මිලියන ගණනින් මිනිසුන්
රවටන Dacula
අද දින අප සාකච්ඡාව සිදු කරන්නේ මේ ලිපි මාලාවේ ඊලඟ
ලිපියට ප්රවේශයක් ලෙස, ලොව වටා මේ මොහොතේ ක්රියාත්මක වෙන සත්ය වංචාවක් පාදක
කර ගනිමිනි. නවීන සයිබර් වංචා පසුපස ඇති සංවිධිත බව, තාක්ශණික
සංකීර්ණත්වය (sophistication) සමඟින්
වුවද එය ඉතා පහසුවෙන් භාවිතා කල හැකි ලෙසින් ස්ථාපනය වූ වෙලඳ මොඩලයක් (business model) බවට
පත්වීම යනාදී කාරනා පසුව පැහැදිලි කිරීමට අවශ්ය පසුබිම සත්ය උදාහරණයක් හරහා
මතුකිරීම මේ ලිපියේ අරමුණයි.
අඳුරු
කෙලවරක, හිස වැසෙන සේ හුඩයක් පැලඳ ක්රියාත්මක වන හුදකලා
පරිගණක හැක් කරන්නාගේ, මාධ්ය පෙන්වන රූපය අමතක කරන්න. සයිබර් වංචා ලෝකය එයට
වඩා සෑහෙන ඉදිරියට ගොස් ඇත. දැන් අපට හමුවන්නේ ලොව වටා විහිදෙන ඩිජිටල් අධිරාජ්යන්
හරහා වංචාවන් සංවිධිතව මෙහෙයවන ශූර සයිබර් වංචා ව්යවසායකන් ය. වෙනදා මෙන් ඔවුන්ට code ලිවීම හෝ වෙබ් අඩවි
නිර්මාණය කිරීමට අවශ්ය නැත. ඔවුන් සිදු කරන්නේ ලොව වටා සිටිනා දහස් ගානක්
වංචනිකයන්ට, ඔවුන්ගේ වංචා සිදුකරගෙන යෑමට අවශ්ය වන අංග සම්පූර්ණ
තතුබෑම් සැකිලි (ready-made scam
templates), සේවාවන් වශයෙන් සැපයීමය. (සරල උදාහරණයකින් කියන්නේ නම්,
බිලී බෑමට
කැමති අය වෙත බිලීකොකු, ඇම ආදිය කලින්ම හදා කුලියට දෙන, ඒවායේ
අලුත්වැඩියා කිරීම් සහ දැනුම ලබාදෙන ව්යාපාරයක් ගැන සිතන්න)
සයිබර්
හොරුන් ආයතනික තලයේ වංචාවන් ලබා දෙන මෙය හඳුන්වන්නේ "Phishing-as-a-Service" (PhaaS) ලෙසිනි.
අන්තර්ජාලයේ
අඳුරු අවකාශයේ (dark web) ක්රියාත්මක
වෙන නිසා මේවා පසුපස ක්රියාත්මක වෙන පුද්ගලයන් හෝ ආයතන නීතියේ රැහැනට හසු කර
ගැනීම සෑහෙන දුෂ්කරය. ඒනයින් ශිෂ්ට ලෝකයේ තහනම් ආයුධ, මත්ද්රව්ය,
ළමා අසභ්ය
දර්ශන (child pornography) ආදිය
හුවමාරුවන්නේ dark web හරහාය.
වංචනිකයෙක්ට
Dark web හරහා Phaas සේවාවක් ලබා ගැනීමේදී අවශය
පාරිභෝගික සේවය සහ කාරුණික වෘත්තීමය සහය, පුහුණුව, අවශ්ය සියලු
උපාංග ආදිය මුදල් ගෙවා දායකත්ව පදනමෙන් (subscription based) ලබා ගත හැක. මෙහිදී පාරිභෝගිකයා යනු එම සේවාව හරහා
මුදල් හෝ පුද්ගලික දත්ත තතුබෑම් හරහා සොරා ගන්නා
වංචනිකයාය. ඔවුන්ට ඒ සඳහා සුවිශේෂ තාක්ශණික දැණුමක් අවශ්ය නැත. Phishing templates ඔවුන්ට ලැබෙන උපදෙස් පරිදි ක්රියාත්මක
කිරීම පමණක් ප්රමානවත්. ඔවුන්ට වෘත්තීමය සේවාව
සැපයීම හරහා මුල් පාර්ශවය මුදල් උපයයි.
මේ මොහොතේ
ලොව වටා සයිබර් ආරක්ශණවේදීනට හිසරදයක් වී ඇති, ඉතා
සංකීර්ණම Phaas මොඩලයක්
ගැන අද අපි කතා කරමු. එය නමින් ඩාකියුලා (Darcula) වේ.
The Darcula Empire: Phishing Made Easy
මෙය අතිශය
භයානක වන්නේ එය තාක්ශණිකව සුවිසල් විභවයක් සහිතව පැවතියත්, එය භාවිතා
කරන්නාට එය ක්රියාත්මක කිරීමේ ඇති පහසුවයි. උදාහරණයක් ලෙස ඒ තුල වෘත්තීමය මට්ටමේ
සැලසුම් කර ඇති 200ට අධික templates තුල නිල
ආයතනවලට අතිශයින් සමාන වෙබ් අඩිවි සහ සේවා අඩංගු වේ. මේ වෙබ්
අඩවි ආදිය නිල වෙබ් අඩවි වලට අතිශයෙන්ම සමානව
නිර්මාණය කර ඇත්තේ, එවැනි නිල වෙබ් අඩවි සමඟ දිනපතා ගනුදෙනු කරන අය පවා මුලා
කරමිනි.
Darcula බොහෝ විට
ඉලක්ක කරන්නේ තැපැල් සහ බෙදාහැරීම් සේවාය (postal and delivery services). මෙයට හේතුව Online
Shopping වල අධික ඉහල යෑම නිසා බොහෝ දෙනා අන්තර්ජාලයෙන් මිලදීගත්
යමක් තැපෑලේ ලැබීමට නියමිතව සිටීමය. ලැබෙන
පනිවිඩය සැක කිරීමකින් තොරව විවෘත කරන ඔවුන්
නිල වෙබ් අඩවියට සමාන වෙබ් අඩවියකට පිවිසේ. එහිදී තමන්ගේ පුද්ගලික සහ මූල්ය
විස්තර ඔවුන් නොදැන සයිබර් හොරුන් අතට ලබා දෙයි.
මේ දක්වා මා
පැවසූ දේ ඔබ මීට කලින් අසා ඇති. Darcula භයානක
වන්නේ එය විසින් මේ මුලික දේ ක්රියාත්මක කිරීමට යොදාගන්නා වාහනයයි. සාම්ප්රදායික
කෙටි පනිවිඩ හරහා යන පනිවිඩය අදාල විදුලි සංදේශ ආයතනවලට අවශ්ය නම් පරීක්ශා කර,
ඒවා අහිතකර
නම්, එම වංචනික පනිවිඩ ඔවුන්ගේ ජාලය හරහා යාම ප්රතික්ශේප කල හැකිය.
මෙයට එරෙහිව Darcula අලුත්
වාහනයක් යොදාගනියි. ස්මාට් දුරකථන දියුනු වීමත් සමඟ ඔවුන් සපයන පනිවිඩ සේවාවන් (messaging services) ට ආරක්ශනයක් වශයෙන්, එම පනිවිඩ අතරමැද පාර්ශවයන්ට නොපෙනන ලෙස
සංකේතනය (end-to-end encryption) කරනු
ලබයි. මින් දැනට භාවිතා වෙන ප්රධාන පනිවිඩ සේවා දෙක ඇපල් උපාංග වෙත ලබා දෙන iMessage සහ ඇන්ඩ්රොයිඩ්
උපාංග වෙනුවෙන් ගූගල් ලබා දෙන Rich
Communication Services (RCS) සේවාය.
සරලව
පැවසුවහොත්, වංචනිකයා කෙටි පනිවිඩය එවන්නේ මේ සේවා දෙකින් ලබන්නාගේ
උපාංගයට අදාල සේවා හරහාය. දැන් එම කෙටි පනිවිඩය දුරකථන ජාලය හරහා යන්නේ encrypted iMessage හෝ RCS වාහනවල නිසා එය තුල යන්නේ වංචනික පනිවිඩයක්දැයි සහතිකව
දැන ගැනීමට ක්රමයක් නොමැත. (වීදුරු කලු කල
වාහනයක් තුල යන්නේ කව්දැයි දැන ගැනීමට නොහැකි වීම උදාහරණයක් ලෙසින් ගන්න). එම පනිවිඩය
දකින්නට ලැබෙන්නේ ග්රාහකයාට පමණි.
දුරකථන පරිශීලකයන්ගේ ආරක්ශාව වෙනුවෙන් නිර්මාණය කොට ඇති ක්රමවේදයක්, සයිබර් සොරුන් වංචනික ක්රියාවක්
සැඟවීමට යොදාගෙන ඇති ආකාරය දැන් ඔබට පැහැදිලි ඇති.
ඔවුන්ගේ
වංචනික ක්රියාව එතනට සීමා නොවේ. ග්රාහකයා වෙතට iMessage හෝ RCS හරහා යන
පනිවිඩය ලැබුනේ නොදන්නා කෙනෙක්ගෙන් නිසා ස්මාට් දුරකථනවල ග්රාහකයාගේ ආරක්ශාව
වෙනුවෙන්, එම වෙබ් ලින්ක් click කිරීමට නොහැකි ලෙසින් සාමාන්යයෙන් පෙන්නුම් කරයි. මින්
මිදීම පිනිස ඔවුන් සිදු කරන්නේ එම පනිවිඩයට පිලිතුරු දීමට ග්රාහකයා යොමු කරවා
ගැනීමයි. (Please Reply with “Y” …)
(Image courtesy: Australia Post)
මින් ඔවුන්
කාරනා දෙකක් සම්පූර්ණ කර ගනී.
1. නොදන්නා
කෙනෙක් එවූ පනිවිඩයකට පිලිතුරු සැපයූ විට, දුරකථන
මෙහෙයුම් පද්ධතිය එය දකින්නේ ඒ නොදන්නා පුද්ගලයා විශ්වසනීය කෙනෙක් බවටය. ඒ හරහා එම
පනිවිඩය පසුව සැක කටයුතු යැයි වාර්තා (Report) කිරීමේ හැකියාව
අහෝසි වී යයි.
2. අදාල ලින්ක්
එක පලමු පිලිතුරත් සමඟ click කල හැකි (clickable) ලෙසින්
වෙනස් වේ.
Darcula
සන්කීර්ණත්වය මෙතනින් අවසන් නොවේ. මේ සම්බන්ධව මා සේවය කරන ආයතනය වෙනුවෙන්
මෙහෙයුම් කටයුතු වලට සම්බන්ධ නිසා, මේ ව්යාජ වෙබ් අඩවි වසා
දමන්නට Apple, Google ආයතන, නීතිය පසිඳලන
ආයතන, රජයේ ආයතන, සයිබර් පර්යේශන ආයතන
සමඟ නිරන්තරයෙන් බුද්ධි තොරතුරු බෙදා ගනිමින් ගන්නා වෙහෙස ගැන මට පුද්ගලික අත්දැකීම් තිබේ.
Darcula
නිර්මාපකයන් එයට එරෙහි මෙහෙයුමට එදිරිව ඉතා සුක්ශම
ලෙසින් ඔවුන්ගේ මොඩලය සකස් කර
තිබේ (They built their platform
for resilience). එය ඉතා ශීඝ්රයෙන් වංචනික යැයි හඳුනාගත් වෙබ් අඩවි ඉවත් කර අලුත්
අඩවි එයට අනුයුක්ත කිරීමට (ability to rapidly deploy new domains) සහ වෙනත් templates වලට මාරු
වීමේ හැකියාව එම මොඩලය තුලම සැලසුම් කර ඇත.
වාර්තාවලට අනුව 2023/2024 වර්ෂයේ මාස හතක කාලයක් තුල පමණක්, Darcula විසින් හොර අඩවි 20000 යොදාගෙන, ඒවා ක්ලික් කිරීම් මිලියන 13ක් හරහා, ගෙවිම් කාඩ් 884,000ක විස්තර සොරාගෙන ඇත.
මෙලෙසින්
නිරන්තර වෙනස්වීමේ සහ හසු කර ගැනීම මඟ හරවා යෑමේ ශක්යතාවය නිසා, මේ නව
පැතිරුනු, සංවිධිත වංචනික ක්රියාන්විතයන් සාම්ප්රදායික ආරක්ශන ක්රම
වේදයන් හරහා පමණක් නැවතීම අතිශය දුශ්කර කාර්යයක් වී ඇත.
මින් ඔබට යම්
කරුණක් පැහැදිලි වනු ඇත. තාක්ශණිකව 100% ඔබව ආරක්ශා කිරීම කල
නොහැක්කකි. හොඳම ආරක්ශණ ක්රමවේදය වන්නේ දැනුමින් සන්නද්ධ ඔබත් ඔබගේ සහයට තාක්ශණික
ක්රමවේදවල පැවැත්මය.
උදාහරණයක්
ලෙස මෙවැනි පනිවිඩයක් ඔබට ලැබුනු විට, ඔබ එයට ප්රතිචාර
නොදක්වා එය එසැණින් Report කිරීම වඩා සුදුසු ක්රියා පිලිවෙතයි. ඒ හරහා
තවත් කෙනෙක් ආරක්ශා කිරීමට ඔබේ දායකත්වය නිතැතින්ම සැපයෙනවා. හැකි පමණ ප්රජාව
මේ සම්බන්ධ දැණුවත් කිරීම හරහාද අපට මේ වංචනිකයන්ගේ ක්රියාවලට එරෙහි වන්නට
පුලුවන් බවත් මතක තබා ගන්න