I8L2t5CkqvhamdrXDLddjZ7Jd3TNTVCkl5C0NZJuDwPKV16SBbY_OYibDmKzfPMOnolKCO3eGWGZ90a7XWE/s200/spotify.png" width="200" /></a></b></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglLvESIAVZ49ho39PDtVl6c8tq8R7XRY16uMz_g3euJeAxy747SoHpJvm-xeX-SfT11KnnQpxK8wd-Yi3q2d8h4qQJ2Ppq31lRA8wMH54vbnGTosWYCFxvsfkq3VXy0DXnOKuipicF0Lo/s1600/tunein.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="135" data-original-width="372" height="73" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglLvESIAVZ49ho39PDtVl6c8tq8R7XRY16uMz_g3euJeAxy747SoHpJvm-xeX-SfT11KnnQpxK8wd-Yi3q2d8h4qQJ2Ppq31lRA8wMH54vbnGTosWYCFxvsfkq3VXy0DXnOKuipicF0Lo/s200/tunein.png" width="200" /></a></b></div>
<b><br />
</b><br />
<b><br />
</b> <b></b><br />
<b> </b></div>
</div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-76982605032438127892020-01-01T01:50:00.001-08:002020-01-01T01:50:52.159-08:002020 නව වසරට ආසිරි!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
2019 වසර සයිබර් විපරමට ඉතා විශේෂයි.. ඒ තමයි අපි podcast අවකාශයට ගිය වසර..<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXOMFByBXmvHsBAXXgutOn0gC0C_tWMJcHO7ROPHiWuWZJYZfjrpcHvG1Q2I_aoYx2Ka9ReL1ND2CvoesRnSsaYOwhI7fXOZRw2D3aL1NUmdLX8eOOruOB0jwzeLBPZmUBTv8CgJkAl2k/s1600/podcast+screenshot.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="798" data-original-width="1600" height="316" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXOMFByBXmvHsBAXXgutOn0gC0C_tWMJcHO7ROPHiWuWZJYZfjrpcHvG1Q2I_aoYx2Ka9ReL1ND2CvoesRnSsaYOwhI7fXOZRw2D3aL1NUmdLX8eOOruOB0jwzeLBPZmUBTv8CgJkAl2k/s640/podcast+screenshot.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
ලංකාවෙ සමාජ ජාල ජනප්රිය වුනාට, podcast කියන එක භාවිතාව හරිම අඩු තැනක තියෙන්නෙ, එය කෙතරම් ප්රබල මාධ්යක්ද කියලා ගොඩ දෙනෙක් දන්නෙ නැහැ. (මේ ගැන වෙනම කථාංගයක් කරන්න මම ඉන්නෙ)<br />
<br />
දැනට සයිබර් විපරම podcast එක ප්රධාන podcast directories ඔක්කොගෙම වගේ list වෙලා තියෙන්නෙ. ප්රධාන ඒව තමයි Apple, Android, Spotify, TuneIn ආදිය. ඒ කියන්නෙ Apple, Google හෝ Voice Assistant හරහා පණ ගැන්වෙන ඕනෑම podcast app එකක් හරහා සයිබර් විපරම අසන්නට, subscribe කරන්න පුලුවන්... subcribe කරපු අයට මම අලුතෙන් දාන අලුත් Episode කෙලින්ම තමන්ගේ ෆීඩ් එකට එකතු වෙනවා.. මේ ගැන විස්තර පසුවට.. (අදාල links ටික මම මේ පෝස්ටුව අගට එකතු කරන්නම් - ඔබ කැමති නම් ඔබේ phone එකේ තියෙන podcast app එකේ, Cyber Wiparama හෝ මගේ නමේ කොටසක් (yatagama) search කොරොත් podcast එක හොයා ගන්න පුලුවන්)<br />
<br />
2019 වසරෙ මගේ රැකියාවෙත් වෙනසක් වුනා, ඒ තමයි තාක්ශණික පැත්තෙ කාර්යබාරයන් පැත්තක තියල, දැණුවත්කිරීමේ වගකීම සහිත පැත්තකට මම මාරු වුනා.. මම Education පැත්ත ගැන විශේෂ උනන්දුවකින් ඉන්න බව අපේ කන්ඩායමේ ඉහළම නිලදාරිනියගේ සිට සියලුම දෙනා අතර ප්රසිද්ධ කාරනයක්. ඉතින් ඒ අය මේ ගැන මම විමසුවහම ඉතා කැමැත්තෙන් මට ඒ වගකීම භාර දුන්නා.<br />
ඒ වගකීම භාර අරන් මාස ගණනක් පමණක් වුනත්, මගේ ව්ෘත්තීය ජීවිතේ මා වඩාත්ම සතුටින් කල කර්තව්යය පවා නිම කරේ ඒ කාල සීමාවේ.. (ඒ ගැනත් වෙනම පෝස්ට් එකකින් කියන්නම්)<br />
<br />
එනිසා 2020 ගැන මට තියෙන්නෙ සුබවාදී දර්ශනයක්.. <br />
දන්න චුට්ට, පුලුවන් විදියට කියල දෙන්න මේ තියෙන ඇම්ම මේ අවුරුද්දෙ තව උත්සන්න වෙයි කියලා මට හිතෙන්නෙ ඔය නිසා..<br />
<br />
අඩුපාඩු, තව දියුනු කර ගත යුතු තැන් ඇත්නම් කියන්න මොකද මේ වැඩේ කරන්නෙ පොරක් වෙන්න නොව, හැකි දෙයක් කරන්න තියෙන ආසාව නිසාවෙන්..<br />
<br />
ඔබ සැමට සාමය, සෞභාග්යය සපිරි සුබ නව වසරක් වේවා!<br />
<br />
<a href="https://podcasts.apple.com/au/podcast/cyber-%E0%B7%80-%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B6%B8/id1488284673">Apple podcast feed</a><br />
<a href="https://castbox.fm/channel/CYBER-Wiparama-id2469417?country=us">Android feed</a><br />
<a href="https://tunein.com/podcasts/Technology-Podcasts/Cyber-Wiaparama-p1279639/">TuneIn feed</a><br />
<a href="https://open.spotify.com/show/31xEw1Af1nkbpW8EL8mOB8">Spotify feed</a><br />
<br /></div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-79994281822035552002019-12-29T15:54:00.000-08:002019-12-29T15:57:10.914-08:00 Episode 51: පොලීසියෙන් බේරුනත්, Artificial Intelligence දඩය ඔබට එවනු ඇත.<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin-bottom: 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/73dmn-cd04fd?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" style="border: none;" title="Episode 51: පොලීසියෙන් බේරුනත්, Artificial Intelligence විසින් දඩය ඔබට එවනු ඇත." width="100%"></iframe><br />
<br />
ලොව ප්රථම ජංගම දුරකථන නිරීක්ශක කැමරා ජාලයක් ( Mobile phone detection cameras) දෙසැම්බර් මස පල වෙනිදා සිට සිඩ්නි නගරයේ ක්රියාත්මක වෙනවා. පලමු සතියේ විතරක්, සිඩ්නි නගරයේ ස්ථාන 6ක් හරහා මින් වාහන 773,000ක් නිරීක්ශනය කර නීති විරෝධී ලෙස වාහනය පදවද්දී ජංගම දුරකථන භාවිතා කල 3,300ක් පිරිසක් අල්ලා ගැනීමට බලධාරීන් සමත් වී තිබෙනවා. සාමාන්යයෙන් අධික වේග හෝ රතු එලිය මධයයේ පදවන්නන් නිර්රික්ශනය කරන කැමරා ගැන මාර්ගයේ දර්ශනය වෙන පුවරු මේ කැමරා සඳහා නොමැති අතර ඕනෑම කාලගුණික තත්ත්වයක් යටතේ දර්ශන ලබා ගත හැකි ස්ථාවර සහ ජංගම කැමරා පද්ධතියක් මීට ඇතුලත්.</div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin-bottom: 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
ඔබත් සමහර විට නිවාඩු කාලයට සිඩ්නි නගරයට වාහනය පදවන්නට බලාපොරොත්තුවෙන් සිටිනවා විය හැකියි. නමුත් කලබල වෙන්න එපා. නිව් සවුත් වේල්ස් රජය මුල් මාස 3ක කාලය පුරාවට, වැරදිකාර පාර්ශව වෙත එවන්නේ 'අවවාදත්මක ලිපියක් පමනයි'. ඒ කියන්නෙ මේක 3 months grace period එකක්. එම කාලයෙන් පසුව, කැමරා හරහා නීතියේ රැහැනට හසු වෙන රියදුරන්ට $344 ක මූල්යමය සහ ඩිමෙරිට්ස් පොයින්ට්ස් 5ක දඩයක් නිකුත් කරනවා, පාසල් සීමාවේ නම් දඩ මුදල $457ක්. </div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin-bottom: 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
</div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin-bottom: 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
මෙතරම් විශාල වාහන ප්රමානයක්ෙක දිගට නිරීක්ශනය කරන්නේ බලාධරීන් යැයි සිතුවොත් එය වැරදියි. ලොව වටා මේ වෙනුවෙන් යොදාගත් හැකි නවීනතම තාකශයන් ගැන අධ්යයනයකින් පසු, ක්ෘතිම බුද්ධිය (Artificial Intelligence) තාක්ශනය සමඟ සම්බන්ධ කෙරුනු මෙම <span class="gmail-sync_user gmail-sync_word gmail-ck1" id="gmail-sync10" style="color: #222222; font-size: x-small;">mobile</span><span style="color: #222222; font-size: x-small;"> </span><span class="gmail-sync_user gmail-sync_word gmail-ck1" id="gmail-sync11" style="color: #222222; font-size: x-small;">phone</span><span style="color: #222222; font-size: x-small;"> </span><span class="gmail-sync_user gmail-sync_word gmail-ck1" id="gmail-sync12" style="color: #222222; font-size: x-small;">detection</span><span style="color: #222222; font-size: x-small;"> </span><span class="gmail-sync_user gmail-sync_word gmail-ck1" id="gmail-sync13" style="color: #222222; font-size: x-small;">camera</span><span style="color: #222222; font-size: x-small;"> </span><span class="gmail-sync_user gmail-sync_word gmail-ck1" id="gmail-sync14" style="color: #222222; font-size: x-small;">systemය නිර්මාණය කල බව රජයේ Transport for NSW</span><span style="color: #222222; font-size: x-small;"> වෙබ් අඩවියේ සඳහන් වෙනවා. </span></div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin-bottom: 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
<b>මේ ක්රියාවලිය සිද්ධ වෙන්නෙ මෙහෙමයි.</b><br />
කැමරා පද්ධතිය එය පසු කර යන සියලු වාහන වල. ඉදිරිපස අසුන් වල පැහැදිලි සහ High Definition රූප ලබා ගෙන එසැණින් ඒවා සියල්ල පරිගණක පද්ධතියට යොමු කරනවා. Artificial Intelligence හරහා මෙම ලැබෙන චායාරූපවල රියදුරා ජංගම දුරකථනයක් අත දරා ගෙන සිටිනවාද යන ඡයාරූප තෝරාගෙන flag කරන්නට මෙම පරිගණක පද්ධතිය සමත්ය. මෙලෙස සැක සහිත ලෙසට ෆ්ලෑග් වුන ඡයාරූප පමනක් අදාල පුහුණුව ලත් නිලධරීන්ට දර්ශනය වෙනවා. එය ඔවුන් අනුමත කල හොත් පමණක්, පද්ධතිය විසින් එම වාහනයේ හිමිකරුට දඩය සම්බන්ධ infringement notice එක නිකුත් කරනවා. සැක සහිත ලෙස සලකුනු නොවූ සියලු ඡයාරූප පැයක් ඇතුලත දත්ත ගබඩාවෙන් මැකී යනවා.</div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin-bottom: 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
රජය මේ සියලු ලබා ගන්නා රූපමය දත්ත, Privacy නීතියට අනුගතව පරිශීලනය වෙන බව සහතික වෙනවා. </div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin-bottom: 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img alt="Image result for sydney mobile phone detection camera" height="201" src="https://nnimgt-a.akamaihd.net/transform/v1/crop/frm/QxukpFBZJiAgENVqiH8x9E/de5554b9-53db-4d6d-93ab-cc8a8d8a93e5.jpg/r0_0_1370_691_w1200_h678_fmax.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="400" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Actual Images detected by the camera system</td></tr>
</tbody></table>
කොහොම වුනත් මේ තාක්ශනය නිසා සෑහෙන ලෙසින් වාහන පදද්දී ජංගම දුරකථන අතට ගෙන පරිහරනය කිරීම අඩු වී ඉන් වාහන අනතුරු සෑහෙන අඩු වෙන බවට බලධරීන් බලාපොරොත්තු වෙනවා. </div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin-bottom: 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
අපි හැමෝම අනතුර දන්නවා නමුත් සමහර වෙලාවට, අපිට එහෙම වෙන එකක් නැහැ කියා සිතලා, එම වැරදිම කරනවා. නමුත් අපේ පහසුව වෙනුවෙන් kiyaa එවැනි නරක පුරුදු අපිට නතර කර ගත නොහැකි නම්, මෙවැනි දියුණු තාක්ශනය සහ නීතිමය දඬුවම් හරහාවත්, අපේත් අනෙක් අයගේත් ආරක්ශා වෙනුවෙන් අප වෙනස් වීමට බල කෙරෙනවා නම්, එය යහපත් ප්රවනතාවයක් බව පිලි ගන්න වෙනවා.</div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin-bottom: 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin-bottom: 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
මෙම නව පද්ධතිය හඳුන්වා දෙමින්, ප්රාන්ත මාරග අමාත්ය ඇන්ඩ්ෲ කොන්ස්ටන්ස් මහතා සඳහන් කල කාරනයක් අවසන් වශයෙන් මෙහිදී සිහි කරන්නම්.</div>
<br />
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin-bottom: 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
</div>
<br />
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin: 0px 0px 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
<span style="color: #262626; font-family: "liberationserif" , "times new roman" , "times" , serif; font-size: 19px;">“At 60km/h if you look at your phone while driving for just two seconds, you travel 33 metres blind – it’s dangerous, it’s stupid and it needs to stop,”</span> </div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin: 0px 0px 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img alt="Image result for sydney mobile phone detection camera" height="200" src="https://images.7news.com.au/publication/C-575799/f21aa5600946e44a961d0624ecd488c4c3fc0d36.png?imwidth=650&impolicy=sevennews_v2" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="320" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">It's dangerous, it's stupid and it has to stop.</td></tr>
</tbody></table>
</div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin: 0px 0px 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; color: #4b4c4c; font-size: 13px; line-height: 1.6em; margin: 0px 0px 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
sources</div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; line-height: 1.6em; margin: 0px 0px 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
<span style="color: #4b4c4c;"><span style="font-size: 13px;">https://www.news.com.au/technology/innovation/motoring/on-the-road/thousands-of-drivers-caught-out-by-nsw-mobile-detection-cameras/news-story/6a725263dfc8f95752a2e2cb071332df</span></span></div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: 0px; line-height: 1.6em; margin: 0px 0px 1.2em; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">
<span style="color: #4b4c4c;"><span style="font-size: 13px;">https://roadsafety.transport.nsw.gov.au/stayingsafe/mobilephones/technology.html</span></span></div>
</div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-69029699579516624732019-12-18T18:37:00.009-08:002019-12-18T18:37:58.183-08:00Episode 50 EXCLUSIVE: "ඇයි Facebook ලංකාවට මෙහෙම කරන්නෙ?" - international journalist Amantha Perera<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
Broadcast on 3ZZZ radio on 17 Nov 2019<br />
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/xbqqx-c8323b?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" style="border: none;" title="Episode 50 EXCLUSIVE: "ඇයි Facebook ලංකාවට මෙහෙම කරන්නෙ?" - international journalist Amantha Perera" width="100%"></iframe><br />
සිංහලෙන් සහ දෙමළෙන් Facebook හි අන්තර්ගත නියාමනය (content moderation) සම්බන්ධ ගැටලු සහ අභියෝග ගැන මාධ්යවේදී අමන්ත පෙරේරා සමග කල සාකච්ඡාව</div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-12538916924145145682019-12-18T18:37:00.008-08:002019-12-18T18:37:51.028-08:00Episode 49: Cyber සහ Mental Health එකට වැටෙන 10/10<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
Broadcast on 3ZZZ radio on 13 Oct 2019<br />
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/myqzm-c8321a?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" style="border: none;" title="Episode 49: Cyber සහ Mental Health එකට වැටෙන 10/10" width="100%"></iframe><br />
මේ සතිය ඔස්ට්රේලියානු රජය නම් කරලා තියෙන්නෙ Stay Smart Online Week කියලා - ඔක්තෝබර් 7 සිට ඔක්තෝම්බර් 13 දක්වා රට පුරාවට අන්තර්ජාල ආරක්ශනය (Cyber Security) සම්බන්ධයෙන් ඉතා විශාල ලෙස දැණුවත් කිරීම් දියත් වෙනවා මෙහි අංගයක් විදියට.<br />
මෙම වසරේ තේමාව විදියට ඔවුන් නම් කරලා තියෙන්නෙ "Together we can reverse the threat of Cyber Crime" කියලා.<br />
ඇයි Together කියල කියෙන්නෙ? මෙච්චර දියුනු තාක්ශනයක් තියෙන ලෝකෙ ඇයි මේ සයිබර් හොරුන් තාක්ශනික උපක්රම යොදල අල්ලන්න බැරි? ඔබට එහෙම හිතෙනවා නම් ඒක සාධරණ ප්රශ්නයක්! නමුත් මේකට උත්තරේ නම් එච්චර ලස්සන එකක් නොවෙයි. මොන තාක්ශනේටත්වත් අපේ මෝඩකම් වහන්න බැහැ.. මේකta සයිබර් ආරක්ශන ක්ශේස්ත්රයේ ඉන්න අපි කියන්නෙ "Humans are the weakest link in the cyber security chain" කියලා..<br />
ඇයි එහෙම වෙන්නෙ? උදාහරන කිහිපයක් අරන් පැහැදිලි කර ගමු.<br />
<br />
කෙනෙක් එයාගෙ පාස්වර්ඩ් එක විදියට භාවිතා කරන්නෙ එකම එකක් කියලා හිතන්න. පාස්වර්ඩ් එකක් ඉල්ලන හැම තැණකම ඒක තමයි දෙන්නෙ. <br />
එකම පාස්වර්ඩ් එක භාවිතා කරනවට අමතරව එයා ඉතාම පහසුවෙන් ක්රියාත්මක කරන්න පුලුවන් two-factor authentication භාවිතා කරන්නෙත් නැහැ. ඒ කියන්නෙ ඔබේ ඊමේල්, බැංකු, සමාජ ජාල වැනි ඉතා වැදගත් ගිනුම් වලට අලුත් තැනකින් ලොග් වෙද්දි, දුරකථනයට එන කේතයක් හරහා ඒ ඔබමයි කියලා සහතික කර ගන්නා ක්රම වේදයක්. ඉතින් මෙය භාවිතා නොකර, එකම සරල පාස්වර්ඩ් එකක් හැම තැනකම භාවිතා කරන කෙනෙක්, එයාගෙ නොදැණුවත්කමෙන් ඒ පාස්වර්ඩ් එක සයිබර් හොරෙක් අතට dhunnoth, ඔහුගේ සියලුම ගිනුම් සයිබර් හොරාට නතු වෙනවා, එතනදි තාක්ශනයට ඔහුව බේර ගන්න බැහැ.<br />
තව කෙනෙක් තමන්ගෙ සමාජ ජාලා ගිනුම් Public ලෙස පවත්වා ගන්නවා. තමන්ගේ උපන්දිනය, ලිපිනය, රැකියාව, ගෙදර අයගෙ විස්තර, රට යනවා නම් යන දවස, තමන්ගෙ පුද්ගලික රුචි අරුචිකම් ඔක්කොම ලෝකෙ ඕන තැනක ඉන්න කෙනෙකුට බලා ගන්න පුලුවන් wenna. ෛතින් ඒ වගේ කෙනෙක් අනන්යතා සොරකමකට (identity theft) එකකට ලක් වීම තාක්ශනයට විතරක් නවත්වන්න පුලුවන්ද?<br />
Phishing scams ගැන දැණුවත් නැති අය තමන්ට එන ඊමේල්, sms ආදියෙ එන links click kiriima nisaa තමන්ගෙ ක්රෙඩිට් කාර්ඩ් විස්තර, පුද්ගලික විස්තර සයිබර හොරෙක්ට දෙන එක හෝ කප්පම් වයිරසයක් පරිගනකයේ ස්ථාපනය වෙන එක තාක්ශ්නයට විතරක් තනිවම නවත්වන්න බැහැ. නමුත් කෙනෙක් එය සැක සහිත බව දැකලා අදාල පාශව වලට දැනුම් දුන්නොත්, තාක්ශනය යොදාගෙන එම සයිබර් උවදුරට වෙන කෙනෙක් හසු වන්න පෙර ගලවාගන්න පුලුවන්.<br />
දැන් ඔබට පැහැදිලි ඇති සයිබර් ආරක්ශනය සම්බන්ධව තාක්ශනය සමඟ අත්වැල් බැඳගෙන සයිබර් අපරාධවලට එරෙහිව ක්රියාත්මක වීම අප සැමගේ සාමූහික වගකීමක් බව.<br />
<br />
මේ සතියෙම තවත් විශේෂ දිනයක් යෙදිලා තිබුනා - ඒ තමයි ඔක්තෝම්බර් 10ට යෙදිලා තිබුන World Mental Health Day (ලෝක මානසික සෞඛ්යය දිනය).<br />
කෙලින්ම එකට සම්බන්ධ බවක් නොපෙනුනත්, සයිබර් අවකාශය සහ මානසික සෞඛ්යය අතර දැන් දැන් වැඩි මුහුවක් පේන්න තියෙනවා . අපි දැන් නිතර දකිනවා අන්තර්ජාලය, සැඟවී, නිර්නාමිකව අනුන් වෙත වෛරය මුදා හරින්න බහුලව භාවිතා වෙන හැටි. සයිබර් බුලීන් දරා ගත නොහැකිව සිය දිවි නසා ගැනීම් නිරන්තරයෙන් වාර්තා වෙනවා. සංවිදානාත්මක online hate campaigns හරහා විරුද්ධවාදීන් මානසිකව කඩ වට්ටවන අවස්ථා සමාජ ජාලා හරහා ඔබත් දැක ඇති.<br />
එනිසා එවැනි බියගුලු ප්රහාර අන්තර්ජාලයේ ඔබ වෙත එල්ල වෙනවා නම්, ඒ අයගෙන් ඈත් වෙන්න. ජීවිතය දෙස සුභවාදීව බලන්න සහ සිත නිවන දෙයකට යොමු වෙන්න ඕන තරම් තැන් අන්තර්ජාලයේම තියෙනවා. වෙන කෙනෙක් online hate වලට ගොදුරු වෙනවා දකිනවා නම් ඒ අයටත් මේ පනිවිඩය දෙන්න. <br />
නිර්නාමිකව හෝ කීබෝඩ් පසුපස සැඟ ව එල්ලවෙන ප්රහාර නිසා මානසිකව කඩා වැටෙන අය වෙත අපි පෙන්වා දෙමු සයිබර අවකාශය තුලත් ඉන් පිටතත් තවමත් මනුස්සකම ජීවත් වෙන වග.<br />
<br />
<br /></div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-51700850687040108382019-12-18T18:37:00.007-08:002019-12-18T18:37:45.381-08:00Episode 48: "හලෝ, මේ කතා කරන්නෙ පල් හොරෙක්!"<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
Broadcast on 3ZZZ radio on 29 Sep 2019<br />
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/ngh42-c83211?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" style="border: none;" title="Episode 48: "හලෝ, මේ කතා කරන්නෙ පල් හොරෙක්!"" width="100%"></iframe><br />
අන්තර්ජාලය භාවිතා කරන් අයගෙන් අහිංසකම කාන්ඩය තමා ජීවිතයේ සැඳෑ සමය ගෙවන කාන්ඩය. ඔවුන්ගේ ජීවිතවලට අන්තර්ජාලය, පරිගණක ආගන්තුක දෙයක් වුනත්, ඔවුන්ට එයින් ඈත් වෙලා ඉන්න විදියක් නැහැ. <br />
බිල් පත් ගෙවන්න, බැන්කු ශේෂය බලා ගන්න, ඊමේල් පනිවිඩ බලා ගන්න වගේ දෛනික ජීවිතයේ කුදු මහත් අත්යවශ්ය අංග හැම දේකටම වගේ වැඩිහිටි ප්රජාවට සයිබර් අවකාශයට යන්නම වෙනවා. තාක්ශනය ගැන ලොකු දැනුමක් නැති ඔවුන්, ඔවුන් ඉදිරියේ මතු වෙන හැම දෙයක්ම ගන්නෙ ඇත්ත විදියට. ඉතින් ඔවුන්ගෙ පරිගණකයේ ලොකු ගැටලුවක් තියෙනවා, ඒක හදන්න මෙන්න මේ ලින්ක් එක ක්ලික් කරන්න හෝ මේ අංකයට ඇමතුමක් ගන්න කිව්වොත්, ඔවුන්ගෙන් අති බහුතරය ඊට අවනත වෙනවා. නමුත් ඔවුන් දන්නෙ නෑ මේ උදව්වට එන්නෙ සයිබර් හොරුන් කියලා. <br />
ඇත්තටම එහෙම වෙන්නෙ කොහොමද?<br />
අද අපි ඒ ගැන කතා කරමු.<br />
<br />
<br />
මීට සතියකට පමන කලින් නිව් යෝර්ක් නගරයේ ප්රාන්ත අධිකරනයක් මෙවැනි සයිබර් හොරුන් දෙදෙනෙක් අත් අඩංගුවට ගැණීම සම්බන්ධව නිවේදනයක් නිකුත් කලා. එහි ශීර්ශ පාඨය කියවුනේ මෙලෙසයි.<br />
Two Defendants Arrested In $10 Million Tech Support Fraud Scheme<br />
Technical Support Scheme Deceived More Than 7,500 Victims Across the United States and Canada, Many of Whom Are Elderly, into Paying for Phony Computer Repair Services<br />
<br />
මෙයින් වැඩිදුරටත් සඳහන් වුනේ, මෙලෙසින් අත් අඩංගුවට ගත් සාමාජිකයන් දෙදෙනා, ඇමරිකාව සහ ඉන්දියාව කේන්ද්රකර ගනිමින්, වසර තුනක් පුරාවට ඇමරිකාව සහ කැනඩාව පුරා බහුතරයක් වැඩිහිටි ප්රජාව ඉලක්ක කර ගනිමින් 7500ට ආසන්න පිරිසක් රවටමින් ඇමරිකාන ඩොලර් මිලියන් 10ට ආසන්න මුදලක් නීති විරෝදී ලෙස උපයාගෙන ඇති වගයි. මෙය සිදු වුනේ කොහොමද?<br />
<br />
තමන්ගේ පරිගනකයේ වයිරසයක් ඇතැයි කියමින් උඩට මතු වෙන පනිවිඩයක් දැක wadihiti pariganaka bhawitha karannan කලබල වෙනවා. එයින් කියවෙනවා, පරිගනකයේ ලොකු ගැටලුවක් තිබෙන බැවින් වහාම අදාල අංකයට කතා කරන ලෙසth. එසේ නොකලහොත් පරිගනකyei දත්ත සියල්ල විනාශ වී, පරිගනකයට විශාල ලෙස හානි විය හැකි බවට ඉන් අන්තුරු හැඟ වෙනවා. නමුත් මේ මොහොත වෙන විට පරිගනකයේ කිසිම ගැටලුවක් නැහැ. අර වගේ පනිවිඩ සමහර වෙබ් අඩවි වලට ගියාම මතු වෙන ලෙසින් සයිබර් හොරුන්ම සකස් කරලා තියෙන්නෙ. මේ පනිවිඩ ඇත්ත මයික්රොසොෆ්ට් ලාංචනය පවා අමුනා එවන නිසා එයට බොහෝ දෙනෙක් නිරන්තරයෙන් රැවටෙනවා.<br />
<br />
මෙලෙසින් කලබලයට පත් වෙන අය මේ හොර ටෙක් සපෝට් එකට කතා කරන විට, එය ඇත්තම කෝල් සෙන්ටර් එකක් විදියටම ඔවුන් ක්රියාත්මක කරන්නෙ. බොහෝ විට Microsoft, Apple, Google, Dell saha HP වැනි තාක්ශනික දැවැන්තයන්ගේ නමින් ඔවුන් පෙනී සිටින්නේ. මේ අය බොහොම ඉවසිල්ලෙන්, කාරුනිකව ඔවුන්ට අමතන අයගෙ පරිගනකයට දුරස්ථව සම්බන්ධ වෙන්න කටයුතු කරනවා. මෙසේ දුරස්ථව සම්බන්ධ වී, පරිගනකය පරීක්ශා කර එහි නැථි ගැටලුවක් ඇති ලෙසින් පෙන්නා එය නිවැරදි කරන්නට ඔවුන්gen විශාල මුදලක් අය කර අන්තර්ජාලයේම නොමිලේ තිබෙන ඇන්ටි වයිරස් ස්කෑන් එකක් හරහා වයිරස් ප්රශ්නය විසඳූ බව පෙන්නමින් ඔවුන් ඇමතුම විසන්ධි කරනවා. මේ ගැන කිසිම සැකයේ මාත්රයක්වත් නොමැතිව මෙය සිදු වන නිසා, ඔවුන් සමහර වැඩිහිටි ඇත්තන් නැවත නැවතත් මේ වංචාවට හසු කරගෙන ඇථි බවත් හෙලි වී තිබුනා.<br />
<br />
බොහෝ විට මෙම ව්යාජ කෝල් සෙන්ටර්ස් පිහිටා තිබෙන්නෙ ඉන්දියාවෙ. මයික්රොසොෆ්ට් ආයතනයේ පැමිනිල්ලකට අනුව පසු හිය වසරේ ඔක්තෝම්බර් මස කෝල් සෙන්ටර්ස් 12කුත්, එම වසරේම නොවැම්බර් කෝල් සෙන්ටර්ස් 24කුත් නීතියේ රැහැනට හසු කර ගන්නට ඉන්දියාවේ පොලීසිය සමත් වුනා. එනිසා ඔබට දැn පැහැදිලි ඇති මෙය කෙතරම් විශාල ලෙස ලොව වටා පැතිරුනු සයිබර් ජාවාරමක්ද යන වග.<br />
<br />
මින් වැලකී සිටිය හැක්කේ කෙසේද?<br />
මූලිකවම මෙලෙසින් වංචා සිදුවෙන බව ගැන දැණුවත් වීම අත්යවශ්ය කාරනයයි. එවිට එවැනි ඇමතුමක් ඔබට ලැබුනොත් හෝ එවැනි අංකයකට අමතන ලෙස පරිගනකයේ පනිවිඩයක් දර්ශනය වුව හොත් ඉන් කලබල නොවී, එය නොසලකා හැරීමට ඔබට සිහිපත් වෙනු ඇත.<br />
කිසිම දිනෙක ඔබගේ පරිගනකය නොදන්න කෙනෙකුට දුරස්ථව පාලනය කිරීමට අවස්ථාව ලබා නොදෙන්න. වැරදීමකින් හෝ ඔබේ පාස්වඩ් එක එවැන්නෙකුට ලබා දුන්නේ නම්, පාස්වඩ් එක වහාම වෙනස් කර ගන්න. යම් ගෙවීමක් කරේ නම් ඔබගේ බැංකුව අමතා එම ගෙවීම නිශ්ප්රභා කිරීමට කටයුතු කරන්න.<br />
පරිගණකයේ ඇත්තටම ගැටලුවක් ඇත්නම්, විශ්වාසනීය ආයතනයක් කෙලින්ම අමතා එයට සහය ලබා ගන්න.<br />
<br />
මේ ගැන හැකි තරම්, අන්තර්ජාලය භාවිතා කරන ඔබගේ දෙමාපියන් හෝ ඔවුන්ගේ දෙමාපියන් දැණුවත් කරන්න.<br />
<br />
සයිබර් හොරකමේ ඔවුන් මේ ඉලක්ක කර සිටින්නේ තාක්ශනික දැණුම අඩු අහින්සකම කාන්ඩයයි. එනිසා ඒ නිර්ලජ්ජිත සොරකමට එරෙහිව, ඔබට මට මෙලෙසින් දැණුම බෙදා ගනිමින් සටන් කල හැකි වේ. අංදුරු සයිබර් අවකාශයට අපි එලෙසින් ආදරයේ ආලෝකය එක් කරමු.<br />
<br />
<br />
<br /></div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6352701547031114993.post-58367880934978742042019-12-18T18:37:00.006-08:002019-12-18T18:37:39.683-08:00Episode 47: වෙස් මුහුනු බැඳන් එන SMS හෙවත් SMiShing scams<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
Broadcast on 3ZZZ radio on 1 Sep 2019<br />
<iframe data-name="pb-iframe-player" height="122" scrolling="no" src="https://www.podbean.com/media/player/jkddi-c83205?from=yiiadmin&download=1&version=1&skin=1&btn-skin=107&auto=0&share=1&fonts=Helvetica&download=1&rtl=0&pbad=1" style="border: none;" title="Episode 47: වෙස් මුහුනු බැඳන් එන SMS හෙවත් SMiShing scams" width="100%"></iframe><br />
මේ කාලෙ ජංගම දුරකතනයක් අත නැති කෙනෙක් හොයා ගන්නම නැති තරම්. පරිගණකයක් භාවිතා නොකරන කෙනෙක් වුනත් ජංගම දුරකථන හරහා තමන්ගේ කුදු මහත් කාර්යයන් කර ගන්නවා. මේ නිසාම සයිබර් හොරුන් ජංගම දුරකථන හරහා මිනිසුන් රවටා මුදල් හෝ වෙනත් පුද්ගලික විස්තර සොරා ගැනීමේ ස්කෑම් දැන් වැඩි වැඩියෙන් දියත් කරලා තියෙනවා. <br />
උදාහරණයක් විදියට මීට සති කිහිපයකට කලින් ඔස්ට්රේලියා පෝස්ට් වෙතින් එන ලෙසින් ආ ටෙක්ස්ට් පනිවිඩයකයින් කියවුනේ 'Package detained in Terminal' හෝ ' We are having problems delivering your package' - මේ එක්කම වැඩි විස්තර සඳහා වෙබ් අඩවියක ලිපිනයත් ඒ එක්කම සටහන් කරලා තිබුනා. දැන් මේ වෙබ් අඩවියට ගියාම එය හරියටම ඔස්ට්රේලියා පෝස්ට් වෙබ් අඩවියක් වගේ පෙනුනත් එය ඇත්තටම ඔවුන් මේ වංචනික වැඩය වෙනුවෙන් හදපු වෙබ් අඩවියක්. මේ හරහා ඔවුන් එයට පිවිසෙන අයට තමන්ගෙ පාර්සලය අවශ්ය නම් යම් ගෙවීමක් කරන්න නියම කරනවා. <br />
<br />
බොහෝ දෙනෙක් මේ ස්කෑම් එක සැක නොකරන්න ප්රධාන හේතුවක් තිබුනා. ඒ තමයි එය එන්නේ ඇත්තටම ඔස්ට්රේලියා පෝස්ට් ටෙක්ස්ට් එවන නිල සන්නාම නාමය වෙන AusPost කියන Sender ID එක යොදාගෙනමයි. ඉතින් ජංගම දුරකථනවල එකම senderගෙ පනිවිඩ එකම conversation එකක් විදියට ගොනු කරලා පෙන්නන නිසා, ඇත්ත පනිවිඩ අතරෙම මේ හොර පනිවිඩයත් රැඳීමෙන් ඒ ගැන එක් වරම ඇති වෙන්නෙ විශ්වාසනීයත්වයක්. ජංගම දුරකථන තාක්ශනය තුල, ඕනෑම නමක්, එවන්නා ලෙස සටහන් කරන්න පුලුවන්. මෙලෙසින් වෙනත් නමක් භාවිතා කිරීම අපි හඳුන්වන්නේ SMS Spoofing කියලා. ඊමේල් වගේ තාක්ශන වලදිත් මෙලෙසින් ඊමේල් ලිපිනය වෙනත් ඊමේල් ලිපිනයක් කියලා spoof කරන්න තාක්ශනිකව හැකි වුනත් ඒවා පාලනය කරන්නට ශ නවතා දැමීමට තාක්ශනය තියෙනවා. නමුත් ජංගම දුරකථන ක්සේශ්ත්රයේ මේ සම්බන්ධ නියාමනයක් තවමත් නැහැ. ඒ නිසා මෙය සයිබර් හොරුන්ට හොඳ ඉල්ලමක්. <br />
<br />
මෙම පනිවිඩ ඔබට බොහෝ දුරට එන්නෙ බැංකු, ටැක්ස් ඔෆ්ස්, පොලීසිය, මයික්රොසොෆ්ට් ආයතනය, ඔස්ට්රේලියා පොලිසිය වැනි කවුරුත් නමින් දන්න, බොහෝ දෙනක් සේවය ලබා ගන්න ආයතනවලින් එන විදියට - බොහෝ විට එම ප්නිවිඩ තුල හදිස්සි කර වීමකට යොමු කරන අතරෙ ඉක්මනින් ප්රතිචාර නොදැක්වුවහොත් හානිකර ප්රතිපල ලැබෙන බවක් ඉඟි කරනවා. <br />
සයිබර් හොරුන් මේ හරහා කරන්නේ ඔබේ මුදල් සොරා ගැනීම හෝ ඔබේ පුද්ගලික තොරතුරු ඔබ ලවාම ඔවුන් වෙත ගෙන්වා ගැනීම. සමහර විට ඔබව වෙබ් අඩවියක් වෙත යොමු කරවා එය හරහා අහිතකර ම්ෘදුකාංගයක් දුරකතනය වෙත බා ගත කර ඒ හරහා ඔබගේ පුද්ගලික තොරතුරු සොරා ගන්නට ඔවුන් එය භාවිතා කරනවා විය හැක. <br />
<br />
අපගේ එදිනෙදා ජීවිතයේ කටයුතු වලදි අපට දුරකථනය අත හැර කටයුතු කරන්න බැහැ. බැංකු සහ වෙනත් ආයතනවල පනිවිඩ නිල කෙටි පනිවිඩ ලෙස එවන එක ඒ අයට නතර කරන්නත් බැහැ.<br />
එසේ නම් මේ අවධනයෙන් ගැලවීමට නම් අපගේ විමසිලිමත්බව අත්යවශ්යයි.<br />
එනිසා පනිවිඩය ඉතා පැහැදිලියි. <br />
කිසිම දිනක, දන්න නමකින් ආවත් කෙටි පනිවිඩයක් හරහා ඔබව කලබල කර ගෙවීමකට යොමු කිරීම, පුද්ගලික විස්තර ඉල්ලා සිටීම වැනි කටයුත්තකට ඔබව යොමු කරන්නේ නම් ඒ ගැන ස්කෑම් වොච් වෙබ් අඩවියට දැනුම් දී එම පනිවිඩය මකා දමන්න. <br />
"වෙස් මුහුනු බැඳන් sms එව්වට අපි නෑ රැවටෙන්නේ" කියලා අන්න එතකොට ඔබට කියන්න පුලුවන්.</div>
චම්පිකhttp://www.blogger.com/profile/08986387134190520582noreply@blogger.com0